Aν οι ηγέτες του κόσμου χρονοτριβήσουν, το τέλος της πανδημίας ενδέχεται να επέλθει με μια εφιαλτική ανοσία της αγέλης, καθώς τα πιο μεταδοτικά μεταλλαγμένα στελέχη κορωνοϊού θα κερδίζουν έδαφος σκοτώνοντας εκατομμύρια ανθρώπους. Διαθέτουμε πλέον ισχυρές ενδείξεις πως η μετάλλαξη B.1.617.2, που ανιχνεύθηκε αρχικά στην Ινδία, είναι απείρως πιο μεταδοτική από τη βρετανική B.1.1.7, η οποία πυροδότησε μία από τις φονικότερες πανδημικές εξάρσεις.
Σε κράτη με ικανοποιητική εμβολιαστική κάλυψη, όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, η μείωση κρουσμάτων, νοσηλειών και θανάτων από COVID-19 θα συνεχιστεί. Η εμπειρία και τα εργαστηριακά τεστ, άλλωστε, δείχνουν ότι τα εμβόλια προστατεύουν έναντι των βαρύτερων επιπλοκών και των δύο μεταλλάξεων. Ο υπόλοιπος κόσμος, ωστόσο, δεν είναι τόσο τυχερός. Εκεί τα υπερμεταδοτικά στελέχη μπορούν να προκαλέσουν πρωτόγνωρο όλεθρο. Ομολογουμένως, είναι εξαιρετικά πολύπλοκο να διαπιστωθεί εάν μία μετάλλαξη είναι πιο μεταδοτική. Μπορεί, π.χ., να εξαπλώνεται τυχαία σε συγκεκριμένη περιοχή· μπορεί να προϋπήρχε των «συμβατικών» στελεχών εκεί και να βρήκε έναν πληθυσμό ιδιαίτερα ευάλωτο. Επίσης, η διασπορά της ίσως είναι αποτέλεσμα κάποιου γεγονότος υπερμετάδοσης. Δεν αποκλείεται επίσης, μια μετάλλαξη να εμφανίζεται συχνότερα στις βάσεις γενετικών δεδομένων επειδή απλώς ανιχνεύεται σε ταξιδιώτες, μια πληθυσμιακή ομάδα που υποβάλλεται σε περισσότερες εξετάσεις.
Βασικό κριτήριο αναγνώρισης της υπερμεταδοτικότητας ενός στελέχους είναι ο αριθμός των ατόμων που μολύνονται μετά την επαφή τους με επιβεβαιωμένο κρούσμα, σε μη ταξιδιωτικό περιβάλλον. Οσο μεγαλύτερο είναι το πλήθος τους, τόσο περισσότερες οι πιθανότητες το μεταλλαγμένο στέλεχος να είναι πιο μεταδοτικό. Στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα βρετανικός υγειονομικός φορέας, ανάλογος του αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), υποδεικνύουν ότι η ινδική μετάλλαξη είναι σημαντικά πιο μεταδοτική από την επίσης υπερμεταδοτική βρετανική. Ο επιδημιολόγος Ανταμ Κουτσάρσκι, της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, επισημαίνει ότι η αύξηση των λοιμώξεων είναι ταχύτερη σε περιοχές της Αγγλίας με υψηλά επίπεδα της ινδικής μετάλλαξης, γεγονός που υποδεικνύει την ενισχυμένη μεταδοτικότητά της, ακριβώς όπως συνέβη στην Ινδία και στο Νεπάλ.
Προφανώς, ένα μεταλλαγμένο υπερμεταδοτικό στέλεχος, ακόμη και αν δεν είναι πιο θανατηφόρο, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για όσους δεν έχουν ανοσία, φυσική ή επίκτητη. Κάτοικοι κρατών όπως η Ταϊβάν και το Βιετνάμ, που είχαν διαχειριστεί αξιοθαύμαστα τα πρώτα στάδια της υγειονομικής κρίσης, εξαλείφοντας σχεδόν ολοκληρωτικά τον κορωνοϊό, έχουν, ακριβώς λόγω της επιτυχίας τους, περιορισμένη ανοσία, ενώ η εμβολιαστική κάλυψή τους είναι περιορισμένη. Εκεί ένα πολύ μεταδοτικό στέλεχος μπορεί να εξαπλωθεί σαν την πυρκαγιά όταν φυσούν θυελλώδεις άνεμοι.
Εκθετική αύξηση
Η αυξημένη μεταδοτικότητα, άλλωστε, είναι μια απειλή που γιγαντώνεται εκθετικά. Αν ένα «συμβατικό στέλεχος» μολύνει τρία άτομα, το μεταλλαγμένο μολύνει τέσσερα. Μπορεί η διαφορά να μοιάζει ελάχιστη. Αν όμως ξεκινήσεις με δύο κρούσματα και δέκα κύκλους μετάδοσης, το πιο μεταδοτικό στέλεχος θα προκαλέσει 2,8 εκατομμύρια λοιμώξεις, ενώ το συμβατικό 177.000.
