Οι ερωτήσεις που τίθενται στον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν στην τηλεόραση είναι απόλυτα προσαρμοσμένες στους νέους κανόνες που ορίζουν πώς πρέπει να αναφέρεται κανείς στην εισβολή στην Ουκρανία. «Ολοι υποστηρίζουμε τις ενέργειές σας, την ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία. Γνωρίζουμε ότι οι άμαχοι δεν υποφέρουν, αλλά παρακαλούμε διαβεβαιώστε μας ποιο θα είναι το τέλος αυτής της διαδρομής;», ρώτησε τον Ρώσο πρόεδρο ένας πιλότος. Ο Πούτιν απάντησε χωρίς να αναφερθεί στην πραγματικότητα της χώρας – την καταστροφή πόλεων από τον ρωσικό στρατό, τους θανάτους πολιτών, την απελπισμένη έξοδο εκατομμυρίων προσφύγων. Καθώς όλα τα μέσα ενημέρωσης έχουν τεθεί υπό κρατικό έλεγχο, όλα αυτά έχουν εξαφανιστεί.
Ο Πούτιν αναφέρθηκε περί τις δέκα φορές στην κυβέρνηση του Κιέβου ως ναζιστική, ενώ ο χαρακτηρισμός επαναλαμβάνεται σε κάθε τηλεοπτική εκπομπή. Προκειμένου να κάνουν την εικόνα πιο ζωντανή, οι τηλεοράσεις συχνά δείχνουν ασπρόμαυρες εικόνες με πραγματικούς ναζί εν δράσει. Την Κυριακή, το δημοφιλές πρόγραμμα «Βέστι Νεντέλι» στον σταθμό «Ροσίγια-1» φάνηκε σαν να προετοίμαζε το έδαφος για τη μάχη του Κιέβου. Το πρόγραμμα ανέφερε ότι οι ρωσικές δυνάμεις έχουν αποκόψει την πρωτεύουσα από τα βόρεια και τα δυτικά, και κατηγόρησε τον ουκρανικό στρατό ότι εμποδίζει την αποχώρηση των αμάχων για να τους χρησιμοποιήσει ως ανθρώπινες ασπίδες. Τα καραβάνια των δεκάδων χιλιάδων προσφύγων δεν εμφανίστηκαν στις οθόνες. Οι παρουσιαστές, ακόμη και αυτοί που αρχικά εξέφραζαν κάποιες γενικόλογες διαφωνίες με την εισβολή, έχουν προσαρμόσει τα σχόλιά τους.
Η νέα γενιά
O έλεγχος της ενημέρωσης έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς περίπου τα δύο τρίτα των Ρώσων υποστηρίζουν τον πόλεμο.
Για τη νέα γενιά που δεν βλέπει τηλεόραση, οι ειδήσεις κυκλοφορούν μέσα από το Telegram. Aλλες ειδήσεις κυκλοφορούν μέσα από ανεπίσημα κανάλια. Μια γυναίκα στο λεωφορείο στη Μόσχα μιλούσε στο τηλέφωνο με μια τρομαγμένη συγγενή της στο Χάρκοβο, την ώρα που στην ουκρανική πόλη ούρλιαζαν οι σειρήνες. Η γυναίκα έβαλε το τηλέφωνο σε ανοικτή ακρόαση και όλο το λεωφορείο έστησε αυτί. Κανείς δεν διαμαρτυρήθηκε.
Παρ’ όλα αυτά, ο έλεγχος της επίσημης ενημέρωσης φαίνεται ότι έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Σύμφωνα με διάφορες σφυγμομετρήσεις, περίπου τα δύο τρίτα των πολιτών στη Ρωσία υποστηρίζουν τον πόλεμο, αν και στα ποσοστά αυτά πρέπει να ληφθεί υπόψη η πίεση που ασκείται για υιοθέτηση της επίσημης γραμμής.
«Εντυπωσιάστηκα», λέει ένας πρώην παρουσιαστής ανεξάρτητης τηλεοπτικής εκπομπής που έχει καταφύγει στις ΗΠΑ. Στις συνομιλίες του με παλιούς συμμαθητές ακούει ξανά και ξανά τη ρητορική του Κρεμλίνου περί μάχης κατά των ναζί στην Ουκρανία. «Ποτέ δεν περίμενα να έχει η προπαγάνδα τόσο μεγάλη επίδραση στους ανθρώπους».
