«Το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών στη Μαδρίτη συνιστά πολιτικό σεισμό με πολλές συνέπειες, όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και σε εθνική κλίμακα». Με αυτή την εκτίμηση ξεκινούσε το κύριο άρθρο στο χθεσινό φύλλο της El Pais, αφιερωμένο στη σαρωτική επικράτηση της Συντηρητικής Ισαμπέλ Ντίαθ Αγιούσο στις πρόωρες εκλογές της Τρίτης, για το τοπικό Κοινοβούλιο της τρίτης σε πληθυσμό και πιο πλούσιας από τις 17 αυτόνομες περιοχές της Ισπανίας.
Απερχόμενη κυβερνήτρια της Μαδρίτης και υποψήφια του δεξιού Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ), η 42χρονη Αγιούσο κέρδισε το 44% των ψήφων, διπλασιάζοντας το ποσοστό που είχε αποσπάσει το 2019. Απέναντί της, τα τρία κόμματα της ευρύτερης Αριστεράς –οι Σοσιαλιστές του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, το Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας και ο συνδυασμός Mas Madrid, που προέρχεται από διάσπαση του Podemos– περιορίστηκαν αθροιστικά στο 41%.
Η επιβλητική νίκη της Αγιούσο αποδίδεται κατά μεγάλο βαθμό στην επιβράβευση, από τους ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης, της πολιτικής της απέναντι στην πανδημία. Παρά τα υψηλά ποσοστά κρουσμάτων στην ισπανική πρωτεύουσα, που αντιπροσωπεύει βασικό κέντρο των μεταφορών και της τουριστικής βιομηχανίας, η Αγιούσο απέρριψε την εφαρμογή αυστηρών περιοριστικών μέτρων, δίνοντας προβάδισμα στην οικονομία. Το κεντρικό σύνθημα της καμπάνιας της, «Ελευθερία», υπογράμμιζε αυτή την επιλογή της, προσπερνώντας τις επικρίσεις επιστημόνων και αντιπολίτευσης.
Εκπρόσωπος της σκληρής Δεξιάς σε θέματα όπως το μεταναστευτικό και η αντιμετώπιση της Αριστεράς, η Αγιούσο χαρακτηρίστηκε από τους αντιπάλους της «η Ισπανίδα Τραμπ». Η πολιτική της να μειώσει τους φόρους, αλλά και τις δημόσιες δαπάνες σε υγεία, παιδεία και περιβάλλον, προκάλεσε επίσης σφοδρές επικρίσεις από την Αριστερά, αλλά τη βοήθησε, όπως αποδείχθηκε εκ του εκλογικού αποτελέσματος, να προσελκύσει ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης που είχαν αποστασιοποιηθεί από το ΡΡ.
Εκείνο που πλήρωσε το βαρύτερο τίμημα από αυτή τη μετατόπιση ήταν το κεντροδεξιό κόμμα Ciudadanos –σύμμαχος της Αγιούσο στην προηγούμενη τοπική κυβέρνηση της Μαδρίτης–, το οποίο απέτυχε να συγκεντρώσει το ελάχιστο όριο του 5% για εκπροσώπηση στο τοπικό Κοινοβούλιο. Επειτα από σειρά απογοητευτικών αποτελεσμάτων σε περιφερειακές εκλογές, οι Ciudadanos, που δημιουργήθηκαν ως κεντρώα δύναμη αμφισβήτησης του παραδοσιακού δικομματισμού, κινδυνεύουν να εξοστρακιστούν στο περιθώριο της ισπανικής πολιτικής ζωής.
Ιδιαιτέρως επώδυνη υπήρξε η αναμέτρηση της Τρίτης για το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) του Πέδρο Σάντσεθ, το οποίο κυβερνά την Ισπανία σε συνεργασία με το Podemos. Το PSOE σημείωσε τη χειρότερη εκλογική επίδοση στη Μαδρίτη μετά την πτώση του καθεστώτος Φράνκο, καθώς ήρθε στην τρίτη θέση με ποσοστό μόλις 16,8% (10,5 μονάδες λιγότερες από το 2019), έχοντας υπερκεραστεί από τον αριστερό συνδυασμό Mas Madrid. Η εντυπωσιακή άνοδος της προσέλευσης στις κάλπες, σε πείσμα του κορωνοϊού, όχι μόνο δεν ευνόησε την αντιπολίτευση, όπως περίμεναν οι ηγέτες της, αλλά φαίνεται να λειτούργησε υπέρ της Δεξιάς.