Ηθικά και πρακτικά, η σημερινή έκτακτη ανάγκη επιβάλλει τον άμεσο, μαζικό και ταχύτατο εμβολιασμό όσων απειλούνται περισσότερο. Αξιωματούχοι των κρατών που παρασκευάζουν εμβόλια οφείλουν να συζητήσουν άμεσα πώς θα διαχειριστούν τις παραγωγικές τους δυνατότητες ώστε να εντατικοποιήσουν στο μέγιστο την παραγωγή εμβολίων. Καθώς βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ασύμμετρη απειλή και όλα υποδεικνύουν ότι τα εμβόλια, ακόμη και το ρωσικό και τα κινεζικά, είναι αποτελεσματικά τουλάχιστον στην αποτροπή της βαριάς νόσου, μοναδικός στόχος πρέπει να είναι η κατά το δυνατόν ταχύτερη παρασκευή όσο περισσότερων εμβολιαστικών δόσεων γίνεται. Πρέπει επίσης να διοχετευθούν άμεσα όπου η υγειονομική κρίση είναι σοβαρότερη, ακόμη και αν αυτό επιβάλλει ότι θα τα στερηθούν τα πλουσιότερα κράτη, που αγόρασαν τη μερίδα του λέοντος.
Προφανώς κάθε χώρα θέλει να εμβολιάσει τους πολίτες της κατά προτεραιότητα. Οταν όμως υπάρχει επαρκής εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού, κυρίως των πιο ευάλωτων, μπορεί να επιβραδύνει την εμβολιαστική εκστρατεία, ιδιαίτερα αν ήδη είχε μεγάλο αριθμό λοιμώξεων. Οταν η υφήλιος απειλείται είναι επιτακτική μια έγκαιρη και επιθετική επέμβαση. Και μια μικρή καθυστέρηση μπορεί να κοστίσει ανθρώπινες ζωές. Η στάση αναμονής μέχρι την επιβεβαίωση της υπερμεταδοτικότητας ενός μεταλλαγμένου στελέχους ίσως του επιτρέψει να προκαλέσει όλεθρο.
Ακόμη και αν αυτοί οι φόβοι διαψευστούν, η παγκόσμια κοινότητα θα βρεθεί σε καλύτερη κατάσταση, αφού θα έχουν εμβολιαστεί περισσότεροι. Οπως όλες οι πανδημίες και η σημερινή θα λήξει είτε όταν μολυνθούν εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια άνθρωποι είτε όταν εμβολιαστούν. Αυτή τη φορά, οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν τη δυνατότητα αποτροπής ενός αποκαλυπτικού μέλλοντος, όμως τα χρονικά περιθώρια στενεύουν.
Εφιάλτες από Ινδία και Βιετνάμ
Ελπίδα όλων είναι ότι τα χειρότερα της πανδημίας ανήκουν στο παρελθόν και η παγκόσμια κοινότητα αφήνει οριστικά πίσω της τον εφιάλτη της τελευταίας διετίας. Είναι άραγε μια ρεαλιστική προσδοκία ή μόνο ευσεβείς πόθοι; Η απάντηση είναι δύσκολη και επισφαλής, κυρίως εξαιτίας της αύξησης των μεταλλαγμένων στελεχών του κορωνοϊού. Πολλά ασιατικά κράτη, αλλά και η Βρετανία, βιώνουν τις τελευταίες εβδομάδες σημαντική αύξηση των λοιμώξεων. Πιθανώς πιο ενδεικτική της δυναμικής που αναπτύσσεται είναι η περίπτωση του Βιετνάμ, πρωταθλητή στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, τουλάχιστον στην αρχή. Τα πράγματα όμως άλλαξαν και η χώρα καταγράφει καθημερινά ρεκόρ κρουσμάτων, εξέλιξη που αποδίδεται στη διασπορά μιας υβριδικής μετάλλαξης. Πρόκειται για ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού, με γενετικά χαρακτηριστικά τόσο της βρετανικής όσο και της ινδικής μετάλλαξης. Ο Νγκουέν Τραν Λονγκ, υπουργός Υγείας της χώρας, χαρακτήρισε το νέο στέλεχος «εξαιρετικά επικίνδυνο» κυρίως λόγω της ιδιαίτερης ευκολίας αερογενούς μετάδοσης που διαθέτει. Αναζωπύρωση της πανδημίας καταγράφεται στην Ταϊλάνδη και στη Μαλαισία.
Μια πιθανή ερμηνεία για την αύξηση των κρουσμάτων σε αυτά τα κράτη θα ήταν η επικράτηση μεταλλαγμένων στελεχών αλλά και η αναλογικά περιορισμένη εμβολιαστική κάλυψη των πολιτών. Αυτό, ωστόσο, δεν ισχύει για τη Βρετανία, πρωταθλήτρια των εμβολιασμών, όπου έχει εμβολιαστεί και με τις δύο δόσεις περίπου το 38,21% των ενηλίκων. Παρά το εντυπωσιακό ποσοστό των ατόμων με πλήρη ανοσία, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την έναρξη ενός ακόμα πανδημικού κύματος. Μπορεί την Τρίτη το Ηνωμένο Βασίλειο να μην κατέγραψε ούτε ένα θάνατο από κορωνοϊό για πρώτη φορά μετά τον περασμένο Ιούλιο, αλλά τα νέα κρούσματα αυξάνονται καθημερινά κυρίως λόγω της ινδικής μετάλλαξης που ευθύνεται για το 75% των νέων λοιμώξεων.
ΗΠΑ – CDC: Αύξηση στα ποσοστά νοσηλείας εφήβων – Συστάσεις για εμβολιασμό
Γέννησε η Μέγκαν Μαρκλ – Το όνομα του μωρού
Στέφανος Τσιτσιπάς: Στους «οκτώ» του Roland Garros
