Σε μια πρωτοφανή έκρηξη αλληλεγγύης -και δικαίως- η διεθνής κοινότητα συνέδραμε τον περασμένο χρόνο την Ινδονησία, όταν επλήγη από το τσουνάμι της 26ης Δεκεμβρίου 2004. Εφέτος, η διεθνής κοινότητα, ακριβέστερα τα διεθνή τηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης, επέστρεψαν στη Ινδονησία για να διαπιστώσουν πώς προχωρεί η ανοικοδόμηση, πώς ζουν οι κάτοικοι στις κατεστραμμένες περιοχές, αν ξαναγύρισαν οι τουρίστες για να τονώσουν την οικονομία. Λίγο το πνεύμα των Χριστουγέννων, λίγο οι μνήμες της καταστροφής που δεν εξέλιπαν, τα μεγάλα δυτικά τηλεοπτικά δίκτυα έκαναν το χρέος τους έναντι της Ινδονησίας, πολυπληθούς μουσουλμανικής χώρας. Παράλληλα, έκαναν και τον σταυρό τους για να μη χρειαστεί να βρεθούν ξανά στη θέση να καλύψουν ανάλογης έκτασης φυσική καταστροφή.
Την περασμένη Παρασκευή, η Ινδονησία βρέθηκε ξανά στην επικαιρότητα, αυτή τη φορά για διαφορετικό λόγο. Η επιτροπή Εθνικής Συμφιλίωσης του Ανατολικού Τιμόρ επέδωσε έκθεση στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, σύμφωνα με την οποία ο ινδονησιακός στρατός σκότωνε, βασάνιζε και εξαθλίωνε τον πληθυσμό του Ανατολικού Τιμόρ. Κατά τη διάρκεια των 25 ετών (από το 1974 έως το 1999) που η Ινδονησία κατείχε το Ανατολικό Τιμόρ, μετά την αποχώρηση των Πορτογάλων, υπολογίζεται ότι σκοτώθηκαν από 100.000 έως 180.000 άνθρωποι, το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας.
Η έκθεση της επιτροπής, τμήμα της οποίας αναδημοσίευσε η γαλλική εφημερίδα Le Monde, για την οποία εργάστηκαν δεκάδες ανθρωπιστικές οργανώσεις, από το 2001 και μετά, αριθμεί 2.000 σελίδες. Οι συντάκτες της συγκέντρωσαν μαρτυρίες 7.000 ανθρώπων. Η έκθεση καταγράφει λεπτομερώς τα βασανιστήρια τα οποία υπέστη ο πληθυσμός του Ανατολικού Τιμόρ από τους άνδρες του ινδονησιακού στρατού. Βασανιστήρια που δεν διαφέρουν σε τίποτα από τις απάνθρωπες πρακτικές που εφάρμοσαν οι δικτατορίες της δεκαετίας του 1970 στη Λατινική Αμερική – και τις οποίες τόσο έντονα έχει καταγγείλει η Δύση. Ομαδικοί βιασμοί γυναικών, ομαδικές εκτελέσεις, καταστροφή της σοδειάς και θάνατος των ζώων, με αποτέλεσμα να υποστεί το Ανατολικό Τιμόρ πείνα, στα όρια του λιμού.
Οπως ήταν αναμενόμενο, η Ινδονησία, διά του υπουργού Αμυνας, εξανέστη «για όλες αυτές τις ανακρίβειες που δεν έλαβαν ποτέ χώρα». Οταν επέδωσε την έκθεση στον Κόφι Ανάν, ο Ζανάνα Γκουσμάο, πρόεδρος του ανεξάρτητου, από το 2002, Ανατολικού Τιμόρ, και ηγέτης του αγώνα υπέρ της ανεξαρτησίας, διευκρίνισε ότι ο σκοπός της έρευνας δεν είναι να «τιμωρήσει» αλλά να συμβάλει στο να εξαχθούν συμπεράσματα και να αποκατασταθεί η αλήθεια. Το Ανατολικό Τιμόρ, των 857.000 κατοίκων, δεν είναι σε θέση να ζητήσει τη συγκρότηση ενός διεθνούς δικαστηρίου για εγκλήματα πολέμου που διέπραξε η Ινδονησία επί μία 25ετία. Το Ανατολικό Τιμόρ μπορεί να είναι ανεξάρτητο, αλλά δεν μπορεί να διαταράξει τις σχέσεις του με την Τζακάρτα – το Δυτικό Τιμόρ εξάλλου αποτελεί τμήμα της Ινδονησίας. Η δημοκρατία στο Ανατολικό Τιμόρ είναι πολύ εύθραυστη για να αντέξει νέες εντάσεις. Αυτό όμως που δεν μπορεί μια μικρή νησιωτική χώρα, μήπως μπορούν να το κάνουν οι δυτικές χώρες με παράδοση στους δημοκρατικούς θεσμούς; Δύσκολο. Γιατί το Ανατολικό Τιμόρ είναι πολύ μακριά από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Και γιατί η απόσταση που τους χωρίζει, μεγαλώνει ακόμη περισσότερο καθώς στην έκθεση της επιτροπής σημειώνεται ότι τόσο η Ουάσιγκτον, αλλά και το Λονδίνο και το Παρίσι, κατά το διάστημα 1974-1999, παρείχαν στρατιωτική υποστήριξη στην ινδονησιακή κυβέρνηση, τοποθετώντας τα οικονομικά και στρατηγικά τους συμφέροντα πάνω από τις αξίες των Ηνωμένων Εθνών…