Μιλώντας ενώπιον εκατοντάδων υποστηρικτών της, αμέσως μετά την οριστικοποίηση του εκλογικού αποτελέσματος, η Αγιούσο έκανε σαφείς τις προθέσεις της να χρησιμοποιήσει τη νίκη της Μαδρίτης ως τραμπολίνο για την εκτίναξη του ΡΡ στην εξουσία (ενδεχομένως, με την ίδια στην πρωθυπουργία). «Ενα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της Ισπανίας ξεκινάει σήμερα», δήλωσε η Αγιούσο, υποστηρίζοντας ότι «οι μέρες είναι μετρημένες» για την κυβέρνηση Σάντσεθ.
Παρά την εντυπωσιακή νίκη του, το Λαϊκό Κόμμα, με τις 65 έδρες που κατέλαβε σε σύνολο 136, δεν εξασφάλισε απόλυτη πλειοψηφία στο τοπικό Κοινοβούλιο. Σε συνδυασμό με την εξάλειψη των Ciudadanos, η Αγιούσο θα αναγκαστεί να αναζητήσει στήριξη ή και συνεργασία, στο επίπεδο της τοπικής κυβέρνησης, με το ακροδεξιό κόμμα Vox, το οποίο ανέδειξε 13 βουλευτές, έναν περισσότερο από το 2019.
Η νίκη της Αγιούσο είχε αντίκτυπο και πέραν των ισπανικών συνόρων, χαροποιώντας τους εκπροσώπους της σκληρής, εθνικιστικής Δεξιάς και Ακροδεξιάς, όπως μαρτυρεί και η σχετική τοποθέτηση του Ματέο Σαλβίνι, ηγέτη της ιταλικής Λέγκας. «Συγχαρητήρια και καλή δουλειά στην πρόεδρο Ισαμπέλ Ντίαθ Αγιούσο, νικήτρια των εκλογών στη Μαδρίτη, μια γυναίκα με κοινή λογική και θάρρος, η οποία συνδύασε την προστασία της υγείας, το δικαίωμα στην εργασία και την ελευθερία», αναφέρει το συγχαρητήριο μήνυμα του Σαλβίνι.
Παραίτηση Ιγκλέσιας
Την απόσυρσή του από την πολιτική ανακοίνωσε ο ιδρυτής του Podemos Πάμπλο Ιγκλέσιας, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την εκλογική αποτυχία του συνδυασμού του. «Εγκαταλείπω κάθε ρόλο στην πολιτική του κόμματος… Δεν θα σταθώ εμπόδιο στην ανανέωση», δήλωσε ο 42χρονος Ιγκλέσιας στους δημοσιογράφους αργά το βράδυ της Τρίτης, για να προσθέσει: «Η εντυπωσιακή εκλογική επιτυχία της τραμπικής Δεξιάς, την οποία εκπροσωπεί η Αγιούσο, είναι τραγωδία για την υγεία, την παιδεία και τις δημόσιες υπηρεσίες». Πριν από ένα μήνα, ο Ιγκλέσιας προκάλεσε έκπληξη ανακοινώνοντας την παραίτησή του από το αξίωμα του αντιπροέδρου στην κυβέρνηση Σάντσεθ, για να ηγηθεί της εκλογικής καμπάνιας του Podemos στη Μαδρίτη. Αν και κατάφερε να αποτρέψει τη διαγραφόμενη εξαφάνιση του Podemos από το τοπικό Κοινοβούλιο –οι δημοσκοπήσεις τού έδιναν τότε γύρω στο 3%–, το ποσοστό που απέσπασε (7,2%) ήταν μόλις κατά 1,6% μεγαλύτερο από την προηγούμενη αναμέτρηση. Διάδοχός του στην ηγεσία του Podemos αναμένεται να αναλάβει η υπουργός Εργασίας Γιολάντα Ντίαθ.
