ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. «Ενα όνειρο 150 ετών έγινε πραγματικότητα», δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια των εγκαινίων του τεμένους στην πλατεία Ταξίμ, την Παρασκευή. Αναλυτές εκτιμούν πως με το έργο αυτό ο πρόεδρος της Τουρκίας έβαλε στην άκρη το σύμβολο του κεμαλισμού, που ήταν η συγκεκριμένη πλατεία, και τώρα στην Ταξίμ δεσπόζει ένα σύμβολο της «ερντογανικής» ιδεολογίας.
Το τζαμί στην πλατεία Ταξίμ ήταν μια υπόσχεση του Ερντογάν από το 1994, όταν εξελέγη δήμαρχος. Ομως τα εγκαίνια του τζαμιού στη συγκεκριμένη πλατεία θεωρείται ένα καθαρό δείγμα των μεγάλων αλλαγών που έχουν επέλθει στην Τουρκία. Η πλατεία Ταξίμ, η σημαντικότερη στην Κωνσταντινούπολη, από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας εθεωρείτο το σύμβολο του κεμαλισμού κι εκεί σημειώθηκαν πολλά πολιτικά γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας της Τουρκίας. Στο κέντρο της πλατείας υπάρχει το άγαλμα του Κεμάλ Ατατούρκ. Οι κεμαλιστές και φυσικά οι στρατηγοί δεν επέτρεπαν να χτιστεί οποιοδήποτε τζαμί στην πλατεία, καθώς θεωρούσαν πως αυτό θα μπορούσε να είναι ένα απειλητικό σύμβολο στη δομή του κράτους.
Παρά τις προσπάθειες των πρώην πρωθυπουργών Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και Τουργκούτ Οζάλ, οι στρατηγοί, οι οποίοι θεωρούσαν τον εαυτό τους θεματοφύλακες του κεμαλικού κράτους, εμπόδιζαν με κάθε τρόπο την κατασκευή του έργου. Οι ισλαμιστές ως επιχείρημά τους τόνιζαν πως στην πλατεία Ταξίμ υπάρχει ο ορθόδοξος Ναός τη Αγίας Τριάδας, αλλά δεν υπήρχε κανένα τζαμί.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, στα εγκαίνια του τζαμιού, αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι πιστοί και υποστήριξε πως «δεν υπήρχε τζαμί αλλά ούτε και χώρος προσευχής. Οι πιστοί προσεύχονταν σε χώρο μικρό, σαν κοτέτσι». Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Ερντογάν ότι επιχειρεί να εξαπλώσει την ισλαμική ιδεολογία και χτίζει παντού τζαμιά. Οπως αυτό στον λόφο Τσάμλιτζα της Πόλης, το οποίο είναι το μεγαλύτερο της Τουρκίας. Μπορεί να υποδεχθεί 60.000 πιστούς και κόστισε 65 εκατομμύρια δολάρια.
«Δώρο για την Αλωση»
Με την ομιλία του στα εγκαίνια, ο Ερντογάν έδωσε το στίγμα των δικών του απόψεων. «To τζαμί της πλατείας Ταξίμ το θεωρώ ως χαιρετισμό στο τζαμί της Αγίας Σοφίας, το οποίο το ανοίξαμε και πάλι πρόσφατα για προσευχή, αλλά και ως δώρο στην 568η επέτειο από την Αλωση της Κωνσταντινούπολης. Με αυτή την αφορμή θέλω να τιμήσω τη μνήμη του Μωάμεθ του Πορθητή, ο οποίος ενέταξε την Κωνσταντινούπολη στην πολιτιστική μας κληρονομιά», τόνισε.
