Η συζήτηση γύρω από την ισότητα των φύλων παραμένει όχι μόνο επίκαιρη αλλά και κρίσιμη, ειδικά καθώς νέες γενιές γυναικών και ανδρών μεγαλώνουν και επηρεάζονται από παλιές αντιλήψεις και στερεότυπα. Είτε πρόκειται για το πώς αντιμετωπίζεται ένα νέο κορίτσι που οδηγεί, είτε για τα μηνύματα που μεταδίδονται στα παιδιά μέσω της ποπ κουλτούρας, η ανάγκη για αλλαγή είναι ξεκάθαρη.
Η κοινωνική ανατροφή και τα πρότυπα που κληρονομούμε από τις προηγούμενες γενιές έχουν μεγάλη βαρύτητα. Οι Μαμάδες με Ρούμι, με καλεσμένη τη δημοσιογράφο, συγγραφέα, μεταφράστρια και συν ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Women On Top, Στέλλα Κάσδαγλη αναζητούν απαντήσεις στο ερώτημα: πώς θα ενδυναμώσουμε τα κορίτσια και πώς θα ευαισθητοποιήσουμε τα αγόρια;
Τι είναι το women on top
Δείτε εδώ βιβλία της Σ. Κάσδαγλη
Οι αντιλήψεις και οι νόρμες γύρω από το φύλο, όπως αυτές που αφορούν στους ρόλους και τις ευθύνες των γυναικών και των ανδρών, μαθαίνονται από μικρή ηλικία. Τα παιδιά κατανοούν, βιώνουν και χρησιμοποιούν τις δυναμικές εξουσίας του φύλου.
Πώς μπορούμε να διαμορφώσουμε μια ισότιμη κοινωνία για τα παιδιά μας;
- Η διάκριση των φύλων ενισχύεται μέσα από στάσεις, αντιλήψεις και συμπεριφορές που εκφράζουν οι ενήλικες στο σχολείο, στο σπίτι, σε διάφορες ομάδες όπου ανήκουν τα παιδιά. Αυτές περιλαμβάνουν προκαταλήψεις σχετικά με τους ρόλους των δύο φύλων και διαφορετικές απαιτήσεις ανάλογα με το φύλο. Για παράδειγμα, όταν οι εκπαιδευτικοί χωρίζουν τους μαθητές σε ομάδες με βάση το φύλο ή εκφράζουν γενικές κρίσεις όπως «τα κορίτσια είναι πιο ήσυχα από τα αγόρια» ή «τα αγόρια είναι πιο καλά στα μαθηματικά», ή στο σπίτι μπορεί κάποιος να πει «αυτές είναι γυναικείες δουλειές» ή «αυτό μόνο άντρας μπορεί να το κάνει»! Τέτοιες δηλώσεις εδραιώνουν την εντύπωση της διαφορετικότητας των φύλων και ενισχύουν στα παιδιά την αίσθηση του διαχωρισμού, προκαλούν ανταγωνισμό και διαφωνίες, και υπονομεύουν το κλίμα συνεργασίας που πρέπει να επικρατεί στην ομάδα. Αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά τους και έξω από την τάξη ή το σπίτι και να συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή τους.
- Είναι σημαντικό οι ενήλικες να είναι ευαισθητοποιημένοι σε θέματα ισότητας των φύλων. Οι καθημερινές μας πρακτικές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη για ισότητα και να αποφεύγουμε να επιλέγουμε βιβλία, να οργανώνουμε ομαδικά παιχνίδια και δράσεις που προωθούν παραδοσιακά στερεότυπα για τους ρόλους των φύλων. Αν μαζί με τα παιδιά δούμε μία ταινία ή διαβάσουμε ένα κείμενο που προβάλει τέτοια στερεότυπα, τα προσεγγίζουμε με κριτική σκέψη, εντάσσοντάς τα στην ιστορικοκοινωνική πραγματικότητα που τα γέννησε.
- Οι παραδοσιακοί ρόλοι των φύλων δεν είναι έμφυτοι, αλλά αποτέλεσμα μάθησης. Ως γονείς και δάσκαλοι, μπορούμε να τους αμφισβητήσουμε και να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον ισότητας, όπου η διαφοροποίηση του ατόμου δεν βασίζεται στο φύλο ή άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά, αλλά στις προσωπικές ικανότητες, τα ταλέντα και τις ανάγκες κάθε παιδιού.
