«Ενα από τα συμπεράσματα που προκύπτουν με μεγάλη σαφήνεια είναι ότι, ναι, η κατάσταση είναι άσχημη, αλλά στην πραγματικότητα το μέλλον θα καθοριστεί από εμάς, όχι από το κλίμα». Αυτό είναι το συμπέρασμα της καθηγήτριας του Κινγκς Κόλετζ του Λονδίνου και μέλους της ομάδας επιστημόνων που συνέταξε την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ για το κλίμα, Ελεν Ανταμς.
Οσο δραματική και αν είναι η εικόνα που προκύπτει από την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (ΙΡCC), όσο συγκλονιστικές και αν είναι οι επιπτώσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει και πρόκειται να ενταθούν, υπάρχει ακόμη ένα μικρό χρονικό «παράθυρο» για να αποτραπούν τα χειρότερα, τόσο εμποδίζοντας την ξέφρενη άνοδο της θερμοκρασίας όσο και προσαρμοζόμενοι στις επιπτώσεις της.
Η έκθεση συνόψισε το σύνολο της επιστημονικής γνώσης (35.000 εργασίες από όλο τον κόσμο) για το ζήτημα των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί η ανθρωπότητα να προσαρμοστεί στις συνέπειές της. Σε λίγες εβδομάδες θα δημοσιευθεί το τρίτο και τελευταίο σκέλος της έκθεσης, που εξετάζει τους τρόπους μείωσης των ρύπων που προξενούν την κλιματική αλλαγή. Το πρώτο σκέλος είχε δημοσιευθεί τον Αύγουστο και εστιαζόταν στην τελευταία επιστημονική γνώση για τη φυσική της ατμόσφαιρας, περιγράφοντας τους μηχανισμούς μέσω των οποίων οι ανθρωπογενείς ρύποι αποσταθεροποιούν το κλίμα.
Η έκθεση που δημοσιεύθηκε την εβδομάδα που πέρασε θυμίζει ότι η θερμοκρασία του πλανήτη έχει ανέβει κατά 1,1 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και ότι η άνοδος αυτή επιδεινώνει τους καύσωνες, τις πλημμύρες, τους κυκλώνες, και οδηγεί στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών.
Για κάποιες από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης υπάρχουν πιο αποτελεσματικές άμυνες, για τις περισσότερες όχι. Παραδείγματος χάρη, στο μέτωπο των πλημμυρών, σε περίπτωση που ληφθούν εγκαίρως τα σωστά μέτρα, οι επιπτώσεις μπορούν να είναι πολύ μικρότερες από τις καταστροφές που προβλέπεται πως θα υπάρξουν εάν δεν υπάρξουν μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Ομως, άλλες επιπτώσεις, όπως οι καύσωνες, που θα καταστήσουν μέρη του πλανήτη ακατάλληλα προς κατοίκηση, είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν με μέτρα προσαρμογής. Για κάποιους έμβιους οργανισμούς είναι, ούτως ή άλλως, ήδη αργά.
Μετατόπιση ειδών
Από τα πιο δραματικά συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι η φύση έχει ήδη πληγεί από την κλιματική κρίση σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν που είχε καταγραφεί στις προηγούμενες εκθέσεις. Τα μισά είδη του πλανήτη έχουν εξαναγκαστεί να μετατοπισθούν εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Παράλληλα, έχουμε καταγράψει γεγονότα μαζικής εξόντωσης έμβιων όντων, π.χ. κατά τις περυσινές κολοσσιαίες πυρκαγιές στην Αυστραλία.
Από τα πιο δραματικά συμπεράσματα της έκθεσης του ΟΗΕ είναι ότι η φύση έχει ήδη πληγεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν που είχε καταγραφεί προηγουμένως.
