Σε αυτό το επεισόδιο οι Μαμάδες με Ρούμι εστιάζουν στις εξαρτήσεις. Τι είναι, ποια είδη υπάρχουν και γιατί αυξάνονται τα ποσοστά εξαρτήσεων και εθισμών στους εφήβους.
Μαζί με την καλεσμένη του επεισοδίου κ. Βέρα Πρατικάκη, ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέα, μιλάμε για το πώς μπορούν οι γονείς να υιοθετήσουν ένα μοντέλο διαπαιδαγώγησης που θα βοηθήσει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.
Ακούστε εδώ το επεισόδιο…
Η αύξηση των ποσοστών εξαρτήσεων και εθισμών στους εφήβους αποτελεί ένα σοβαρό και ανησυχητικό φαινόμενο. Εθισμοί σε ουσίες, τυχερά παιχνίδια, αλκοόλ και υπερέκθεση σε οθόνες μάς οδηγούν στο να αναζητάμε τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης αυτών των καταστάσεων. Η αφύπνιση των γονιών είναι πολύ σημαντική και η ανάγκη για το χτίσιμο σχέσεων σε ένα πλαίσιο αμοιβαίου σεβασμού, κατανόησης και καθορισμού κατάλληλων ορίων κρίνεται απαραίτητη.
Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η φύση αυτών των εθισμών;
Βιολογικούς: Οι αλλαγές στη φυσιολογία και την ψυχολογία των εφήβων, καθώς και η ανάγκη για αναζήτηση ταυτότητας, η ανάγκη για ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της ανεξαρτησίας τους, τους κάνουν πιο ευάλωτους στην αναζήτηση νέων εμπειριών και συγκινήσεων.
Κοινωνικούς: Στην εφηβεία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η επιρροή από τους φίλους και η ανάγκη για αποδοχή, η ανάγκη να ανήκεις σε μια ομάδα. Ακόμη η κυρίαρχη τάση πως «πρέπει» να περνάς καλά και να το επιβεβαιώνεις και ότι οφείλεις να προβάλλεις την προσωπική/κοινωνική σου ζωή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να οδηγήσουν σε επιβλαβείς επιλογές για την υγεία.
Οικογενειακούς: Η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας και στήριξης από τους γονείς μπορεί να δημιουργήσει αίσθημα απομόνωσης και απόρριψης. Οι έφηβοι που δεν αισθάνονται ότι έχουν την υποστήριξη και την καθοδήγηση των γονιών τους ενδέχεται να αναζητήσουν την αποδοχή σε άλλους κύκλους, ακόμα και μέσω επικίνδυνων συμπεριφορών.
Πολιτισμικούς: Το πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί και οι απαιτήσεις που επιβάλλει μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη συμπεριφορά του. Συχνά, η πίεση για επίτευξη επιτυχίας, η ανάγκη για αποδοχή και η προσδοκία να συμμορφωθεί με κοινωνικά πρότυπα μπορεί να είναι ισχυροί παράγοντες που επηρεάζουν τις επιλογές και τις συμπεριφορές του.
Το βιβλίο «Ασε με, ξέρω τι κάνω» της Βέρας Πρατικάκη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, έδωσε αφορμές για τη συζήτηση σε αυτό το επεισόδιο του podcast. Στον ακόλουθο σύνδεσμο θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο, αλλά και πολύ ενδιαφέροντα σχόλια της συγγραφέως για το δύσκολο θέμα των εξαρτήσεων στις ναρκωτικές ουσίες.
https://www.psichogios.gr/el/blog/ethisou-sti-zwi/
Γιατί η υπερπροσφορά της ντοπαμίνης μάς έχει κάνει όλους πιο ευάλωτους στους εθισμούς και λιγότερο ευτυχισμένους; Η καθηγήτρια ψυχολογίας Αννα Λέμπκε εξηγεί https://www.kathimerini.gr/k/k-magazine/562550818/i-anatomia-ton-ethismon/
Πώς ο εθισμός στην οθόνη αλλοιώνει τη σκέψη των παιδιών; Διαβάστε ένα πολύ χρήσιμο άρθρο:
Σύνδεσμοι και τηλεφωνικοί αριθμοί για εθισμούς και εξαρτήσεις
- Η σελίδα του ΚΕΘΕΑ για προβλήματα σχετικά με τη χρήση ναρκωτικών, αλκοόλ, τζόγου ή Διαδικτύου. https://www.kethea.gr/chreiazesai-voitheia/
- Η σελίδα του ΟΚΑΝΑ (Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών).
https://www.okana.gr/el/ti-einai-o-okana - 116111, Χαμόγελο του Παιδιού – Γραμμή Στήριξης Παιδιών και Εφήβων. Λειτουργεί όλο το 24ωρο (δωρεάν). Συμβουλευτική τηλεφωνική γραμμή για παιδιά, εφήβους και γονείς, μπορείτε να μιλήσετε για οτιδήποτε σε απασχολεί.
