Ως ευρισκόμενη σε «σαφή αντίφαση» με την κοινή πολιτική κατά της Ρωσίας βλέπει ο Ενρίκο Λέτα την απροθυμία των κρατών-μελών της Ε.Ε. να επιβάλουν εμπάργκο κατά του ρωσικού πετρελαίου και αερίου. «Πληρώνουμε 1 δισ. ευρώ στον Πούτιν», δηλώνει στην «Κ» ο γραμματέας του συγκυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρόεδρος του Ινστιτούτου Zακ Ντελόρ. «Είναι μια κατάσταση που δεν μπορεί να γίνει ανεκτή».
Το κόμμα του κ. Λέτα έχει συμπαραταχθεί με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζητεί την επέκταση του ενεργειακού εμπάργκο στο πετρέλαιο και στο αέριο. «Το εμπάργκο είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσουμε τον πόλεμο», τονίζει.
Στην Ιταλία, παραδέχεται, υπάρχουν «ανάμεικτα αισθήματα» για το ζήτημα. «Μεγάλο μέρος του πληθυσμού φοβάται τις συνέπειες ενός πλήρους εμπάργκο, γιατί η Ιταλία παραμένει πολύ εξαρτημένη από τις ρωσικές εξαγωγές. Η κυβέρνηση έως τώρα, ευτυχώς, έχει τηρήσει μια σθεναρή στάση κατά της Ρωσίας. Αλλά το συγκεκριμένο ζήτημα έχει διχάσει τα πολιτικά κόμματα».
Στην πρόσφατη ομιλία μέσω τηλεδιάσκεψης του προέδρου Ζελένσκι στο ιταλικό κοινοβούλιο, το 1/3 των εδράνων ήταν άδειο. Τι μέρος της κοινής γνώμης διακατέχεται από φιλορωσικά αισθήματα στην Ιταλία;
«Βάσει των δημοσκοπήσεων, το 1/3 της κοινής γνώμης δεν υποστηρίζει τη σκληρή αντιρωσική στάση της κυβέρνησης. Αυτό είναι μεγάλο ποσοστό, αλλά αποτελείται από διαφορετικές τάσεις· δεν λέω ότι υποστηρίζει τον Πούτιν το 1/3 των Ιταλών. Κάποιοι ανησυχούν για το ενδεχόμενο μιας νέας ύφεσης, ειδικά αν επιβληθεί εμπάργκο [στα ρωσικά ορυκτά καύσιμα]. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι πρέπει να υπάρξουν αποζημιώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το ενεργειακό σοκ. Χωρίς αυτό, οι συνέπειες δεν θα είναι διαχειρίσιμες».
Την περασμένη Κυριακή η Μαρίν Λεπέν πέρασε στον β΄ γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών – και για πρώτη φορά έχει σοβαρές ελπίδες να επικρατήσει. Ρώτησα τον συνομιλητή μου, ο οποίος μεταξύ του 2014-2021 ήταν πρύτανης της Σχολής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι, πόσο ανησυχεί ότι η ενεργειακή κρίση και η αύξηση του κόστους ζωής θα αναζωπυρώσει τον λαϊκισμό στην Ευρώπη.
Πριν από δέκα χρόνια είχαμε την αίσθηση ότι η προτεραιότητα της Ε.Ε. ήταν να προστατεύσει τις τράπεζες. Τώρα, χάρη στο Ταμείο Ανάκαμψης, η οπτική αυτή για την Ε.Ε. έχει αλλάξει.
«Εξεπλάγην αρνητικά από το αποτέλεσμα στη Γαλλία», λέει ο κ. Λέτα. «Το συμπέρασμά μου είναι ότι για τους ψηφοφόρους αυτό που κρίνει τις επιλογές τους δεν είναι ο Πούτιν, ο πόλεμος ή η Ουκρανία, αλλά το ζήτημα της αγοραστικής δύναμης. Είναι απίστευτο όμως ότι η Λεπέν δεν υπέστη καμία συνέπεια για την πολιτική της εγγύτητα με τον Πούτιν όλα αυτά τα χρόνια, στον βαθμό που είχε πάρει δάνειο από ρωσική τράπεζα για το κόμμα της. Κατανοώ ότι πολλοί ψηφίζουν σκεπτόμενοι την τσέπη τους, αλλά υπάρχουν και κάποια όρια. Και με ανησυχεί αυτό το αποτέλεσμα γιατί, όπως ξέρετε, υπάρχουν και στην Ιταλία πολιτικοί υποστηρικτές του Πούτιν, όπως ο Σαλβίνι. Ή έστω υπήρχαν – αλλά ήταν σθεναροί υποστηρικτές».
