Για πολλούς, η ιστορία θεωρείται βαρετή. Είναι όμως λυπηρό να ακούμε ότι δεν μπορεί να γίνει ενδιαφέρουσα ή ακόμα και συναρπαστική! Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά μαθήματα που διδάσκονται στο σχολείο τα παιδιά αλλά πώς να τους κεντρίσεις το ενδιαφέρον όταν τείνουν να σκέφτονται το μέλλον, εστιάζουν στο παρόν και γεγονότα που έχουν περάσει αιώνες πριν τους μοιάζουν αδιάφορα;
Μια καλή ιδέα θα ήταν να ξεκινήσουμε από την ανθρώπινη διάσταση της ιστορίας. Από ενδιαφέρουσες διηγήσεις και μικρές προσωπικές εμπειρίες που πλέκονται μέσα στο μεγάλο αφήγημα της παγκόσμιας πορείας. Οπως ας πούμε ποιο αυτοκίνητο κατασκευάστηκε με εντολή του Χίτλερ ή το πού ακριβώς βρισκόταν η Άννα Φράνκ όταν έγραφε το ημερολόγιο της! Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος διήρκησε 2194 ημέρες και μέσα σε αυτές.
Οι Μαμάδες με Ρούμι, εν όψει της 28ης Οκτωβρίου και καλεσμένη την συγγραφέα, κριτικό παιδικής λογοτεχνίας κ. Μαρίζα Ντεκάστρο, ξετρυπώνουν τέτοιες αφηγήσεις και συζητούν γύρω από το πώς θα πρέπει να προσεγγίζουμε την ιστορία.
Η Ιστορία είναι σημαντική!
Η ιστορία είναι κάτι που μας αφορά σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Μας βοηθά να κατανοήσουμε ποιοι είμαστε, τις ρίζες μας, και πώς μπορούμε να αποφύγουμε λάθη του παρελθόντος ώστε να προστατεύσουμε το μέλλον μας. Μέσα από την ιστορία μαθαίνουμε τις εξελίξεις που διαμόρφωσαν τον κόσμο μας, τις κοινωνικές αλλαγές, τους πολιτισμούς, και τη σημασία της ειρήνης.
Από την τάξη στο σπίτι και από εκεί στην ιστορία
Πολλοί εκπαιδευτικοί προσεγγίζουν την ιστορία με τρόπους ενδιαφέροντες και διασκεδαστικούς για τους μαθητές τους. Εντάσσουν τη λογοτεχνία στις θεματικές τους, προβάλλουν ταινίες και χρησιμοποιούν εποπτικό υλικό, ντοκουμέντα, αξιοποιούν το θέατρο και τα εικαστικά ως εργαλεία για να εμπλουτίσουν το μάθημα, και φυσικά οργανώνουν επισκέψεις σε μουσεία, ιστορικούς, αρχαιολογικούς χώρους και εκπαιδευτικά προγράμματα. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά βιώνουν την ιστορία με πιο βιωματικό τρόπο, κατανοούν καλύτερα γεγονότα και έννοιες, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν κριτική σκέψη και συνδέονται συναισθηματικά με το παρελθόν.
Οι γονείς σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον ρόλο του εκπαιδευτικού, ούτε είναι απαραίτητο να αναλαμβάνουν την εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Ωστόσο, μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην καλλιέργεια του ιστορικού ενδιαφέροντος των παιδιών, κάνοντας την οικογενειακή τους ιστορία κομμάτι της ευρύτερης ιστορίας του τόπου ή ακόμα και της παγκόσμιας ιστορίας. Μέσα από αφηγήσεις για την ιστορία της οικογένειας – όπως τις εμπειρίες των προγόνων της οικογένειας σε σημαντικά γεγονότα, τις αλλαγές που βίωσαν και τις παραδόσεις που διατήρησαν. Αυτό είναι κάτι που δημιουργεί μια πιο προσωπική σύνδεση με την ιστορία και την κάνει πιο ζωντανή και συναρπαστική.
Η επίσκεψη σε ένα μουσείο δίνει επίσης την ευκαιρία να δούμε την ιστορία με τα μάτια μας. Οι αναπαραστάσεις της καθημερινής ζωής σε παλαιότερες εποχές, οι στολές, και τα αντικείμενα δίνουν στα παιδιά μια πιο προσωπική επαφή με το παρελθόν.
