Ενας κεντρώος υποψήφιος με ελαφρά κλίση προς τα αριστερά συγκαταλέγεται στους υποψηφίους για την προεδρία. Σε έναν λογικό κόσμο θα κέρδιζε με ευκολία. Ετσι και αλλιώς το κόμμα του κυβέρνησε τη χώρα με μεγάλη επιτυχία: H ανεργία παρουσιάζει πτώση, η οικονομική ανάπτυξη έχει επιταχυνθεί και η αίσθηση της διαφθοράς που στιγμάτισε την προηγούμενη κυβέρνηση έχει εξατμιστεί. Και όμως, τα πάντα πάνε στραβά.
Τι έφταιξε
Η μετριοφροσύνη του μετατρέπεται σε ελάττωμα, ενώ αποκηρύσσοντας τη στάση του υπέρ της ελεύθερης αγοράς οι αριστεροί υποψήφιοι, που δεν έχουν καμία ελπίδα νίκης αλλά επιμένουν να εμπλέκονται στην πολιτική όπως οι ηθοποιοί στο θέατρο, του στερούν σημαντικό αριθμό ψήφων. O εν λόγω υποψήφιος, αν και φαίνεται να είναι καλός άνθρωπος, δεν διαθέτει το ρητορικό χάρισμα και οι επικριτές του λένε ότι τον χαρακτηρίζει ένα «πολύ επαγγελματικό ύφος» το όποιο δεν έχει απήχηση τους ψηφοφόρους. Επιπλέον, οι μετριοπαθείς ψηφοφόροι διακρίνονται από ένα αίσθημα απάθειας, είτε γιατί θεωρούν σίγουρη την επικράτησή του, είτε γιατί κρίνουν ότι το εκλογικό αποτέλεσμα δεν θα αλλάξει την κατάσταση. Ως συνέπεια των παραπάνω η ακροδεξιά θριαμβεύει.
Πρόκειται για μια ως επί το πλείστον ανεκτική και ανοικτόμυαλη χώρα, που όμως το 20% του εκλογικού της Σώματος εμφανίζεται οργισμένο ακόμα και σε περιόδους που τα πράγματα πάνε καλά. Εξαιτίας δε, των ιδιαιτεροτήτων του εκλογικού συστήματος, αυτή η ακροδεξιά μειονότητα κυριαρχεί ακόμα και όταν η πλειοψηφία των ψηφοφόρων ψηφίζει αριστερούς υπέρ της Αριστεράς.
Παραλληλισμοί
Αν όλα αυτά σας φέρνουν κατά νουν έναν επικήδειο για την προεκλογική εκστρατεία του Αλ Γκορ το 2000, είναι γιατί εν μέρει εκεί αποσκοπώ. Επί της ουσίας, όμως, περιγράφω τις γαλλικές προεδρικές εκλογές της Κυριακής, που έφεραν τον πρωθυπουργό Λιονέλ Ζοσπέν στην τρίτη θέση, πίσω από τον ακροδεξιό, Ζαν Μαρί Λεπέν. Οπως άφησα ήδη να εννοηθεί, υπάρχουν σαφέστατοι παραλληλισμοί μεταξύ του πολιτικού σεισμού που συγκλόνισε τη Γαλλία με τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ. Οι γαλλικές εκλογές απεκάλυψαν ότι στη Γαλλία, όπως και στην Αμερική υπάρχουν πολλοί οργισμένοι άνθρωποι. Δεν αποτελούν πλειοψηφία (ο κ. Λεπέν έλαβε 17% των ψήφων, ποσοστό μικρότερο από αυτό του Ρος Περό στις ΗΠΑ), έχουν όμως υψηλά κίνητρα αλλά και επιρροή ιδιαίτερα όταν οι μετριοπαθείς θεωρούν την ανεκτική κοινωνία ως δεδομένο.
Τα αίτια της οργής
Το ερώτημα είναι γιατί οι άνθρωποι αυτοί είναι εξοργισμένοι; Σίγουρα, όχι για οικονομικούς λόγους, αφού η οικονομική ευμάρεια δεν φάνηκε αρκετή προκειμένου να συμφιλιωθούν με την πολιτική του κ. Κλίντον ή του κ. Ζοσπέν. Τα αίτια της οργής τους βρίσκονται στις παραδοσιακές αξίες. Οι Αμερικανοί ακροδεξιοί είναι οργισμένοι με τους άθεους φιλελεύθερους, οι Γάλλοι με τους μετανάστες. Και στις δύο περιπτώσεις αυτό που τους ενοχλεί είναι η απώλεια της βεβαιότητας, ενώ και οι δύο προσδοκούν την επιστροφή σε μια πιο απλή εποχή, όπου δεν υπήρχε αυτό το ενοχλητικό γι’ αυτούς αμάλγαμα ανθρώπων και ιδεών.
Η καίρια διαφορά είναι η εξής: Στη Γαλλία ο κ. Λεπέν δεν έχει ελπίδα να κερδίσει τις εκλογές και οι ιδέες του δεν θα τύχουν εφαρμογής στο άμεσο μέλλον. Στις ΗΠΑ αντίθετα, η ακροδεξιά αφομοιώθηκε από τους Ρεμπουπλικανούς. Στη χώρα αυτή, τα άτομα που ασπάζονται ακραίες ιδεολογίες έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν τις ιδέες τους. Πάρτε για παράδειγμα τον Τομ Ντίλεϊ ή τον Τζον Ασκροφτ. Οι εκλογές της Γαλλίας αποκάλυψαν ότι οι δύο χώρες έχουν πολλά κοινά. Και στις ΗΠΑ αλλά και στη Γαλλία ευδοκιμεί ένας παράλογος θυμός. H διαφορά είναι ότι στις ΗΠΑ οι οργισμένοι κυβερνούν τη χώρα.
