ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Τον Νοέμβριο θα είναι διαθέσιμο στην αγορά το εμβόλιο που αναπτύσσουν από κοινού το Ινστιτούτο Jenner της Οξφόρδης και η φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca, σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν στις κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του. Οπως δήλωσε χθες υψηλόβαθμη κοινοτική αξιωματούχος, σε αυτή την περίπτωση η Ε.Ε. προσδοκά ότι θα έχει στη διάθεσή της περίπου 30 εκατ. από τα 300 εκατ. δόσεις, για τις οποίες έχει συμβληθεί με την εταιρεία, έως το τέλος του έτους (με τη δυνατότητα αγοράς επιπλέον 100 εκατομμυρίων δόσεων σε δεύτερη φάση).
Με τη διανομή βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων, ταυτόχρονα και στην ίδια τιμή, η Ελλάδα αναμένεται να λάβει περισσότερες από 600.000 εκ των 30 εκατομμυρίων δόσεων, βάσει της συμφωνίας στην οποία θα καταλήξει με την AstraZeneca. Ενα από τα κρίσιμα ζητήματα που θα πρέπει να διευθετήσει η ελληνική κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση αυτή αφορά τους όρους ασφάλισης (indemnification) που δύνανται να παρέχουν τα κράτη-μέλη στους παρασκευαστές του εμβολίου για το κόστος αποζημίωσης των ασθενών σε περίπτωση παρενεργειών που δεν θα έχουν εντοπιστεί από τις κλινικές δοκιμές. Οπως τόνισε η αρμόδια Ευρωπαία αξιωματούχος στη χθεσινή ενημέρωση, η ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τις προϋποθέσεις έγκρισης των εμβολίων και τα δικαιώματα των ασθενών δεν έχει αραιωθεί κατά κανέναν τρόπο.
Ωστόσο, δεδομένης της ταχύτητας με την οποία καλούνται οι φαρμακευτικές εταιρείες να διαθέσουν τα εμβόλια στην αγορά, δεν αποκλείεται να προκύψουν σε βάθος χρόνου «κρυφά ελαττώματα». Ενόψει αυτού του ενδεχόμενου, το κάθε κράτος-μέλος θα μπορεί να συμφωνήσει ένα ανώτατο όριο αποζημιώσεων που θα καλύπτουν οι παρασκευαστές, με το υπόλοιπο να καλύπτεται από το δημόσιο ταμείο. «Η δυνατότητα κάλυψης του νομικού κόστους των παρενεργειών από δημόσια χρήματα αποτελεί ένα επικίνδυνο τετελεσμένο», δηλώνει στην «Κ» ο Γιάννης Νάτσης, συντονιστής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Συμμαχία Δημόσιας Υγείας (EPHA). «Οι κυβερνήσεις αναζητούν απελπισμένα το εμβόλιο που θα τερματίσει τα lockdown και αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε όρους υπερβολικά ευνοϊκούς για τις φαρμακευτικές».
Σύμφωνα με τον κ. Νάτση, που εκπροσωπεί τα δικαιώματα των ασθενών στο διοικητικό συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), η διαπραγμάτευση της Επιτροπής με την AstraZeneca αλλά με τις υπόλοιπες εταιρείες που προπορεύονται στην κούρσα για το εμβόλιο (Sanofi, Johnson & Johnson, CureVac, Moderna, BioNTech) «χαρακτηρίζεται από άκρα μυστικότητα». Επιπλέον, σημειώνει, τουλάχιστον ένα από τα επτά μέλη της ομάδας που ηγείται της διαπραγμάτευσης (ο εκπρόσωπος της Σουηδίας) είναι πρώην κορυφαίο στέλεχος της φαρμακοβιομηχανίας. «Δεδομένων των συνθηκών, είναι εύλογο να αναλάβουν τα κράτη μέρος του κινδύνου παρασκευής του εμβολίου, αλλά ανησυχώ ότι θα μπουν στον πειρασμό να αναλάβουν δυσανάλογο μερίδιο», καταλήγει. Σημειώνεται, πάντως, ότι στις ΗΠΑ έχουν πάει ένα βήμα πιο πέρα, απαλλάσσοντας πλήρως τις φαρμακευτικές εταιρείες από νομικές ευθύνες για τυχόν παρενέργειες.
Στην ίδια ενημέρωση, η αρμόδια αξιωματούχος επανέλαβε ότι η πολιτική εμβολιασμού είναι αρμοδιότητα των κρατών-μελών, οπότε οι εθνικές κυβερνήσεις είναι αυτές που θα αποφασίσουν ποιες ομάδες του πληθυσμού θα πρέπει να εμβολιαστούν κατά προτεραιότητα και τι ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης θα επιδιωχθεί. Ο εμβολιασμός του 30% του πληθυσμού «είναι μια καλή αρχή», ανέφερε, αλλά ήδη πολλά κράτη-μέλη έχουν επισημάνει ότι θα επιδιώξουν τον εμβολιασμό ενός ποσοστού του πληθυσμού τους «σημαντικά υψηλότερου» από αυτό.
Σε σχέση με την επιλογή αγοράς των εμβολίων, η ίδια αξιωματούχος τόνισε ότι υπάρχει η δυνατότητα εντός πέντε ημερών από την υπογραφή των συμβάσεων προκαταβολικής αγοράς τα κράτη-μέλη να εξαιρεθούν από τη συμμετοχή στη διανομή. Στην περίπτωση της AstraZeneca, όπως είπε, κανένα κράτος-μέλος δεν έκανε χρήση της δυνατότητας αυτής.
