Τα σύμβολα του Νησιού του Πάσχα, τα πελώρια πέτρινα Μοάι –σκαλισμένοι ογκόλιθοι ηφαιστειακής πέτρας με ανθρώπινη μορφή– κατέστρεψε δασική πυρκαγιά που ξέσπασε τη Δευτέρα. Τοπικοί φορείς εκτιμούν ότι οι ζημιές που υπέστησαν είναι ανεπανόρθωτες.
Οι φλόγες αποτέφρωσαν μέρος του εθνικού δρυμού Ράπα Νούι, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 3.700 χλμ. ανοικτά της δυτικής ακτής της Χιλής, προκαλώντας ζημιά στον αρχαιολογικό χώρο. Οπως αναφέρει ανακοίνωση της διεύθυνσης του πάρκου, «περισσότερα από 1.000 στρέμματα καταστράφηκαν ολοσχερώς στον τομέα Ράνο Ραράκου του εθνικού δρυμού, όπου εντάσσονται οι υγροβιότοποι και τα Μοάι», ενώ η Καρολίνα Πέρες, υφυπουργός Εθνικής Κληρονομιάς της Χιλής, δήλωσε ότι η καταστροφή που προκάλεσαν οι φλόγες στο νησί είναι καθολική.
Στο Ράπα Νούι υπάρχουν περισσότερα από 1.000 λίθινα αγάλματα, που αναπαριστούν ανθρώπινες μορφές. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, κατασκευάστηκαν τον 13ο αιώνα μ.Χ. από τους αυτόχθονες του νησιού. Η περιοχή γύρω από το ηφαίστειο Ράνο Ραράκου, που έχει καταταχθεί στα Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, φαίνεται ότι έχει υποστεί τις μεγαλύτερες ζημιές. Ο Αρίκι Τεπάνο, επικεφαλής της κοινότητας Μάου Χενούα, που διαχειρίζεται και συντηρεί το πάρκο, δήλωσε ότι «τα Μοάι έχουν καεί και οι συνέπειες της πυρκαγιάς πάνω τους είναι αισθητά ορατές».
Την ίδια άποψη εξέφρασε ο δήμαρχος του Νησιού του Πάσχα, Πέδρο Εδμόνδο Παόα. Οπως δήλωσε στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό Radio Pauta, η καταστροφική φωτιά οφείλεται σε ανθρώπινο χέρι, όπως και όλες οι προηγούμενες στην ίδια περιοχή. «Η ομορφιά αυτών των πέτρινων αγαλμάτων δεν πρόκειται να επιστρέψει ποτέ, όσα εκατομμύρια δολάρια ή ευρώ κι αν δαπανηθούν γι’ αυτόν τον σκοπό», τόνισε. Επίσης, αποκάλυψε ότι η έλλειψη εθελοντών παρεμπόδισε και καθυστέρησε τις προσπάθειες πυρόσβεσης, ενώ το κόστος των ζημιών δεν έχει υπολογιστεί με ακρίβεια.
Μόλις πριν από τρεις μήνες, στις 5 Αυγούστου, το Νησί του Πάσχα άρχισε και πάλι να υποδέχεται τουρίστες, έπειτα από δύο χρόνια απόλυτης απομόνωσης εξαιτίας της πανδημίας. Ο βιοπορισμός των λιγοστών κατοίκων του στηρίζεται στον τουρισμό και πριν από την πανδημία υποδέχονταν κάθε χρόνο 160.000 τουρίστες, που έφθαναν εκεί με δύο ημερήσιες πτήσεις. Η έλευση της COVID-19 εξάλειψε την τουριστική κίνηση, βυθίζοντας στην ένδεια τους κατοίκους, στην πλειονότητά τους Πολυνήσιοι που έμεναν εκεί πριν από την προσάρτηση της νήσου στη Χιλή, το 1888.
Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι οι ογκόλιθοι με την ανθρώπινη μορφή αναπαριστούν τους προγόνους των σημερινών κατοίκων του νησιού και ότι στο παρελθόν συνδέονταν, άγνωστο πώς, με τελετουργίες, ενώ ταυτόχρονα αποτελούσαν επίκεντρο της ζωής της κοινότητας.
Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι τα αγάλματα και οι βάσεις τους είναι τοποθετημένα κοντά σε υδάτινες πηγές. Η δημιουργία τους σε αυτά τα σημεία υποδεικνύει ότι η επιλογή του τόπου έγινε με βάση την ευκολότερη πρόσβαση στον απαραίτητο φυσικό πόρο. Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Μπινγκάμτον της Νέας Υόρκης, που εκπόνησαν τη μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση PloS One, υπογραμμίζουν ότι η διαπίστωσή τους εξηγεί γιατί τα Μοάι είναι διάσπαρτα, τόσο στο κέντρο όσο και στα παράλια. Τέλος, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η κατασκευή των Μοάι υπήρξε αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας των κοινοτήτων του νησιού.
