Η απόφαση της Τουρκίας, την περασμένη Δευτέρα, να άρει την απαγόρευση της μαντίλας στα πανεπιστήμια της χώρας, αρχικά ίσως να φάνηκε προβληματική. Υπάρχει περίπτωση το Ισλάμ να διαβρώσει τον κοσμικό χαρακτήρα της Τουρκίας;
Τα φαινόμενα απατούν. Παραδόξως, οι πιο παραδοσιακοί πολίτες της χώρας είναι και οι πιο δημοκρατικοί. Η παλιά, κοσμική, φρουρά της Τουρκίας απεναντίας – ο στρατός και η δικαστική εξουσία – έχουν χαρακτηρισθεί από τις δικαστικές εντολές και τα πραξικοπήματα. Το κοινωνικό μοντέλο που εισήγαγε ο Κεμάλ Ατατούρκ ήταν κοσμικό αλλά και κοινωνικά διχαστικό. Οταν οι εκλεγμένοι, από τον απλό λαό, πολιτικοί «παραστρατούσαν», τότε η αστική ελίτ της χώρας τους έβαζε στη θέση τους.
Ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης, Ντεγκίρ Φιράτ, σημειώνει πως «ο πολίτης αντιμετωπίζεται σαν ένα μικρό παιδί που μπορεί ανά πάσα στιγμή να κάνει κάποια ζημιά… το κράτος φτιάχνει έναν φράχτη γύρω από αυτό το παιδί και δεν το αφήνει να βγει παραέξω».
Ομως για πρώτη φορά στα χρονικά της Τουρκίας, αυτή η κοινωνική τάξη, υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Ερντογάν, αντιστέκεται και για την ώρα φαίνεται να τα καταφέρνει.
Οι θρησκευόμενοι
Πρόσφατη έρευνα στη χώρα έδειξε ότι το 59% των πολιτών αυτοχαρακτηρίζονται ως «πολύ» ή «υπερβολικά» θρησκευόμενοι ενώ τα δύο τρίτα των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι καλύπτουν το κεφάλι τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο όταν βγαίνουν από το σπίτι.
Υπό αυτή την έννοια, η πρόταση που κατέθεσε στο κοινοβούλιο ο κ. Ερντογάν την περασμένη Τρίτη, είναι πολύ πιθανόν να τύχει ευρείας αποδοχής από τους πολίτες. Ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν σημείωσε πως δουλεύει προς την κατεύθυνση του τερματισμού της άδικης μεταχείρισης των κοριτσιών της Τουρκίας από τα πανεπιστήμια.
Πολλά μέλη της προοδευτικής τάξης της χώρας φαίνεται ότι συμφωνούν, όπως ο καθηγητής νομικής Εργκούν Οσμπουντούν, επικεφαλής από την κυβέρνηση για την τροποποίηση του Συντάγματος. «Το θέμα της μαντίλας είναι θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όχι κοσμικότητας του κράτους», τονίζει.
Δεν φαίνεται να συμμερίζεται την άποψη αυτή, ωστόσο, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, κ. Ντενίζ Μπαϊκάλ. Ο κ. Μπαϊκάλ τόνισε ότι τέτοιες κινήσεις έχουν στόχο τα θεμέλια του ίδιου του σύγχρονου τουρκικού κράτους που ίδρυσε ο Κεμάλ Ατατούρκ.
Μέχρι τώρα ο Τούρκος πρωθυπουργός κ. Ταγίπ Ερντογάν έχει τονίσει, με αρκετά πειστικό τρόπο, πως οι πιστοί μουσουλμάνοι μπορούν να αποτελέσουν μέρος του κοσμικού μηχανισμού που ηγείται της χώρας. Βέβαια, ο απόλυτος έλεγχος της Τουρκίας από το κόμμα του κ. Ερντογάν, έχει οδηγήσει πολλούς στο να εκφράσουν την ανησυχία αφού η ομάδα της οποίας ηγείται ο κ. Ερντογάν αποτελεί έναν κλειστό κύκλο, ανάλογο με αυτό της κοσμικής ελίτ.
Ανεκτική η Δημοκρατία
Οπως σημειώνει και η Αμερικανίδα ακαδημαϊκός Τζένι Γουάιτ, η οποία έχει μελετήσει την Τουρκία τα τελευταία 30 χρόνια, «Η δημοκρατία προϋποθέτει ανοχή προς αυτούς με τους οποίους διαφωνείς».