Μήπως δημιουργείται και εδώ ένα χάσμα μεταξύ των πιο εύπορων στρωμάτων, φιλελεύθερων και διεθνιστών στην αντίληψη, που είναι διατεθειμένοι να υποστούν το οικονομικό κόστος μιας πιο σκληρής στάσης απέναντι στη Μόσχα, και των οικονομικά ασθενέστερων, που νοιάζονται περισσότερο για το αν θα μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς του ρεύματος παρά για τη στάση της Λεπέν απέναντι στον Πούτιν;
«Σε τελική ανάλυση είναι μια αντιπαράθεση μεταξύ μιας βραχυπρόθεσμης και μιας μακροπρόθεσμης οπτικής», λέει ο επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος. «Η μακροπρόθεσμη οπτική υπαγορεύει την ανάγκη να αποκρουστεί η ρωσική επιθετικότητα και να στηριχθεί ο ουκρανικός λαός. Συνδέεται με την ανάγκη ως Ευρώπη να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία και την ελευθερία, να αντιταχθούμε στις βίαιες πρακτικές του 20ού αιώνα για την αλλαγή των συνόρων και τη διαχείριση των διεθνών σχέσεων. Και αυτό είναι κρίσιμο, γιατί αν δεν σταματήσουμε τη Ρωσία, οι συνέπειες για εμάς στο μέλλον θα είναι πολύ δυσάρεστες».
«Οταν μιλάω για τη βραχυπρόθεσμη οπτική», συνεχίζει, «αναφέρομαι σε όσους αδιαφορούν για αυτό το μέλλον και εστιάζουν στο άμεσο κόστος, π.χ. ενός εμπάργκο. Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να κατανοούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες, αλλά δεν είναι πρόθυμοι να υποστούν τώρα το κόστος της αποτροπής τους».
Η Σοσιαλδημοκρατία
Παράλληλα, στον α΄ γύρο των γαλλικών εκλογών κατεγράφη η συντριβή τού μέχρι πρότινος κραταιού Σοσιαλιστικού Κόμματος, η υποψήφια του οποίου συγκέντρωσε λιγότερο από το 2% των ψήφων. Αντιθέτως, στη Γερμανία, το SPD ηγείται του κυβερνητικού συνασπισμού. Πώς θα κερδίσει η Σοσιαλδημοκρατία το στοίχημα της νέας εποχής, που σφραγίστηκε από την πανδημία και τη ρωσική εισβολή;
«Πρέπει να υψώσουμε το λάβαρο της ευρωπαϊκής ενοποίησης και της Ευρώπης ως μιας υπερδύναμης αξιών», απαντά ο 55χρονος πολιτικός. «Πρέπει να ολοκληρωθεί η ένωση σε επτά κρίσιμα πεδία», τονίζει, μεταξύ των οποίων η ενέργεια, η εξωτερική πολιτική, η άμυνα, η κοινωνική πολιτική και η υγεία. «Ετσι θα ολοκληρωθεί το ευρωπαϊκό όνειρο και θα μπορέσουμε να θωρακιστούμε καλύτερα απέναντι στις απειλές που βρίσκονται προ των θυρών. Και φυσικά πρέπει να αναπτύξουμε τις πτυχές αυτού του προγράμματος που συνδέονται με την κοινωνική προστασία. Γνωρίζω ότι σε αυτά τα θέματα η ιταλική και η ελληνική κοινωνία βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος. Πριν από δέκα χρόνια είχαμε την αίσθηση ότι η προτεραιότητα της Ε.Ε. δεν ήταν να προστατεύσει τους πολίτες, αλλά τις τράπεζες. Τώρα, ευτυχώς, ειδικά χάρη στο Ταμείο Ανάκαμψης, η οπτική αυτή για την Ε.Ε. έχει αλλάξει».
Μια ευρωπαϊκή συνομοσπονδία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει διατεθειμένη να προχωρήσει γρήγορα τη διαδικασία αξιολόγησης της χορήγησης καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ουκρανία. Η τελική απόφαση είναι στα χέρια των κρατών-μελών. Πρέπει, έστω για το συμβολικό αυτό ζήτημα, να επιταχυνθεί το αργόσυρτο ευρωπαϊκό χρονοδιάγραμμα;
Ο κ. Λέτα απαντά καταφατικά. «Παράλληλα, όμως, πρέπει να αναδιαρθρώσουμε το θεσμικό πλαίσιο της διαδικασίας», προσθέτει. «Πρέπει να αποφύγουμε τα προ τριακονταετίας λάθη, όταν επιταχύνθηκαν οι διαδικασίες για την Ανατολική Γερμανία και επιβραδύνθηκαν για τους υπόλοιπους. Αυτό δημιούργησε εντάσεις που εξακολουθούν να γίνονται αισθητές στις σχέσεις των κρατών-μελών της Δυτικής και της Ανατολικής Ευρώπης».
Η λύση, κατά τη γνώμη του, είναι η σύσταση «μιας ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας, που θα αποτελείται από τα κράτη-μέλη και τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες». Η συνομοσπονδία μπορεί να «χειρίζεται πολιτικά κυρίως θέματα», σε συνεδριάσεις που θα λαμβάνουν χώρα κατά τη δεύτερη ημέρα των συνόδων κορυφής, εξηγεί. Παράλληλα, θα εξελίσσεται κανονικά η ενταξιακή διαδικασία, «η οποία πρέπει να παραμείνει απαιτητική. Οι χώρες αυτές δεν πρέπει να προσχωρήσουν επισήμως αν δεν είναι πραγματικά έτοιμες». «Είναι μια ιδέα που επεξεργαζόμαστε στο Ινστιτούτο Ντελόρ – και χαίρομαι πολύ που την παρουσιάζω για πρώτη φορά μέσα από την εφημερίδα σας», καταλήγει.
Πόλεμος στην Ουκρανία – Ολες οι εξελίξεις από την 55η ημέρα εισβολής
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
