Τι μας έμαθε ο Αύγουστος για το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Αθήνας

Γλυφάδα – Σύνταγμα σε 15 λεπτά. Θέση στάθμευσης με την πρώτη στα Εξάρχεια απόγευμα Παρασκευής. Θέση στάθμευσης ακριβώς κάτω από το σπίτι σου στη Νέα Σμύρνη και βόλτα στη Βουλιαγμένη την Κυριακή το πρωί, χωρίς μποτιλιάρισμα.

Εξαιρουμένης της πολύ μεγάλης εύνοιας της τύχης, τα παραπάνω γεγονότα μπορούν να συμβούν όλα μαζί ή ξεχωριστά μόνο μία φορά τον χρόνο σε αυτή την πόλη, τον… «βαθύ» Αύγουστο. Δεν είναι λίγοι άλλωστε εκείνοι που επιλέγουν να μείνουν εδώ τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου για να βιώσουν αυτό το «μοναδικό φαινόμενο» της άδειας Αθήνας, «απαλλαγμένης» από τα χιλιάδες αυτοκίνητα, τα διπλοπαρκαρισμένα ΙΧ, τα κορναρίσματα και τις βρισιές. 

Πόσο αποσυμφορείται η Αθήνα τον Αύγουστο; 

Πόσο όμως αποσυμφορείται πραγματικά η Αθήνα τον Αύγουστο; Η «αποσυμπίεση» του δικτύου της κυκλοφορίας δεν μπορεί να μεταφραστεί σε απόλυτο αριθμό αυτοκινήτων, καθώς η καταγραφή της κυκλοφορίας γίνεται με διελεύσεις από διόδια και επιβιβάσεις ΙΧ σε πλοία από τα λιμάνια της Αττικής.  

Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε στην «Κ» η ΕΛ.ΑΣ, από τα διόδια της Ελευσίνας σημειώθηκαν τον Αύγουστο 1.136.797 διελεύσεις οχημάτων ενώ από τα διόδια στις Αφίδνες 838.648 διελεύσεις. Η μεγαλύτερη κίνηση για τον πρώτο σταθμό διοδίων ήταν μεταξύ 12-18 Αυγούστου οπότε και πέρασαν 273.726 αυτοκίνητα, ενώ για τον δεύτερο μεταξύ 5-11 Αυγούστου με 209.734 διελεύσεις. Συνολικά οι διελεύσεις και από τα δύο σημεία για τον μήνα Αύγουστο ήταν 1.975.445.

Οσον αφορά τις επιβιβάσεις σε τέσσερα λιμάνια της περιφέρειας (Πειραιάς, Αργοσαρωνικός, Λαύριο και Ραφήνα), το Λιμενικό κατέγραψε συνολικά 184.184 επιβιβάσεις ΙΧ τoν Αύγουστο προς διάφορα νησιά. Ειδικότερα πρώτος σε κίνηση ήταν -όπως αναμενόταν- ο Πειραιάς με 110.717 επιβιβάσεις αυτοκινήτων σε πλοία, δεύτερη η Ραφήνα με 35.713 επιβιβάσεις, τρίτος ο Αργοσαρωνικός με 19.254 ΙΧ και τελευταίο το Λαύριο με 18.500 επιβιβάσεις. 

20% μειώθηκε η κίνηση τον Αύγουστο

Σε μία προσπάθεια να κατανοηθεί η επίδραση του καλοκαιριού στο κυκλοφοριακό της Αττικής, o καθηγητής ΕΜΠ και διευθυντής Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής ΕΜΠ, Γιώργος Γιαννής, μαζί με την ομάδα του συγκέντρωσαν τα στοιχεία του μηνιαίου κυκλοφοριακού φόρτου (διελεύσεις οχημάτων) όπως καταγράφονται από το Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας Αττικής, σε 26 σημεία στην Αττική κατά τη διάρκεια του έτους 2023 και κατέληξαν σε σημαντικά αποτελέσματα.

Στην Αττική τον Αύγουστο του 2023 η κυκλοφορία μειώθηκε 20% σε σχέση με το υπόλοιπο έτος, ποσοστό που μπορεί να μεταφραστεί σε περίπου 4,5 εκατ. λιγότερες διελεύσεις οχημάτων.

Σύμφωνα τα στοιχεία (που παρουσιάζονται στο κάτωθι διάγραμμα) η κυκλοφορία στο αθηναϊκό δίκτυο για πέρσι τον Αύγουστο μειώθηκε σε ποσοστό 20% σε σχέση με τον υπόλοιπο έτος, ποσοστό που μπορεί να μεταφραστεί σε περίπου 4,5 εκατ. λιγότερες διελεύσεις οχημάτων στους δρόμους της Αττικής. Τον μήνα Ιούλιο παρατηρούνται περίπου 2 εκατ. λιγότερες διελεύσεις οχημάτων στους δρόμους της Αττικής, σε σχέση με το υπόλοιπο έτος.

Δίκτυο όλο και πιο συμφορημένο κάθε Σεπτέμβριο 

Με την απάντηση να είναι πλέον πολύ συγκεκριμένη – «Χρειάζεται μείωση 20% της κυκλοφορίας ώστε κάθε μήνας να μοιάζει με Αύγουστο», η συγκεκριμένη διατύπωση είναι συνάμα και ουτοπική, καθώς αφενός ο στόλος των οχημάτων με τον χρόνο αυξάνεται, αφετέρου δεν έχει υπάρξει κάποια αλλαγή στην διαχείριση της κυκλοφορίας, σύμφωνα με τους συγκοινωνιολόγους. 

