Τα δολάρια δεν είναι πια το μόνο στοιχείο που χωρίζει τους έχοντες από τους μη έχοντες. Αυτό είναι ήδη φανερό από μια προπαρασκευαστική διάσκεψη, που έγινε αυτή την εβδομάδα, στη Γενεύη, για τα θέματα που θα συζητηθούν στην πρώτη Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφορίας, τον Δεκέμβριο του 2003.
Στην εποχή της επανάστασης της πληροφορίας, υπάρχουν πολλές ελευθερίες, κάποια αδελφοσύνη και καθόλου ισότητα. H πρόσβαση στις πληροφορίες εξελίσσεται όλο και περισσότερο σε ζήτημα ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και την ευημερία. Ομως η νέα διαίρεση του κόσμου δεν είναι μόνο ανάμεσα σε χώρες με υψηλή τεχνολογία και σε χώρες με χαμηλή τεχνολογία? υπάρχουν επίσης χώρες, που δεν διαθέτουν τεχνολογία και οι προοπτικές τους είναι ζοφερές.
Κανείς δεν διαφωνεί ότι υπάρχουν τεράστιες ανισότητες σε όλο τον κόσμο. Περίπου 1,3 δισ. άνθρωποι ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα? σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι αγράμματοι? πάνω από ένα δισεκατομμύριο δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό? περίπου 800 εκατομμύρια λιμοκτονούν, ή δεν έχουν αρκετά τρόφιμα? και περίπου το 1/3 των ανθρώπων, που τα Ηνωμένα Εθνη αποκαλούν λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη, ενδεχομένως να μην φθάσουν ποτέ στο 40ό έτος της ηλικίας τους.
Ωστόσο, σήμερα, η πιο εντυπωσιακή διαίρεση του κόσμου είναι η ανισότητα στην πρόσβαση των πληροφοριών. H νέα γραμμή φτώχειας χαράζεται από το πληκτρολόγιο του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μπορεί να πει κανείς, ποιος είναι πλούσιος και ποιος φτωχός από τη σύνδεσή του με το Ιντερνετ.
Χάσμα στη γνώση
Κάθε χρόνο, ο Δείκτης του OHE για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη αποκαλύπτει ότι περισσότερες χώρες ακολουθούν καθοδική πορεία απ’ ό,τι τον προηγούμενο χρόνο. Δεκάδες χώρες παλινδρομούν, δεν προοδεύουν, σε όρους ανθρώπινης ανάπτυξης. Μια κρίσιμη αιτία είναι ότι διευρύνεται το χάσμα της γνώσης – που αφορά στην πληροφόρηση, την εκπαίδευση και την πρόσβαση στην τεχνολογία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πληροφόρηση και η ελευθερία πάνε μαζί, ή ότι η εκπαίδευση αποτελεί προϋπόθεση για πρόοδο. H επανάσταση της πληροφορίας είναι ασύλληπτη χωρίς πολιτική δημοκρατία – και αντιθέτως. Ηδη, η διάδοση των πληροφοριών είχε άμεση επίπτωση στον βαθμό υπευθυνότητας και διαφάνειας των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο.
Είναι ευρέως αποδεκτή η άποψη ότι η παρεμπόδιση της ροής των πληροφοριών έχει ως άμεση επίπτωση την υποβάθμιση της ανάπτυξης. Παγκόσμια αλληλεξάρτηση σημαίνει ότι εκείνοι που λαμβάνουν και διανέμουν τις πληροφορίες υπερτερούν έναντι εκείνων, που τις περιορίζουν. Οι συνέπειες είναι εμφανείς σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης προσπάθειας.
Να αδράξει την ευκαιρία
Το ζητούμενο είναι πώς θα διευρυνθεί ο κύκλος εκείνων που θα έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες -πώς θα είναι διαθέσιμες σε όλους τους ανθρώπους, είτε αυτοί ζουν στον βιομηχανικό κόσμο, είτε στον αναπτυσσόμενο κόσμο. H δυνατότητα λήψης και αποστολής πληροφοριών μέσω ηλεκτρονικών δικτύων και η δυνατότητα κατανομής των πληροφοριών έχει καταστεί ήδη το νέο τεκμήριο ανάπτυξης.
Η τεχνολογία της επικοινωνίας και πληροφορίας έχουν τεράστιες δυνατότητες για την περαιτέρω διατήρηση της ανάπτυξης. Είναι υποχρέωσή μας να προωθήσουμε τη μεγαλύτερη, πιο ελεύθερη και δικαιότερη πρόσβαση του αναπτυσσόμενου κόσμου στην πληροφόρηση, που σημαίνει να βελτιώσουμε τις υποδομές του και να μοιραστούμε μαζί του την τεχνολογική πρόοδο.
Από την πλευρά τους, οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να ανοιχτούν στον έξω κόσμο, να δώσουν ελευθερία στα μέσα ενημέρωσης και να αντισταθούν στον κυβερνητικό έλεγχο και τη λογοκρισία. Οι διεθνείς οργανισμοί μελετούν ήδη πιλοτικά προγράμματα σε τομείς, όπως είναι η τηλεμάθηση, η τηλεϊατρική, τα πλάνα μικροδανεισμού, οι τραπεζικές συναλλαγές εκ του μακρόθεν, η περιβαλλοντική προστασία και διαχείριση. O αναπτυσσόμενος κόσμος οφείλει να αδράξει τέτοιες ευκαιρίες.