- Τα πρότυπα έρχονται σε όλα τα σχήματα, μεγέθη, φύλα, τόνους δέρματος και πολιτισμικά υπόβαθρα. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να αγκαλιάσουν τη διαφορετικότητα. Τους υπενθυμίζουμε ότι μπορούν να γίνουν ό,τι θελήσουν, ανεξάρτητα από το φύλο τους.
- Ενδυναμώνουμε τα παιδιά να μιλάνε. Νέοι σε όλο τον κόσμο υποστηρίζουν ενεργά την ισότητα των φύλων. Oταν ενδυναμώνουμε και εκπαιδεύουμε νέους υποστηρικτές των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας, διασφαλίζουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους.
- Καταπολεμάμε τα στερεότυπα, ξεκινώντας από τα δικά μας. Oλοι έχουμε στερεότυπα και προκαταλήψεις που έχουν καλλιεργηθεί μέσα από την κοινωνία. Μια καλή αρχή είναι να κάνουμε αυτοκριτική αναγνωρίζοντας και αμφισβητώντας τα δικά μας στερεότυπα. Στη συνέχεια υποστηρίζουμε τα παιδιά να κάνουν το ίδιο. Η σημασία της ισότητας και της αποδοχής, περνάει μέσα από το παράδειγμά μας.
Διαβάστε το άρθρο των Λ. Γιάνναρου & Μ.Αθανασίου
Μαμά, τι είναι ισότητα; Οκτώ γυναίκες απαντούν στο κρίσιμο αυτό ερώτημα
Η ενδυνάμωση των κοριτσιών σε βιβλία για παιδιά:
Στις προτάσεις βιβλίων συνέβαλε η κ. Ελένη Μπετεινάκη, συγγραφέας και νηπιαγωγός, η οποία διατηρεί τη στήλη «Τα Παραμύθια του Σαββάτου», όπου παρουσιάζει κριτικές βιβλίων για παιδιά και εφήβους.
Να είσαι ο εαυτός σου, Πίτερ Χ. Ρέϊνολντς,εκδ. Μεταίχμιο
Eνα βιβλίο φιλοσοφικό, αυτογνωσίας, καθόλου κουραστικό γεμάτο σπουδαία λόγια, συμβουλές και παροτρύνσεις. Γεμάτο πολύτιμες λέξεις που αυξάνουν την αυτοπεποίθηση, την ετοιμότητα, την περιέργεια, την περιπέτεια.
Η αόρατη, Tom Percival, Εκδόσεις Iκαρος
Η Αόρατη είναι ένα βιβλίο εν συναίσθησης με πολύ βαθιά και ιδιαίτερα μηνύματα αισιοδοξίας, θάρρους και αγάπης για τη ζωή. Ένα βιβλίο για το «μαζί», την αλληλεγγύη την φιλία και την οικογένεια.
Τα παπούτσια της δασκάλας, Δέσποινα Ηρακλέους, εκδ. Καλειδοσκόπιο
Eνα βιβλίο ενδυνάμωσης, παρότρυνσης και κατάργησης στερεοτύπων! Είκοσι σπουδαία κορίτσια που άλλαξαν τον κόσμο, Rosalba Troiano, εκδ. Διόπτρα/20 κορίτσια με μεγάλα όνειρα, εκπληκτικά ταλέντα και απίστευτη δύναμη που έγιναν σπουδαίες γυναίκες!
Ιστορίες για Ατρόμητα κορίτσια, 40 μοναδικές Ελληνίδες, Κατερίνα Σχινά, εκδ. Παπαδόπουλος
Είμαστε αλλού. Κορίτσια της Προσφυγιάς, Μαλάλα Γιουσαφζάϊ, εκδ. Πατάκη.
«Δεν παύει ποτέ να με συγκλονίζει το γεγονός ότι πολλοί θεωρούν την ειρήνη κάτι δεδομένο. Εγώ είμαι ευγνώμων για αυτήν κάθε μέρα. Δεν είναι αυτονόητη. Εκατομμύρια άντρες, γυναίκες και παιδιά ζουν τον πόλεμο καθημερινά. Η δική τους πραγματικότητα είναι η βία, τα κατεστραμμένα σπίτια, οι εκατόμβες αθώων. Και η μόνη επιλογή που έχουν στη διάθεσή τους είναι να φύγουν. Να «επιλέξουν» να εκτοπιστούν. Δύσκολα το λες επιλογή αυτό.» Από τη βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης, Μαλάλα Γιουσαφζάι.
