Σε αυτό το επεισόδιο, οι Μαμάδες με Ρούμι αφιερώνουν χρόνο και σκέψη στο χωριό, στο βουνό, στην εξοχή και σε όλα όσα μοιάζουν μακρινά αλλά στην πραγματικότητα είναι – ή θα έπρεπε να είναι – αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας.
Ακούστε το επεισόδιο
Υπάρχουν παιδιά που ζουν σε αστικά κέντρα και δεν έχουν ποτέ σκαρφαλώσει σε ένα δέντρο ή πιστεύουν ότι το γάλα «παράγεται» στα ράφια των σουπερμάρκετ, ενώ οι γνώσεις τους για τη φύση περιορίζονται σε οργανωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που πραγματοποιούνται στο σχολείο. Μήπως είναι καιρός οι μεγαλύτεροι να θυμηθούμε τα δικά μας παιδικά χρόνια, τις διακοπές στην εξοχή, τα παιχνίδια και τα τραγούδια που μας μεγάλωσαν; Να μεταφέρουμε αυτές τις εμπειρίες στα παιδιά μας; Να ερχόμαστε πιο συχνά σε επαφή με τη φύση και να απολαμβάνουμε όσα έχει να μας προσφέρει;
Παιδί στην πόλη vs. παιδί στην εξοχή
Δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση στο εάν είναι καλύτερο για ένα παιδί να μεγαλώνει στην πόλη ή σε ένα χωριό. Κάθε περιβάλλον έχει τα δικά του μοναδικά πλεονεκτήματα, και η επιλογή εξαρτάται από τις ανάγκες της οικογένειας και τον τρόπο ζωής που επιθυμεί.
Στην πόλη, τα παιδιά απολαμβάνουν την άμεση πρόσβαση σε εκτεταμένες υποδομές: καλύτερο οδικό δίκτυο, αθλητικά και πολιτιστικά κέντρα, ποικιλία εκδηλώσεων, καταστήματα και, κυρίως, εύκολη πρόσβαση σε μονάδες υγείας και άλλες σημαντικές υπηρεσίες. Αυτές οι ευκολίες κάνουν τη ζωή στην πόλη πιο πρακτική, ενώ προσφέρουν στα παιδιά ευκαιρίες να ασχοληθούν με δραστηριότητες που ενισχύουν την κοινωνική και πνευματική τους ανάπτυξη.
Από την άλλη πλευρά, το χωριό προσφέρει μια διαφορετική, εξίσου σημαντική εμπειρία. Εκεί, ένα παιδί ζει πιο κοντά στη φύση και απολαμβάνει έναν τρόπο ζωής πιο αγνό, απλό και – το σημαντικότερο – πιο αργό. Οι καθημερινές δραστηριότητες περιλαμβάνουν περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους, επαφή με ζώα και φυσικά τοπία, ενώ το παιχνίδι είναι αυθόρμητο και συχνά χωρίς την ανάγκη παρεμβάσεων. Η απλότητα και η ηρεμία του χωριού δίνουν στα παιδιά την ευκαιρία να αναπτύξουν βαθύτερη σύνδεση με το περιβάλλον και τις αξίες της κοινότητας.
Το ιδανικό, όμως, ίσως δεν βρίσκεται σε μια μονοδιάστατη επιλογή, αλλά στην ισορροπία. Για ένα παιδί που μεγαλώνει σε χωριό, οι τακτικές επισκέψεις σε αστικά κέντρα είναι εξαιρετικά χρήσιμες. Έτσι, θα γνωρίσει τη ζωντάνια, την πολιτιστική πολυμορφία και τις ευκαιρίες που προσφέρει η πόλη, ενώ θα αναπτύξει δεξιότητες προσαρμογής σε διαφορετικά περιβάλλοντα.
Αντίστοιχα, τα παιδιά που μεγαλώνουν στην πόλη μπορούν να επωφεληθούν από επισκέψεις στο χωριό και μέσα από αυτές θα γνωρίσουν την ηρεμία της φύσης, θα μάθουν να εκτιμούν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής και θα απολαύσουν τις χαρές που προσφέρει η απλότητα της υπαίθρου. Η επαφή με τη φύση θα τα βοηθήσει να χαλαρώσουν μακριά από τον ταχύ ρυθμό της πόλης.
Ακούστε το επεισόδιο με τίτλο Εξερεύνηση
Ανακαλώντας μνήμες
Η επαφή με τη φύση δεν περιορίζεται μόνο στην επαφή ενός παιδιού με το περιβάλλον. Συνδέεται με τις παραδοσιακές συνθήκες ζωής που εμπλουτίζουν όχι μόνο την πολιτιστική του εμπειρία, αλλά το καλλιεργούν πνευματικά και συναισθηματικά. Μέσα από αυτή την επαφή, κάθε άνθρωπος συναντά τις ρίζες του και ενσωματώνει αξίες που μεταφέρει και αυτός με τη σειρά του σε επόμενες γενιές.
Ένα λαϊκό παραμύθι, ένα παιχνιδοτράγουδο ή ένα ταχτάρισμα – απλές συνήθειες που οι γιαγιάδες παλιά χρησιμοποιούσαν για να απασχολούν δημιουργικά τα παιδιά – είναι πολύ περισσότερα από απλή ψυχαγωγία. Είναι παραδόσεις που φέρουν σοφία και στοργή, συνδέοντας τα παιδιά με τις ρίζες τους και με την έννοια του ανήκειν.
