ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σε τροχιά σύγκρουσης βρίσκονται η Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο λίγες εβδομάδες μετά το Brexit, με αφορμή την προμήθεια εμβολίων από την AstraZeneca. Οι μεγάλες καθυστερήσεις στις αναμενόμενες παραδόσεις απειλούν να εκτροχιάσουν την εκστρατεία εμβολιασμού στην Ε.Ε., δημιουργώντας φόβους για πιο μακροχρόνια lockdowns και απομακρύνοντας την προοπτική της οικονομικής ανάκαμψης.
Απαντώντας σε δηλώσεις προχθές του επικεφαλής της βρετανο-σουηδικής εταιρείας Πασκάλ Σοριό ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει προτεραιότητα στις παραδόσεις γιατί υπέγραψε σύμβαση προαγοράς πριν από την Ε.Ε., η επίτροπος Υγείας της Ε.Ε. Στέλλα Κυριακίδου δήλωσε ότι «απορρίπτουμε τη λογική του “εξυπηρετείται πρώτος όποιος φτάνει πρώτος”. Αυτό μπορεί να λειτουργεί στο κρεοπωλείο της γειτονιάς, αλλά όχι στα δικά μας συμβόλαια και όχι στις συμβάσεις προαγοράς».
Η τηλεδιάσκεψη της καθοδηγητικής επιτροπής της Ε.Ε. για τα εμβόλια με την εταιρεία χθες το απόγευμα δεν πέτυχε την άρση του αδιεξόδου.
Η αδυναμία συνεννόησης μεταξύ των δύο πλευρών φάνηκε από το γεγονός ότι η Κομισιόν ισχυρίστηκε νωρίτερα ότι η AstraZeneca δεν θα συμμετείχε και άρα ότι η τηλεδιάσκεψη έβαινε προς ακύρωση, γεγονός το οποίο διέψευσε στη συνέχεια η εταιρεία.
Οπως ανέφεραν αξιωματούχοι της Κομισιόν, σε έκτακτη τεχνική ενημέρωση χθες, οι δόσεις που είχαν αρχικά συμφωνηθεί με την AstraZeneca για το α΄ τρίμηνο του 2021 ξεπερνούσαν τα 100 εκατ. (υπολογίζεται ότι προσεγγίζουν τα 125 εκατ.). Εξ αυτών, βάσει της ενημέρωσης της περασμένης Παρασκευής, η Ε.Ε. θα λάβει μόλις το ένα τέταρτο. Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε, η Ε.Ε. βρίσκεται «στο σκοτάδι» όσον αφορά τις ποσότητες που θα παραδώσει η AstraZeneca στο β΄ τρίμηνο: «Δεν πρόκειται περί ελάσσονος ερωτήματος. Πρέπει να ξέρουμε πότε θα αναπληρώσουν τις χαμένες δόσεις και με ποιον τρόπο».
Η σύμβαση με την εταιρεία –σύμφωνα με τις ίδιες πηγές– βασίστηκε στην ύπαρξη τεσσάρων εργοστασίων που παρασκευάζουν το εμβόλιο, δύο εκ των οποίων βρίσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και δύο στην Ε.Ε. Η εταιρεία έκτοτε –κατά παράβαση της σύμβασης, σύμφωνα με την Κομισιόν– αποφάσισε να διαχωρίσει τις δύο αλυσίδες εφοδιασμού και να προμηθεύει αποκλειστικά το Ην. Βασίλειο από τα βρετανικά εργοστάσια.
Η Επιτροπή ζητεί τα βρετανικά εργοστάσια να προμηθεύσουν και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., καθώς, όπως ανέφερε η κ. Κυριακίδου, «δεν υπάρχει ιεραρχία μεταξύ των τεσσάρων εργοστασίων». Η επίτροπος Υγείας απέρριψε τα περί «βέλτιστης προσπάθειας» για την προμήθεια των συμφωνημένων δόσεων (ρήτρα την οποία επικαλέστηκε στην πολύκροτη συνέντευξή του ο Πασκάλ Σοριό) ως νομική άμυνα, λέγοντας ότι «η μη διασφάλιση της αναγκαίας παραγωγικής ικανότητας παραβιάζει τόσο το πνεύμα όσο και το γράμμα» της συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών. Η Επιτροπή έχει ζητήσει τη συναίνεση της AstraZeneca για να δημοσιοποιήσει το περιεχόμενο της σύμβασης.
Οι Βρυξέλλες επιμένουν ότι το πρόβλημα έχει προκύψει εν μέρει γιατί η AstraZeneca εξήγαγε δόσεις από τα ευρωπαϊκά της εργοστάσια προς χώρες εκτός Ε.Ε. Οπως αναφέρθηκε στην ενημέρωση, θα γίνει εξονυχιστικός έλεγχος των τελωνειακών δεδομένων για να εξακριβωθεί σε ποιες χώρες έγιναν εξαγωγές εμβολίων από χώρες της Ε.Ε. και από ποιες εταιρείες. Η AstraZeneca πάντως προχθές σε ανακοίνωσή της διέψευσε ότι έχει στείλει εμβόλια από εργοστάσια στην Ε.Ε. στο Ην. Βασίλειο.
Επιταχύνονται, εν τω μεταξύ, οι διαδικασίες σύστασης του «μηχανισμού διαφάνειας» για τις εξαγωγές εμβολίων εκτός Ε.Ε., με σκοπό να είναι έτοιμος την Παρασκευή. Κοινοτικές πηγές διαβεβαιώνουν ότι θα είναι ένας μηχανισμός «με δόντια» – που να μπορεί με άλλα λόγια να μπλοκάρει εξαγωγές σε τρίτες χώρες αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Το τεράστιο κόστος –και το πολιτικό διακύβευμα της διαμάχης– αναδείχθηκε από την απόφαση χθες της Τσεχίας να αναστείλει για δύο εβδομάδες την εκστρατεία εμβολιασμού, λόγω έλλειψης δόσεων. Το ίδιο αποφάσισε, για τουλάχιστον 10 ημέρες, η περιφέρεια της Μαδρίτης, ενώ και η Καταλωνία προειδοποίησε ότι κινδυνεύουν να τελειώσουν τα αποθέματά της.
Χθες, τέλος, η Pfizer ανακοίνωσε ότι το εργοστάσιό της στο Puurs του Βελγίου επανήλθε σε κανονικούς ρυθμούς, μετά την αναδιοργάνωση που οδήγησε σε μειωμένη παραγωγή την περασμένη εβδομάδα και στις αρχές της τρέχουσας.