Μεγαλώνοντας κορίτσια που αγαπούν τον εαυτό τους, Kasey Edwards, Dr. Christopher Scanlon, εκδ. Διόπτρα
Βασισμένοι σε επιστημονική έρευνα, αλλά και στην προσωπική εμπειρία που έχουν ως γονείς, οι συγγραφείς του βιβλίου αυτού παρουσιάζουν με απλότητα και σαφήνεια εφτά βασικά σημεία που θα μας βοηθήσουν να μεγαλώσουμε ευτυχισμένα κορίτσια σ’ έναν κόσμο όπου δεν είναι πάντα εύκολο, και μερικές φορές είναι πολύ δύσκολο, να είσαι κορίτσι (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Η ενδυνάμωση των κοριτσιών σε ταινίες για παιδιά:
Η ενδυνάμωση των κοριτσιών σε ταινίες (για έφηβους/γονείς/εκπαιδευτικούς)
Γυναίκες & ισότητα στην Τέχνη
- Μέχρι τον Νοέμβριο, στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης φιλοξενείται ένας κύκλος εκθέσεων με τίτλο “Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;”. Πρόκειται για εκθέσεις αφιερωμένες αποκλειστικά στο καλλιτεχνικό έργο γυναικών που μέσα από αυτό εξετάζεται το πώς τα θηλυκά χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να επαναπροσδιορίσουν την πολιτική, την κοινωνία και την τέχνη, δίνοντας νέα διάσταση στη συζήτηση γύρω από την ισότητα και τον ρόλο των γυναικών στον σύγχρονο κόσμο. Διαβάστε εδώ περισσότερα.
- Μια έκθεση που επίσης προβάλλει μια δυναμική καλλιτέχνη ολοκληρώνεται στις 30 Σεπτεμβρίου στην Εσπλανάδα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, με έργα της Αλεξ Μυλωνά. Η Μυλωνά υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα της τέχνης, σε εποχές όπου οι γυναίκες καλλιτέχνες σπάνια αναγνωρίζονταν. Η έκθεση αυτή υπενθυμίζει τη δημιουργική δύναμη των γυναικών στην τέχνη.
- Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης φιλοξενείται έκθεση με φωτογραφικά έργα της Cindy Sherman, μέσα από τα οποία ασκεί κριτική στα στερεότυπα φύλου που προβάλλουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Στην Πτέρυγα της Νεοφύτου Δούκα, παράλληλα με τα έργα της Sherman, παρουσιάζεται και μια αρχαιολογική έκθεση που φωτίζει τη γυναικεία παρουσία σε διάφορες πτυχές της ζωής στην αρχαιότητα, τονίζοντας τη σημασία της στη διαμόρφωση της ιστορίας. Διαβάστε περισσότερα.
- Η έκθεση “Space of Togetherness“, από τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, σε επιμέλεια της Ελίνας Κουντούρη, άνοιξε τις πόρτες της στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου | Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά. Η έκθεση εξερευνά τη διασταύρωση τάξης, φυλής και φύλου και επικεντρώνεται σε ζητήματα όπως η κοινωνική δικαιοσύνη παρουσιάζοντας καλλιτεχνικές πρακτικές που αμφισβητούν τα στερεότυπα.
Το θέμα για την έμφυλη ισότητα επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητά μας και τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουμε τις επόμενες γενιές. Η ανάγκη για ενδυνάμωση των κοριτσιών και η ευαισθητοποίηση των αγοριών δεν αφορά μόνο το μέλλον τους, αλλά το μέλλον μιας ολόκληρης κοινωνίας. Είναι στο χέρι μας, μέσα από συζητήσεις, πρωτοβουλίες και αλλαγές στην καθημερινή μας συμπεριφορά, να χτίσουμε ένα περιβάλλον όπου όλοι θα έχουν ίσες ευκαιρίες να αναπτυχθούν και να εκφραστούν.
