Μπορεί να ηχεί παράξενα, αλλά η πτώση του Μπόρις Τζόνσον δεν οφείλεται σε κάποιο σκάνδαλο, αλλά σε μία συγγνώμη. Την Τρίτη, έσπασε παράδοση ετών και παραδέχθηκε ότι ο διορισμός του κατηγορουμένου για σεξουαλική κακοποίηση βουλευτή Πίντσερ σε ανώτατο κομματικό θώκο ήταν σφάλμα. Λίγα λεπτά μετά την παραδοχή αυτή, οι παραιτήσεις άρχισαν να πέφτουν βροχή.
Σε μια θητεία γεμάτη σκάνδαλα και αντιπαραθέσεις, ο Τζόνσον φρόντισε να μην απολογηθεί ποτέ, πέρα από χλιαρές δηλώσεις ότι «τα πράγματα θα αλλάξουν». Μαζί με το χιούμορ και τον μόνιμο ενθουσιασμό του, η άρνηση να ζητήσει συγγνώμη υπήρξε θεμέλιο της πολιτικής στάσης του. Η ανεξάρτητη έρευνα έδειξε ότι στελέχη της Ντάουνινγκ Στριτ παραβίασαν επανειλημμένως τους κανόνες καραντίνας, με αυτοσχέδια πάρτι να διοργανώνονται στην πρωθυπουργική κατοικία. Αξίζει, ωστόσο, να θυμηθούμε ότι τα σκάνδαλα τείνουν να ξεσπούν όχι όταν το κοινό «ανακαλύπτει» την παράτυπη συμπεριφορά των εμπλεκομένων, αλλά όταν η πλειοψηφία της κοινωνίας κρίνει ότι η συμπεριφορά του δράστη υπήρξε ανήθικη. Ιστορίες για τις κακοποιητικές συνήθειες του Πίντσερ κυκλοφορούσαν εδώ και χρόνια στους διαδρόμους του Ουέστμινστερ, χωρίς ο βετεράνος βουλευτής να έχει δεχθεί επικρίσεις, μέχρι την περασμένη εβδομάδα.
Αποδοχή σφάλματος
Στην πολιτική, όπου η στήριξη μετριέται σε αριθμούς, μία συγγνώμη μπορεί να ανοίξει τις πύλες πραγματικής παλίρροιας. Η δημόσια επιβεβαίωση σφάλματος προσφέρει άδεια στους επικριτές σας να επιδιώξουν την τιμωρία σας και επιβεβαιώνει απόλυτα ότι οι κρίσεις εναντίον σας είναι θεμιτές. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πολιτικοί δεν πρέπει να ζητούν συγγνώμη όταν σφάλλουν. Αποδεικνύει, όμως, ότι η αυτοκριτική στην πολιτική δεν καταλήγει πάντα καλά.
Το φαινόμενο δεν είναι νέο, ενώ στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς, το πολιτικό κόστος της συγγνώμης μοιάζει να έχει σημειώσει μεγάλη άνοδο. Η πολιτική σταδιοδρομία του Βρετανού αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Νικ Κλεγκ, δεν επανήλθε μετά τη συγγνώμη του για παραβίαση προεκλογικής δέσμευσης. Ο Ρίτσαρντ Νίξον σφράγισε τη λήξη της πολιτικής του καριέρας όταν ζήτησε συγγνώμη για τις πράξεις του, ενώ οι απολογητικές δηλώσεις του πρώην γερουσιαστή και ηθοποιού Αλ Φράνκεν για κατηγορίες σεξουαλικής παρενόχλησης εναντίον του έπληξαν τη θέση του.
Εντυπωσιακές απολογίες
Ο Μπόρις Τζόνσον έμοιαζε πιο πολύ από τους προκατόχους του να συνειδητοποιεί το γεγονός αυτό. Η ικανότητά του να μην απολογείται ήταν εντυπωσιακή. Οι γεμάτες ελαφρότητα και χιούμορ συγγνώμες του προκαλούσαν την ειλικρινή απορία των κατηγόρων και επικριτών του –μήπως μας διέφυγε κάτι, μήπως τρελαίνεται, μήπως εμείς τρελαινόμαστε– επιτρέποντας στους οπαδούς του να υιοθετούν τις διαψεύσεις του ηγέτη τους. Τους τελευταίους μήνες, η στάση του αυτή οδήγησε στη δημιουργία ιδιότυπου ηθικού κενού στη βρετανική κυβέρνηση, τα μέλη της οποίας πίστεψαν ότι δεν διέθεταν την απαιτούμενη πολιτική ισχύ για να τον θέσουν προ των ευθυνών του.
Σήμερα, η πολιτική ισχύς του Τζόνσον έχει σχεδόν εξανεμισθεί. Καμία ανακούφιση δεν προκαλεί, όμως, το γεγονός ότι μόνον ο ίδιος ευθύνεται για την εξέλιξη αυτή.
