Δεν είναι ξεκάθαρο πόσοι Λευκορώσοι ζουν μόνιμα στην Ελλάδα – κάποιοι λένε στην «Κ» πως δεν πρέπει να είναι πάνω από 1.000 άτομα σε όλη τη χώρα. Ομως, τουλάχιστον 200 με 300 από αυτούς ήρθαν κοντά, έστω διαδικτυακά, εξαιτίας των προεδρικών εκλογών του Αυγούστου και της πολιτικής κατάστασης στη Λευκορωσία, δημιουργώντας έτσι για πρώτη φορά μια λευκορωσική διασπορά στην Ελλάδα.
«Πριν από τα γεγονότα του Αυγούστου δεν υπήρχαν ξεχωριστές ομάδες για Λευκορώσους», λέει στην «Κ» μια 45χρονη που δεν ήθελε να αποκαλύψει τα στοιχεία της γιατί ανησυχεί για τους γονείς της, οι οποίοι ζουν ακόμα στη Λευκορωσία. «Μαζευτήκαμε σε ομάδες, αρχίσαμε να μιλάμε μεταξύ μας, μετά τον Αύγουστο έχω γνωρίσει πολύ κόσμο που ζει στην Ελλάδα, στηρίζουμε ο ένας τον άλλον, μας έχει ενώσει αυτό», συμπληρώνει. Η ίδια έχει να επισκεφθεί την πατρίδα της δύο χρόνια – έχει δηλώσει μέσω των αναρτήσεών της στο Facebook τη στάση της, λέει, και πιστεύει πως στη Λευκορωσία θα έχει πρόβλημα. Δεν είναι η μόνη.
Διαβάστε ακόμη: Η έκκληση της μητέρας του Ρομάν Προτάσεβιτς
«Μπορεί να πάω του χρόνου», λέει η 33χρονη Σβετλάνα Σουλίνσκαγια, η μόνη συνεντευξιαζόμενη που δεν φοβήθηκε να δώσει το όνομά της, «ή μπορεί να περιμένω μέχρι να φύγει αυτός πρώτα, αν φύγει ποτέ». Αναφέρεται στον Λευκορώσο πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο οποίος μετά την επανεκλογή του τον Αύγουστο και ιδιαίτερα μετά την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair στο Μινσκ την Κυριακή, έχει έρθει στο διεθνές προσκήνιο. «Μπορεί να φθάσεις στη χώρα και να σε βάλουν κατευθείαν στη φυλακή», σημειώνει, «έχω φίλους που τους φυλάκισαν επειδή φορούσαν κόκκινα ρούχα» (σ.σ.: το κόκκινο και το λευκό είναι τα χρώματα της σημαίας της Λευκορωσίας, η οποία έχει γίνει σύμβολο της αντιπολίτευσης στη χώρα).
Αλλοι Λευκορώσοι δίνουν διάφορα εξωφρενικά παραδείγματα συλλήψεων: μια κοπέλα φορούσε άσπρες κάλτσες με κόκκινη γραμμή, μια άλλη κρατούσε κόκκινα και άσπρα λουλούδια, δύο άνδρες μιλούσαν λευκορωσικά (αντί για ρωσικά) στον δρόμο.
Η κ. Σουλίνσκαγια αναφέρει πως μπορεί να μπλέξει γιατί το όνομά της θα δημοσιευθεί σε αυτό το άρθρο – «δεν φοβάμαι», τονίζει, αν και συμπληρώνει πως τα τελευταία γεγονότα προκάλεσαν σε όλους ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία. «Οταν άκουσα τα νέα σοκαρίστηκα», δηλώνει, σημειώνοντας πως ήταν από τους Λευκορώσους που συνάντησαν τη Σβιατλάνα Τιχανόφσκαγια και τον Ρομάν Προτάσεβιτς όταν βρέθηκαν στην Αθήνα. Τον περιγράφει ως έναν «απλό τύπο, ήρεμο». «Νιώθεις ότι ακόμα και σε άλλη χώρα δεν είσαι ασφαλής», προσθέτει.
«Τώρα καταλαβαίνω πως κανένα μέρος δεν είναι ασφαλές για τους Λευκορώσους – μπορούν να κάνουν αυτές τις τρομοκρατικές πράξεις παντού», τονίζει μια 40χρονη που δεν θέλησε να αποκαλύψει το όνομά της, γιατί είναι ήδη στο στόχαστρο των Αρχών της Λευκορωσίας. Παντρεύτηκε και μετακόμισε στην Αθήνα τον Αύγουστο. Εξαιτίας της πολιτικής κατάστασης δεν έχει δει τα τρία παιδιά της εδώ και εννέα μήνες, καθώς, πριν επιστρέψει στη χώρα για να τα πάρει, η αστυνομία τηλεφώνησε στο σπίτι των γονιών της, λέγοντας πως θα έχει πρόβλημα στα σύνορα εξαιτίας των αναρτήσεών της. «Μπορεί να σε συλλάβουν ακόμα και επειδή έχεις τη σημαία στο Facebook», αναφέρει.
Ο 44χρονος Ντμίτρι, κάτοικος Θεσσαλονίκης εδώ και δύο δεκαετίες, λέει στην «Κ» πως η πράξη της Κυριακής ήταν τόσο «παράνομη, χαζή και παράλογη», ώστε τόσο εκείνον όσο και πολλούς άλλους Λευκορώσους τους εξαγρίωσε. «Εχουμε μια ελπίδα πως αυτή η κατάσταση θα μπορέσει να ξεκινήσει μια διαδικασία για να αλλάξει κάτι», τονίζει. Μετά το «τραγικό με τον Ρομάν», όπως λέει, η πραγματικότητα της Λευκορωσίας άρχισε να συζητιέται. Οσον αφορά τις φήμες στα ελληνικά μέσα περί τάχα ακροδεξιάς προδιάθεσης του Προτάσεβιτς, ο Ντμίτρι, ο οποίος είχε γνωρίσει τον Ρομάν στο παρελθόν, λέει πως οι πηγές από τις οποίες αντλούνται αυτές οι ειδήσεις συνδέονται με ρωσική προπαγάνδα. «Δεν είναι δεξιός ούτε καν εθνικιστής, μιλάει ρωσικά», αναφέρει, «σπάνια τον ακούς να μιλάει λευκορωσικά».
Η 45χρονη πιστεύει πως ο Λουκασένκο «πυροβόλησε το πόδι του» διατάσσοντας την αναγκαστική προσγείωση, την Κυριακή. «Εκανε απίστευτο λάθος. Αυτό το λάθος θα βοηθήσει τη Λευκορωσία να τον διώξει», σημειώνει. Και η πατρίδα; Της λείπει; «Μου λείπει η Λευκορωσία όπως τη θυμάμαι και όπως την ονειρεύομαι».