Εκδρομή στο παρελθόν
- Εξορμήσεις στη φύση: Βάζουμε στο πρόγραμμα τακτικές επισκέψεις με τα παιδιά στην εξοχή, σε μέρη που, δεν προσφέρουν τις ανέσεις της καθημερινότητας και ακολουθούν πιο αργούς και παραδοσιακούς ρυθμούς. Έτσι, έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν έναν διαφορετικό, πιο απλό τρόπο ζωής.
- Επίσκεψη σε Μουσείο Λαϊκής Τέχνης: Μια επίσκεψη σε ένα μουσείο λαϊκής τέχνης μπορεί να προσφέρει στα παιδιά εικόνες από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής. Στην Αθήνα, το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» αποτελεί εξαιρετικό προορισμό για να έρθει κανείς σε επαφή με την ελληνική παράδοση μέσα από τα εκθέματα.
- Επίσκεψη στο Μουσείο Παιχνιδιών Μπενάκη: Ευκαιρία για να γνωρίσουν τα παιδιά παιχνίδια του παρελθόντος. Μπορεί να λειτουργήσει ως αφορμή για συζητήσεις σχετικά με το πώς έπαιζαν τα παιδιά παλαιότερα και πόσο διαφορετικά ήταν τα παιχνίδια τους βάση της εποχής που ζούσαν.
- Ακούμε παραδοσιακά παραμύθια από την αφηγήτρια Σάσα Βούλγαρη στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη.
- Αντικείμενα από το παρελθόν: Ψάχνουμε στο σπίτι μας ή στο σπίτι των παππούδων για παλιά αντικείμενα, όπως εργαλεία, σκεύη ή αντικείμεναπου χρησιμοποιούνταν καθημερινά στο παρελθόν. Συζητάμε με τα παιδιά για τη χρησιμότητά τους τότε και εξετάζουμε γιατί σήμερα έχουν μόνο διακοσμητικό ρόλο.
- Παραδοσιακά τραγουδάκια: Εάν έχουμε μωρά στο σπίτι, αναζητούμε παραδοσιακά ταχταρίσματα, νανουρίσματα, λαχνίσματα ή παραμύθια. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία από ρυθμικά και μελωδικά στιχάκια που είναι βέβαιο ότι θα ευχαριστήσουν τα μικρά παιδιά. Πέρα από τη διασκέδαση που προσφέρουν, καλλιεργούν τη γλωσσική και συναισθηματική τους ανάπτυξη.
Προτάσεις για συλλογές με παιχνιδοτράγουδα, νανουρίσματα.
-Ενα καπέλο γεμάτο τραγούδια, Μαρίζα Κωχ
–Ξέρω τραγούδια να σας πω, Β. Ψαράκη
–Αχ! Πατρίδα μου γλυκιά, Λ. Κηλαηδόνης
–Νανουρίσματα με τη Σαββίνα Γιαννάτου σε μουσική Ν. Κυπουργού
Στο χωριό, στη φύση, στην εξοχή μέσα από βιβλία
Για μικρά παιδιά:
- Αγροτόσπιτο, S. Blackall, εκδ.Διόπτρα
- Η αυλή της χαράς, R. Bonilla, εκδ.Φουρφούρι
- Το Βουνό, Rebecca Gugger, εκδ. Κόκκινη Κλωστή
- Ένα δέντρο για μένα, Μ. Κουμαριανού, Ελληνοεκδοτική
- Μερικές ερωτήσεις για τα δέντρα, Toni Yuly, εκδ.Διόπτρα
- Το ταξίδι της άγριας ρίγανης, Μ. Χρυσικού, εκδ.Πατάκης
- Τι βλέπεις όταν κοιτάζεις ένα δέντρο; Ε. Carlisle, εκδ. Μάρτης
Για μεγαλύτερα παιδιά:
- Το δέντρο το Μονάχο, Μ. Παπαγιάννη, εκδ. Πατάκη
- Πέρα από το Δάσος, Νίκος Πουρσανίδης, εκδ. Καλειδοσκόπιο
- Ο θησαυρός του Ταϋγέτου, Μ. Ρουσάκη, εκδ. Μίνωας
- Τόμπι, ο μικρός ήρωας του δέντρου, Timothée de Fombelle, εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες
Στο χωριό, στη φύση, στην εξοχή μέσα από ταινίες:
Heidi (2015)
Για έφηβους και ενήλικες:
Σε βιβλία, ταινίες, φωτογραφίες, αντικείμενα και σε δικές μας διηγήσεις, τα παιδιά – ανάλογα με την ηλικία τους – ανακαλύπτουν ένα ιστορικό παρελθόν, γνωρίζουν το τότε και το τώρα, και συνδέουν αυτές τις εμπειρίες με τις σχολικές τους γνώσεις αλλά και την ανάγκη τους για εξερεύνηση και ανακάλυψη. Η επίσκεψη σε ένα χωριό, η επαφή με τη φύση δεν είναι απλώς ένας τρόπος να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα, αλλά μια ευκαιρία να δώσουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να βιώσουν έναν πιο αυθεντικό τρόπο ζωής, να συνδεθούν με την παράδοση, να καλλιεργήσουν τη φαντασία και την περιέργειά τους και να χτίσουν μια γερή βάση για το μέλλον, αναγνωρίζοντας την αξία του παρελθόντος και τη σημασία της φύσης στη ζωή μας.
