Πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια κυριαρχούσε στους ωκεανούς της Γης ένας πελώριος θηρευτής, με στόμα σαν βαγόνι τρένου και δόντια μεγάλα όσο η παλάμη μας.
Ο Καρχαρόδων ο Μεγαλόδων, με μήκος περίπου 20 μέτρων, ήταν ο μεγαλύτερος καρχαρίας που έζησε ποτέ στον πλανήτη. Υπήρξε απόλυτος κυρίαρχος επί εκατομμύρια χρόνια, προτού τελικά εξαφανιστεί. Η εξέλιξη αυτή αποτέλεσε αντικείμενο θερμής αντιπαράθεσης μεταξύ των επιστημόνων. Μiα νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications, υποδεικνύει ότι για τον αφανισμό του Μεγαλόδοντα ευθύνεται ο μεγάλος λευκός καρχαρίας. Τα δύο είδη συνυπήρξαν και τρέφονταν με τα ίδια θηράματα. Αν αυτή η θεώρηση ανταποκρίνεται πράγματι στην αλήθεια, τότε αποδεικνύεται πως το μέγεθος του θηρευτή δεν διαδραματίζει ρόλο στην επικράτησή του στο οικοσύστημα.
Μελέτη δοντιών
Ο γεωλόγος Τζέρεμι Μακόρμακ, του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ της Γερμανίας, που συνυπογράφει τη μελέτη, κατάφερε να ανακαλύψει τη διατροφική αλυσίδα των καρχαριών εκείνης της περιόδου, μελετώντας κύτταρα από τα δόντια τους. Τα επίπεδα του ισοτόπου του ψευδαργύρου σε αυτά παραπέμπουν στη θέση του ζώου στη διατροφική πυραμίδα. Οσο πιο χαμηλά είναι τόσο υψηλότερα βρίσκεται το ζώο στη διατροφική πυραμίδα.
Οι ερευνητές, αναλύοντας δόντια 100 περίπου καρχαριών, εκείνων που ζουν σήμερα αλλά και εξαφανισμένων ειδών, διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα των ισοτόπων του ψευδαργύρου αποκαλύπτουν και τη θέση του ζώου στο οικοσύστημα. Οι καρχαρίες που τρέφονται με μικρά ψάρια έχουν υψηλότερες τιμές συγκριτικά με εκείνους που τρέφονται με φάλαινες και βρίσκονται υψηλότερα στη διατροφική πυραμίδα.
Ισότοπα ψευδαργύρου
Κάνοντας συγκριτικές αναλύσεις, οι ερευνητές κατέγραψαν τα ίδια επίπεδα ισοτόπων ψευδαργύρου στους Μεγαλόδοντες και τους λευκούς καρχαρίες που συνυπήρχαν στην ίδια τοποθεσία. «Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό συμπέρασμα», υπογραμμίζει ο δρ Μακόρμακ. «Παρά τη διαφορά μεγέθους, προφανώς αμφότερα τα είδη τρέφονταν με τα ίδια θηράματα, κάτι που ίσως να έκαναν και άλλα, μικρότερα είδη. Ο ανταγωνισμός για την τροφή, συνδυαστικά με άλλους παράγοντες, όπως η κλιματική αλλαγή, ενδέχεται να συνέβαλε στον ολοκληρωτικό αφανισμό του Μεγαλόδοντα».
Τα οικοσυστήματα
Σήμερα οι ερευνητές προσπαθούν να ανακατασκευάσουν οικοσυστήματα, όπως ήταν πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια. Η μέτρηση των επιπέδων ισοτόπου του ψευδαργύρου είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη συμπλήρωση των επιστημονικών κενών, επισημαίνει ο δρ Μακόρμακ. «Πρόκειται για μια καινούργια ιδέα, αλλά εφόσον καταφέρουμε να συγκεντρώσουμε δεδομένα και από άλλα όντα του απώτατου παρελθόντος, ενδέχεται να ανακαλύψουμε τι επακριβώς συνέβη με τα είδη που εξαφανίστηκαν».