- 2132009532, Γραμμή Βοηθείας ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ. Δευτέρα – Παρασκευή́, 09.00-15.00 [email protected] Δωρεάν, Δευτέρα έως Παρασκευή: 9.00-15.00. Απευθύνεται σε εφήβους και στις οικογένειές τους. Παρέχει στήριξη και συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με τη χρήση του Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Ακούστε σχετικά και το επεισόδιο του podcast Μαμάδες με Ρούμι για τα συναισθήματα, καθώς και αυτό για τα όρια.
10 αναγνωστικές επιλογές που σχετίζονται με το θέμα εξαρτήσεις/εθισμοί.
Για μικρούς αναγνώστες
- Ο ξάδελφός μου είναι σκιά, Β. Ηλιόπουλος, εικ. Κ. Εσσλίν, εκδ. Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη
- Θα παίξουμε; I. Brenman, R. Bonilla, εκδ. Ικαρος
- Ανέβα επίπεδο, Α. Παπαθεοδούλου, εικ. Ι. Σαμαρτζή, εκδ. Παπαδόπουλος
- Απο-συνδεδεμένη οικογένεια, A. Javaux, εικ. A. Mason, μτφρ. Α. Παπαθεοδούλου, εκδ. Δεσύλλας
- Οι οθόνες, C. Dolton, εκδ. Μίνωας
Για μεγαλύτερους και ενήλικους αναγνώστες
- Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της, Α. Ζέη, εκδ. Μεταίχμιο
- Το ταξίδι που σκοτώνει, Μ. Κοντολέων, εκδ. Καστανιώτη
- Stories από την εφηβεία, Σ. Μισλέν, μτφρ. Ε. Γεροκώστα, εκδ. Διόπτρα
- Τα έξι κλειδιά για να ξεκλειδώσεις τον κόσμο, Ε. Περικλέους, εκδ. Τελεία
- Είμαι ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί, R. Forner, μτφρ. Θ. Δαρβίρη, εκδ. Ψυχογιός
Ταινίες που σχετίζονται με το θέμα εξαρτήσεις/εθισμοί και μπορείτε να δείτε με τα έφηβα παιδιά σας.
- Ενα αστέρι γεννιέται ( A Star Is Born), 2018, σκην. Bradley Cooper
https://www.imdb.com/title/tt1517451/
- 28 ημέρες (28 Days), σκην. Betty Thomas
- Δείτε το σύντομο ταινιάκι Nuggets που δείχνει τον αντίκτυπο που έχει ο εθισμός στη ζωή κάποιου.
https://www.imdb.com/title/tt5224562/
Τι μπορεί να κάνει ένας γονέας για να προλάβει συμπεριφορές που οδηγούν σε εξαρτήσεις και εθισμούς;
- Να χτίζει από νωρίς σχέση εμπιστοσύνης και καλής επικοινωνίας με το παιδί.
- Να έχει «κοινή γραμμή» με τον άλλο γονέα και μαζί να συναποφασίζουν για το πώς θα υποστηρίξουν/αντιμετωπίσουν όποια δυσκολία προκύψει.
- Να δίνει χώρο στο παιδί, να συζητάει, να μοιράζεται ουσιαστικές και ευχάριστες στιγμές μαζί του. Μέσα από αυτά του δίνεται ο χρόνος να αντιληφθεί και να κατανοήσει συμπεριφορές του παιδιού.
- Να ενισχύει την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Από όταν το παιδί είναι μικρό «χτίζεται» η αυτοπεποίθηση και η ανεξαρτησία του, με στόχο όταν αργότερα το παιδί καλείται να πάρει αποφάσεις, αυτές να βασίζονται στην κριτική σκέψη.
- Να αποτελεί ο ίδιος καλό πρότυπο και να προάγει θετικές συμπεριφορές.
- Να ενημερώνεται και να φροντίζει να ενημερώνει και το παιδί του για τις συνέπειες που έχουν οι εξαρτήσεις και οι εθισμοί.
- Να θέτει όρια! Τα όρια παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών. Μέσα από αυτά το παιδί δημιουργεί αυτοέλεγχο και νιώθει ασφάλεια. Τα όρια μαθαίνουν τα παιδιά να διαχειρίζονται περιορισμούς, κάτι που αποτελεί σημαντική δεξιότητα στη μετέπειτα ζωή τους.
Η δημιουργία μιας ουσιαστικής σχέσης εμπιστοσύνης και επικοινωνίας, η παροχή χώρου και στήριξης, η προβολή καλών προτύπων και η θέσπιση ορίων αποτελούν τα θεμέλια για ισορροπημένη ανάπτυξη των παιδιών. Οταν ένα παιδί νιώθει ασφάλεια και σύνδεση με τους γονείς του, είναι πιο ανθεκτικό απέναντι σε εθισμούς και εξαρτήσεις.