Η 28η Οκτωβρίου δίνει αφορμές
– Για επίσκεψη σε μουσεία:
Περιηγούμαστε στο Πολεμικό Μουσείο σε μια διαδρομή που οδηγεί σε πρόσφατες ιστορικές στιγμές όπως η γερμανική εισβολή το ’41 και η λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη σελίδα του Μουσείου υπάρχουν και online δραστηριότητες για παιδιά. Επισκεπτόμαστε το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού στο Μοναστηράκι όπου τα περισσότερα αντικείμενα στις συλλογές προέρχονται από το διάστημα 1750 έως και το 1960.
– Για να περπατήσουμε στην πόλη
Σκοπευτήριο Καισαριανής, Ερυθρού Σταυρού 51α. Χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς για εκτελέσεις πατριωτών (1942-1944), με αποκορύφωμα την εκτέλεση 200 Ελλήνων την Πρωτομαγιά του 1944. Σήμερα, στον χώρο υπάρχει μνημείο με τα ονόματα των εκτελεσθέντων και μουσείο μνήμης.
Μέγαρο Πάλλη, στη συμβολή της Πλατείας Συντάγματος με την Καραγεώργη Σερβίας. Στις 18 Οκτωβρίου 1944, από το μπαλκόνι του ορόφου του κτιρίου, ο Γεώργιος Παπανδρέου, πρωθυπουργός της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, εκφώνησε το λόγο της απελευθέρωσης της Αθήνας από τη Γερμανική Κατοχή.
Μνημείο Δικαίων των Εθνών, Μελιδόνη 5 στο Θησείο, στην είσοδο της Συναγωγής Μπεθ Σαλώμ. Τοποθετήθηκε για να τιμήσει τους Έλληνες Χριστιανούς που έσωσαν Εβραίους κατά την Κατοχή. Εχει το σχήμα βιβλίου με μεταλλικά φύλλα, όπου αναγράφονται τα ονόματα των Δικαίων. Στη βάση του είναι χαραγμένη η φράση: «Όποιος σώζει μια ζωή, σώζει τον κόσμο όλο».
– Για να διαβάσουμε βιβλία:
Προτάσεις από τις εκδόσεις Μεταίχμιο
- 2194 ημέρες πολέμου: 1 Σεπτεμβρίου 1939-2 Σεπτεμβρίου 1945, Μ. Ντεκάστρο, εικ. Αχ.Ραζής.
Δείτε εδώ το εκπαιδευτικό υλικό που συνοδεύει το βιβλίο. Με αφορμή το βιβλίο, την Τετάρτη, 13 Νοεμβρίου στις 7μμ. θα πραγματοποιηθεί webinar ζωντανά από την πλατφόρμα ΖΟΟΜ των εκδόσεων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ με τίτλο. Ενα μάθημα ιστορίας μέσα από την Ιστορία. - Τι είναι δημοκρατία, Μ. Ντεκάστρο, εικ. Σ. Κούρτογλου
- Οταν έφυγαν τ’ αγάλματα, Α. Δαρλάση
- Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, Α. Ζέη
– Για να δούμε ταινίες:
- Ο μεγάλος δικτάτωρ (1940)
- Οι Γερμανοί ξανάρχονται (1948)
- Το ξυπόλυτο τάγμα (1953)
- Το αγόρι πίσω από το συρματόπλεγμα (2008) 12χρ+
- Η κλέφτρα των βιβλίων (2013) 12χρ+
– Για να δούμε θέατρο:
«Ο Μικρός Ήρως» στο Θέατρο Ακάδημος
«Ο Καραγκιόζης στο 1940» στο πολιτιστικό στέκι Paraga από τον καραγκιοζοπαίκτη Τάσο Κώνστα.
Η ιστορία δεν είναι απαραίτητα βαρετή. Μπορεί να γίνει μια συναρπαστική και ζωντανή εμπειρία για τα παιδιά όταν χρησιμοποιούμε δημιουργικούς τρόπους για να την παρουσιάσουμε. Ας τους δώσουμε την ευκαιρία να δουν την ιστορία όχι ως μια σειρά από ημερομηνίες και γεγονότα, αλλά ως κάτι ζωντανό και συναρπαστικό που τους συστήνει τον κόσμο και τους ανθρώπους που τον δημιούργησαν.
«27 Οκτωβρίου 1940: θα τη θυμάται αυτή τη μέρα ο Πέτρος γιατί πέθανε το τριζόνι του. Θα τη θυμάται γιατί την επομένη ακούει τη φωνή της μητέρας του να λέει: “Σήκω… έγινε πόλεμος. Δεν ακούς τις σειρήνες;” Οταν οι Ιταλοί έφτασαν στο κατώφλι της Ελλάδας, ο Πέτρος ήταν εννιά χρονών, είχε μια χελώνα για κατοικίδιο και γνώριζε τον πόλεμο μόνο μέσα από τα βιβλία». Αλκη Ζέη, Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου.