Από τα κεντρικά νήματα της έκθεσης είναι η αλληλεπίδραση ανάμεσα στις επιπτώσεις για τους ανθρώπους και για τα οικοσυστήματα, και η ευκολία με την οποία οι επιπτώσεις αυτές περνούν τα σύνορα. Το 2011, οι φοβερές πλημμύρες της Ταϊλάνδης διαπιστώθηκε ότι είχαν αλυσιδωτές επιπτώσεις στη βιομηχανική παραγωγή ολόκληρου του πλανήτη, μειώνοντάς την κατά 2,5%, ενώ οι τιμές αγαθών όπως οι σκληροί δίσκοι υπολογιστών σχεδόν διπλασιάστηκαν. Η έκθεση υποστηρίζει ότι αν η άνοδος της θερμοκρασίας ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό (θυμίζουμε, είμαστε ήδη στον 1,1 βαθμό) θα πρέπει να προετοιμαστούμε για ταυτόχρονα προβλήματα σε σοδειές σε πολλά μέρη του κόσμου. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, αν οι σοδειές έχουν πρόβλημα σε κάποιο σημείο του κόσμου, υπάρχει επάρκεια αγαθών σε κάποιο άλλο σημείο, αλλά σε έναν κόσμο με υψηλότερες θερμοκρασίες, η ταυτόχρονη αστοχία, που θα οδηγήσει σε εκτόξευση των διεθνών τιμών, είναι μια υπολογίσιμη πιθανότητα.
Μεταξύ των διαφόρων σεναρίων που εξέτασαν οι επιστήμονες περιλαμβάνεται το καλό σενάριο, κατά το οποίο η άνοδος της θερμοκρασίας δεν ξεπερνά τον 1,5 βαθμό, και το δεύτερο καλύτερο, κατά το οποίο η άνοδος σταθεροποιείται στον 1,5 βαθμό αφού πρώτα τον ξεπεράσει. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι το δεύτερο σενάριο (π.χ. αύξηση 2,5, ακόμη και τριών βαθμών) είναι παρακινδυνευμένο, αφού οι υπερβολικά αυξημένες θερμοκρασίες έστω και για λίγο μπορεί να ωθήσουν κάποια οικοσυστήματα πέρα από το σημείο καμπής, στην κατάρρευση. Απαξ και περάσουν το σημείο αυτό, η ζημιά γίνεται και δεν αποκαθίσταται με την πτώση της θερμοκρασίας αργότερα.
Μείωση ΑΕΠ
Η έκθεση διαπιστώνει επίσης ότι πολλές χώρες είναι ήδη φτωχότερες εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Η μείωση των βροχοπτώσεων ανάμεσα στο 1960 και στο 2000 προξένησε μείωση του ΑΕΠ κάποιων αφρικανικών χωρών από 15% έως 40%. Μία από τις ελάχιστες χώρες που περιμένουν κάποια οικονομικά οφέλη από την άνοδο της θερμοκρασίας είναι η Ρωσία.
Η Μεσόγειος στο μάτι του κυκλώνα
Ειδικά για την περιοχή της Μεσογείου, η έκθεση αναφέρει ότι βρίσκεται έκθετη σε πολλαπλούς κλιματικούς κινδύνους, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους. Η μέση θερμοκρασία στην ξηρά, στις μεσογειακές χώρες, έχει ανέβει περισσότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Ηδη οι μεσογειακές χώρες βρίσκονται στον συν 1,5 βαθμό κατά μέσον όρο, ενώ ακόμη και αυτό υποκρύπτει μεγαλύτερη άνοδο σε κάποιες περιοχές. Αν δεν ληφθούν μέτρα για τη μείωση των ρύπων, η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας στην ξηρά στις χώρες της Μεσογείου θα φθάσει έως και τους 5,6 βαθμούς Κελσίου στο τέλος του αιώνα. Οι βροχοπτώσεις αναμένεται να μειωθούν από 4% έως 22%, ενώ οι πλημμύρες σε παράκτιες ζώνες, στις οποίες σήμερα κατοικούν 42 εκατομμύρια άνθρωποι, αναμένεται να αυξηθούν κατά 37%. Επίσης, η έκθεση περιμένει επιπτώσεις στα υδάτινα αποθέματα, οι οποίες θα επηρεάσουν τη δυνατότητα ηλεκτροπαραγωγής από υδροηλεκτρικά εργοστάσια, καθώς και τον γεωργικό τομέα.
Πηγή: ΒΒC, GUARDIAN
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
