Ο Ρίτσαρντ Νεντ Λέμποου δεν τρέφει πολλές αμφιβολίες. Η κύρια αιτία του πολέμου στην Ουκρανία, που έχει επηρεάσει όλες τις δυτικές χώρες και ολόκληρο τον κόσμο, από οικονομική άποψη και από άποψη ασφάλειας, είναι η ιδιαίτερη κοσμοθεωρία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Θεωρίας στο τμήμα Πολεμικών Σπουδών του King’s College του Λονδίνου και Bye-Fellow του Pembroke College του Πανεπιστημίου του Cambridge, μιλάει στην «K» για τη δομή της σύγκρουσης και τι ακολουθεί. Πρώτα απ’ όλα, υπάρχει πολλή συζήτηση σχετικά με τη στρατηγική του ΝΑΤΟ μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά έχει επισημανθεί από πολλούς και κυρίως από τον Αμερικανό πολιτικό επιστήμονα και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, Τζον Μερσχάιμερ, ως η κύρια αιτία για την πυροδότηση της ρωσικής επιθετικότητας προς την Ουκρανία. Ο Λέμποου, μόλις λίγα χρόνια μεγαλύτερος από τον Μερσχάιμερ, ήταν ένας από τους επιβλέποντες στη διατριβή του Μερσχάιμερ και απλώς διαφωνεί με την άποψη του πρώην φοιτητή του.
Εξηγεί ότι δεν υπήρχε περίπτωση να δεχτεί ποτέ το ΝΑΤΟ την Ουκρανία. «Στην Ανατολική Ουκρανία διεξάγονται έντονες μάχες εδώ και πολλά χρόνια. Η επέκταση λοιπόν στην Ουκρανία ήταν εκτός συζήτησης». Επιπλέον, το ΝΑΤΟ γνώριζε ότι η συμμετοχή της Ουκρανίας στη Συμμαχία θα οδηγούσε σε απροσδόκητα γεγονότα στο μέλλον. «Ο Ζελένσκι είναι ένας υπεύθυνος άνθρωπος. Αλλά φανταστείτε έναν δεξιό εθνικιστή ηγέτη της Ουκρανίας στο εγγύς μέλλον, που θα ένιωθε άνετα να προκαλέσει τη Ρωσία επειδή η Ουκρανία θα ήταν κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ». Γι’ αυτό η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν ήταν στα χαρτιά για την Ουκρανία και η Μόσχα το γνώριζε αυτό πολύ καλά. «Επίσης, η ένταξη κάθε νέου μέλος προϋποθέτει ομοφωνία, και συναίνεση για την Ουκρανία δεν υπήρχε στο ΝΑΤΟ. Η συναίνεση του ΝΑΤΟ για την Ουκρανία χτίστηκε μόλις πρόσφατα και είναι ένα αποτέλεσμα της εισβολής».
Ο καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Θεωρίας στο τμήμα Πολεμικών Σπουδών του King’s College Ρίτσαρντ Νεντ Λέμποου στην «Κ».
Ο Νεντ Λέμποου δεν υποστήριξε την επέκταση του ΝΑΤΟ ανατολικά τη δεκαετία του 1990. «Η Δύση έδωσε μια υπόσχεση στον Μπόρις Γέλτσιν να μην επεκταθεί το ΝΑΤΟ και ήταν λάθος που υπαναχωρήσαμε από αυτές τις υποσχέσεις. Ωστόσο, δεν υπήρχαν στρατεύματα του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη, δεν υπήρχαν δυνάμεις οποιουδήποτε είδους ικανές να πραγματοποιήσουν επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον της Ρωσίας. Η Δύση επέδειξε κάποια επιφυλακτικότητα». Επομένως, η βασική αιτία για όλες τις εξελίξεις εντοπίζεται στην πολιτική του Πούτιν. «Οι θεωρίες αποτροπής προεξοφλούν εσφαλμένα ότι οι ηγέτες διενεργούν μια ορθολογική αξιολόγηση προτού αμφισβητήσουν διεθνείς και διακρατικές δεσμεύσεις και ακόμη περισσότερο πριν χρησιμοποιήσουν τη στρατιωτική ισχύ. Ομως, η Ιστορία δείχνει το αντίθετο. Το 1914 ή το 1940 οι ηγέτες δεν έκαναν κανενός είδους λογική ανάλυση των κινδύνων και των πιθανών κερδών. Παρέσυραν τον εαυτό τους να πιστέψει ότι θα τα κατάφερναν. Δημιούργησαν δίκτυα ανατροφοδότησης για να τους παρέχουν μόνο πληροφορίες που ήθελαν να ακούσουν. Και τιμώρησαν οποιονδήποτε πρότεινε ότι ο σκοπός τους μπορεί να μην επιτευχθεί. Παρεμπιπτόντως, η εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ είναι μια ακόμα κλασική περίπτωση αυτού του τρόπου σκέψης».
