Αν δεν τα ξέρω, δεν υπάρχουν; Μπροστά στη στρεσογόνο και απογοητευτική επικαιρότητα (COVID-19, Ουκρανία, οικονομική κρίση…), ένα τεράστιο τμήμα της κοινής γνώμης επιλέγει να αποφεύγει την ενημέρωση, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε χθες.
«Τα αποτελέσματα αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για τις βιομηχανίες της ενημέρωσης: τα θέματα που οι δημοσιογράφοι θεωρούν σημαντικότερα –πολιτικές κρίσεις, διεθνείς συρράξεις, πανδημίες– φαίνεται ότι είναι ακριβώς εκείνα που απωθούν ορισμένα άτομα», σχολιάζει ο Νικ Νιούμαν, βασικός συντάκτης της έρευνας που πραγματοποιήθηκε από το Reuters Institute for the Study of Journalism.
Ερευνα σε 46 χώρες
Η ετήσια έκθεση για την ψηφιακή ενημέρωση (Digital News Report) βασίζεται στις online δημοσκοπήσεις που πραγματοποιεί η εταιρεία YouGov σε δείγμα 93.000 ατόμων από 46 χώρες.
Αυτή τη χρονιά πραγματοποιήθηκε στο διάστημα από το τέλος Ιανουαρίου μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου και στη συνέχεια σε δεύτερη φάση τον Απρίλιο σε δείγμα 5.000 ατόμων σε πέντε χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες, Γερμανία, Πολωνία και Βραζιλία), με στόχο τον εμπλουτισμό των αποτελεσμάτων περιλαμβάνοντας τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Συνολικά, περί τους 4 στους 10 ερωτηθέντες (το 38%) δήλωσαν ότι τους συμβαίνει να αποφεύγουν σκοπίμως την ενημέρωση, έναντι 29% το 2017. Σε διάστημα πέντε ετών αυτό το ποσοστό διπλασιάσθηκε στη Βραζιλία (54%) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (46%). Στη Γαλλία βρίσκεται στο 36% (έναντι 33% το 2019 και 29% το 2017).
Αυτή η στάση, της αποφυγής ή τουλάχιστον της επιλογής των ειδήσεων, είναι λιγότερο αυξημένη στη Σουηδία, τη Νορβηγία, τη Φινλανδία, τη Δανία και την Ιαπωνία.
Για να δικαιολογηθούν, περίπου οι μισοί (το 43%) δηλώνουν ότι αποφεύγουν τις ειδήσεις διότι επαναλαμβάνονται, κυρίως η ενημέρωση που αφορά την COVID-19 και οι πολιτικές ειδήσεις.
Πρόκληση στρες
Η απογοητευτική επικαιρότητα οδηγεί μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης να μην παρα- κολουθεί τις ειδήσεις.
Περισσότερο από το ένα τρίτο (το 36%) διαβεβαιώνει ότι οι ειδήσεις τού ρίχνουν το ηθικό και αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο για τους κάτω των 35 ετών και τους ερωτηθέντες στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Αποφεύγω σκοπίμως τα πράγματα που μου προκαλούν στρες και ό,τι μπορεί να έχει επίπτωση στη μέρα μου. Επιδιώκω να αποφεύγω τις ειδήσεις για νεκρούς και καταστροφές», δηλώνει χωρίς να κατονομάζεται ένας 27χρονος Βρετανός που περιλαμβάνεται στην έρευνα.
Επίσης, το 17% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι αποφεύγει τις ειδήσεις διότι μπορεί να οδηγήσουν σε διαπληκτισμούς που θέλουν να αποφύγουν. Και για το 16% η ενημέρωση δημιουργεί ένα αίσθημα αδυναμίας.
Ενα ποσοστό που φθάνει το 8% και αφορά κυρίως νέους δηλώνει ότι αποφεύγει τις ειδήσεις διότι είναι υπερβολικά πολύπλοκες για να τις κατανοήσει. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτό μπορεί να παρακινήσει τα μέσα ενημέρωσης να χρησιμοποιούν πιο απλή γλώσσα και να εξηγούν καλύτερα τα πολύπλοκα θέματα.
Το 29% των ανθρώπων που αποφεύγουν τις ειδήσεις πιστεύουν ότι δεν είναι αντικειμενικές και δεν μπορούν να τους έχουν εμπιστοσύνη.
Γενικότερα, η φετινή έρευνα δείχνει πτώση της εμπιστοσύνης στα μέσα ενημέρωσης (42% εμπιστεύονται τα μέσα ενημέρωσης, έναντι 44% το 2021).
Η Φινλανδία είναι η χώρα όπου το ποσοστό εμπιστοσύνης είναι το υψηλότερο, με 69%, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σλοβακία είναι οι χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης στα μέσα ενημέρωσης (26%).
Η έρευνα δείχνει ότι οι νέοι παίρνουν όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και επιλέγουν για την ενημέρωσή τους μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το TikTok. «Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι τα μέσα ενημέρωσης είναι αντικείμενα αθέμιτης πολιτικής επιρροής και μόνο ένα μικρό ποσοστό θεωρεί ότι οι περισσότεροι οργανισμοί Τύπου θέτουν το καλύτερο για την κοινωνία πριν από τα δικά τους εμπορικά συμφέροντα», γράφει ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ράσμους, Κλάις Νίλσεν, στα συμπεράσματα της έρευνας.
Το Reuters Institute for the Stu-dy of Journalism (Ινστιτούτο Reuters για τη Mελέτη της Δημοσιογραφίας) ανήκει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