Ως προς την αύξηση του στόλου, τα δεδομένα δείχνουν πως κάθε χρόνο τα οχήματα στους δρόμους δεν μειώνονται αλλά αυξάνονται. Σύμφωνα με στοιχεία που μας παρέθεσαν ο στόλος μόνο των αυτοκινήτων για το 2023 ανέρχεται σε 3.300.107 (ΙΧ και ταξί). Αν συμπεριλάβουμε και τα φορτηγά, τις μοτοσυκλέτες, και τα λεωφορεία, τότε ο συνολικός στόλος ανέρχεται σε 4.411.071. 

Αύξηση των οχημάτων, στασιμότητα στη χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών και έλλειψη κυκλοφοριακής διαχείρισης είναι σύμφωνα με τους ειδικούς το τρίπτυχο που ολοένα και επιδεινώνει το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Αττικής.

Αντίστοιχα για το έτος 2022 ο αριθμός μόνο για τα ΙΧ και τα ταξί ήταν 3.196.112 (αύξηση κατά 3.3% το 2023 σε σχέση με το 2022), ενώ ο συνολικό στόλος (αυτοκίνητα, φορτηγά, μοτοσυκλέτες και λεωφορεία) ανέρχεται στα 4.273.726. Σημειώνεται πως τα οχήματα που βρίσκονται σε κυκλοφορία στην Αττική αντιστοιχούν στο 56% του συνόλου της Ελλάδας.

«Κάθε χρόνο η κυκλοφοριακή συμφόρηση τον Σεπτέμβριο θα βαίνει αυξημένη. Φέτος θα είναι χειρότερα καθώς έχουμε αύξηση των οχημάτων, στασιμότητα στη χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών και έλλειψη κυκλοφοριακής διαχείρισης. Αν αυτά συνεχιστούν, τότε κάθε Σεπτέμβριο θα έχουμε και περισσότερη κίνηση», εξηγεί ο κ. Γιαννής.

Αναγκαίες παρεμβάσεις 

Δεδομένου ότι η αύξηση των οχημάτων αναμένεται να συνεχιστεί, ο κ. Γιαννής σημειώνει πως πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις τόσο ώστε να γίνει στροφή στη χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, όσο και στη διόρθωση της κυκλοφοριακής διαχείρισης ειδικά στον κέντρο της Αθήνας. 

«Η Αθήνα πάσχει στη διαχείριση της κυκλοφορίας και όχι στις υποδομές της. Το κυκλοφοριακό δεν αντιμετωπίζεται μόνο με νέους δρόμους και με νέα λεωφορεία, αλλά και με εγκατάσταση νέων συστημάτων, όπως κάμερες ταχύτητας, με αυτοματοποίηση των παραβάσεων και με την εφαρμογή του νέου χιλιοειπωμένου ΚΟΚ. Είναι πλέον σαφές πως οι τροχονόμοι δεν μπορούν μόνοι τους να λύσουν το κυκλοφοριακό στην πρωτεύουσα».

Πρέπει η χρήση ΙΧ για το κέντρο της Αθήνας να γίνει ακριβότερη και δυσκολότερη. Δεν νοείται να παρκάρεις στην Πανεπιστημίου και κανείς να μην σου λέει τίποτα.

Σύμφωνα πάλι με τον Κωνσταντίνο Κεπαπτσόγλου, αναπληρωτή καθηγητής στο ΕΜΠ και διευθυντή του Εργαστηρίου Συγκοινωνιακής Τεχνικής, η κατάλληλη στιγμή για να στραφεί ο κόσμος προς τα ΜΜΜ είναι τώρα που οι υποδομές όλο και βελτιώνονται. 

«Πρέπει να ωθήσουμε τον κόσμο στα ΜΜΜ και στο περπάτημα για να υπάρξει αποσυμφόρηση. Ηδη έχουν πιο ελκυστικά λεωφορεία, οπότε πρέπει να γίνουν και πιο γρήγορα απελευθερώνοντας τις λεωφορειολωρίδες από τα υπόλοιπα αυτοκίνητα», σχολιάζει. 

Ο καθηγητής σημειώνει πως θα χρειαστούν και πιο δραστικά μέτρα ώστε το κέντρο της Αθήνας να μην είναι καθημερινά στο «κόκκινο». «Από τη στιγμή υπάρχει η επιλογή των μέσων, πρέπει η χρήση ΙΧ για το κέντρο της Αθήνας να γίνει ακριβότερη και δυσκολότερη. Δεν νοείται να παρκάρεις στην Πανεπιστημίου και κανείς να μην σου λέει τίποτα».

Χωρίς μέτρα, οδεύουμε προς διπλασιασμό της συμφόρησης

Με τη στροφή στα ΜΜΜ τουλάχιστον στα πιο πολυπαθή σημεία της κίνησης να είναι μονόδρομος, οι ειδικοί θεωρούν πως χωρίς διαχείριση η κίνηση θα χειροτερέψει τα επόμενα χρόνια. 

«Οι μετρήσεις λένε πως θα διπλασιαστεί η συμφόρηση στις κεντρικές οδικές αρτηρίες της Αθήνας τα επόμενα χρόνια χωρίς μέτρα. Αυτή τη στιγμή ο χρόνος από τα προάστια προς το κέντρο φτάνει τα 40 λεπτά. Σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως το Παρίσι και τις Βρυξέλλες, υπολογίζεται στη 1,5 ώρα. Δυστυχώς οδεύουμε προς τα εκεί», καταλήγει ο κ. Γιαννής.