Εξι εβδομάδες μετά το ξέσπασμα του πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας αρχίζω να αναρωτιέμαι εάν αυτή η σύρραξη είναι ο πρώτος μας αληθινός παγκόσμιος πόλεμος. Στον πόλεμο αυτό, που χαρακτηρίζω «Δικτυωμένο Παγκόσμιο Πόλεμο», σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις με πρωτόγνωρη λεπτομέρεια, να συμμετάσχουν με κάποιον τρόπο ή να επηρεασθούν οικονομικά από αυτόν, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται.
Παρότι η αφορμή του πολέμου αφορά τον έλεγχο της Ουκρανίας, αυτό έπαψε γρήγορα να αποτελεί το κεντρικό διακύβευμα, με τον πόλεμο να μεταμορφώνεται σε διένεξη μεταξύ των κυρίαρχων πολιτικών συστημάτων της εποχής: της ελεύθερης αγοράς και του δημοκρατικού κράτους δικαίου εναντίον της αυταρχικής κλεπτοκρατίας, σύμφωνα με τον Σουηδό ειδικό της ρωσικής οικονομίας, Ανερς Ασλουντ. Αν και ο πόλεμος απέχει πολύ από τη λήξη του και ο Πούτιν μπορεί ακόμη να αναδειχθεί νικητής, ίσως να αποδειχθεί σημείο καμπής στην αντιπαράθεση μεταξύ δημοκρατικών και αυταρχικών συστημάτων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έδωσε τέλος στον φασισμό, ενώ ο Ψυχρός Πόλεμος σήμανε το τέλος του ορθόδοξου κομμουνισμού, ακόμη και στην Κίνα. Οσα γίνονται λοιπόν στους δρόμους του Κιέβου, της Μαριούπολης και της περιοχής του Ντονμπάς μπορεί να επηρεάσουν τις πολιτικές εξελίξεις πολύ πέρα από την Ουκρανία.
Οι δύο προηγούμενοι
Ολοι οι κάτοικοι του πλανήτη μπορούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις με πρωτόγνωρη λεπτομέρεια, να συμμετάσχουν με κάποιον τρόπο ή να επηρεασθούν οικονομικά.
Στους πρώτους δύο Παγκοσμίους Πολέμους δεν υπήρχαν έξυπνα κινητά τηλέφωνα και πρόσβαση σε εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Γης στέναζε κάτω από τον ζυγό της αποικιοκρατίας το 1939, ενώ πολλοί κάτοικοι περιοχών μακριά από τον πόλεμο ήταν άκληροι αγρότες και δεν επηρεάσθηκαν σοβαρά από την παγκόσμια σύρραξη.
Σήμερα, κάθε πολίτης με κινητό τηλέφωνο και πιστωτική κάρτα μπορεί να βοηθήσει οικονομικά την Ουκρανία. Εφηβοι σε όλο τον κόσμο μπορούν να σχεδιάσουν εφαρμογές, οι οποίες καταγράφουν τη γεωγραφική θέση θαλαμηγών Ρώσων ολιγαρχών. Η ουκρανική κυβέρνηση από τη μεριά της έχει εκμεταλλευθεί τις νέες τεχνολογίες, συγκεντρώνοντας περισσότερα από 70 εκατ. δολάρια σε κρυπτονόμισμα από πολίτες σε όλο τον κόσμο. Πολύ περισσότεροι κινδυνεύουν, ωστόσο, να επηρεασθούν αρνητικά από τον πόλεμο. Ρωσία και Ουκρανία είναι μεγάλοι εξαγωγείς σιτηρών και λιπασμάτων, ενώ οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν προκαλέσει οδυνηρές αυξήσεις τιμών στα καύσιμα σε όλο τον κόσμο.
Οι ηγέτες αυταρχικών καθεστώτων παρατηρούν τώρα από κοντά τις εξελίξεις, παρότι –ό,τι και να συμβεί στην ουκρανική κρίση– δεν θα είναι εύκολο να ανατραπούν. Τα καθεστώτα αυτά, όπως η Τουρκία, η Μιανμάρ, η Κίνα, η Βόρεια Κορέα, το Περού, η Βραζιλία, οι Φιλιππίνες, η Ουγγαρία και πολλά αραβικά κράτη, έχουν μάθει να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες παρακολούθησης εναντίον των πολιτικών τους αντιπάλων, χειραγωγώντας την κοινή γνώμη και τα δημόσια ταμεία για να διατηρούνται στην εξουσία.