Ο Νεντ Λέμποου αποδίδει στον Πούτιν ολόκληρη σχεδόν την ευθύνη για τον πόλεμο. «Για περισσότερες από δύο δεκαετίες περιβάλλεται από κόλακες που δεν τολμούν να του αντιταχθούν. Αν θέλουμε να καταλάβουμε γιατί γίνεται αυτός ο πόλεμος πρέπει να δούμε τον Πούτιν ως κάποιον που έχει καταγραφεί σε πολλές περιπτώσεις και λέει δημοσίως ότι το χειρότερο πράγμα που συνέβη ποτέ στον 20ό αιώνα ήταν η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Θεωρεί ότι είναι ο διάδοχος του Στάλιν, του Λένιν και των τσάρων. Πιστεύει ότι η αποστολή του είναι να αποκαταστήσει τη Ρωσική Αυτοκρατορία».
Ο καθηγητής Λέμποου πιστεύει ότι υπάρχει κίνδυνος η κρίση να ξεφύγει από τον έλεγχο. Λέει ότι ο Χρουστσόφ και ο Μπρέζνιεφ τρομοκρατήθηκαν από την προοπτική ενός πολέμου, ακόμη και ενός συμβατικού πολέμου. Ο Πούτιν δεν τους μοιάζει. «Ο Πούτιν μοιάζει περισσότερο με τον Χίτλερ. Εχει τουλάχιστον μία βίδα χαλαρή… Ο Πούτιν δεν ενοχλείται από τους βομβαρδισμούς πόλεων και τους μαζικούς θανάτους, όπως και ο Χίτλερ. Φυσικά, δεν νομίζω ότι παρακινείται από την ιδέα της παγκόσμιας κυριαρχίας, όπως ο Χίτλερ. Αλλά δεν νομίζω ότι έχει τους ίδιους αυτοπεριορισμούς που σαφώς είχαν οι προηγούμενοι δυτικοί, Ρώσοι ή Σοβιετικοί ηγέτες». Θα μπορούσε ακόμα και να πατήσει το κουμπί; «Αυτή η ερώτηση μας οδηγεί στο ζήτημα της διοίκησης και του ελέγχου των πυρηνικών όπλων. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης παραπομπής του Τραμπ, ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ κατέστησε σαφές ότι οποιαδήποτε εντολή για πυρηνική επίθεση που θα εκδιδόταν από τον Λευκό Οίκο θα έπρεπε να αγνοηθεί. Ο αμερικανικός στρατός θεώρησε ότι έχει ευθύνη απέναντι στη χώρα και μάλιστα απέναντι στο ανθρώπινο είδος και προετοιμάστηκε να αγνοήσει εντολές από τον Τραμπ που θα ήταν φανερό ότι υποκινούνταν από την τρέλα ή από τις πολιτικές του ανάγκες. Υποθέτω ότι η Ρωσία έχει το ίδιο σύστημα διοίκησης και ελέγχου των πυρηνικών όπλων με την πρώην Σοβιετική Ενωση. Στη Σοβιετική Ενωση, οι στρατιωτικοί έλεγχαν τα συστήματα παράδοσης των όπλων και η KGB τα ίδια τα όπλα. Για να εκτοξευτεί ένας πύραυλος ξεχωριστές εντολές έπρεπε να κατέβουν ταυτόχρονα και να φτάσουν στα χαμηλότερα επίπεδα. Σήμερα, οι άνθρωποι του Πούτιν μπορεί να κυριαρχούν στα ανώτατα επίπεδα της KGB και του στρατού. Αλλά το αν οι αξιωματικοί που βρίσκονται πιο κάτω θα συμπεριφερθούν σύμφωνα με τις οδηγίες που θα λάβουν είναι ένα πολύ διαφορετικό ζήτημα».
