ΛΟΝΔΙΝΟ. Γυναικάς και αλκοολικός ήταν ο Ρώσος κατάσκοπος Γεβγκένι Ιβάνοφ, ο οποίος βρέθηκε στο επίκεντρο του σκανδάλου Προφιούμο το 1963, με την υπηρεσία εσωτερικής ασφαλείας της Βρετανίας MI5 να αποπειράται να τον στρατολογήσει, σύμφωνα με βρετανικά αρχεία που μόλις ήρθαν στο φως. Ο Ιβάνοφ όχι μόνο δεν αυτομόλησε στη Δύση, όπως ήλπιζε η βρετανική αντικατασκοπεία, αλλά οδήγησε άθελά του στην πτώση της κυβέρνησης Μακμίλαν.
Ο Ιβάνοφ διορίσθηκε ναυτικός ακόλουθος στη σοβιετική πρεσβεία του Λονδίνου, με την MI5 να τον υποπτεύεται αμέσως ως πράκτορα της KGB. «Αυτοί οι Ρώσοι, που συχνά κρατούν ομπρέλα, έχουν κατασκοπευτικές αρμοδιότητες», αναφέρει έκθεση της υπηρεσίας, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian. Από τους πρώτους μήνες της θητείας του, ο Ιβάνοφ αντιμετώπισε προβλήματα με την ιεραρχία του εξαιτίας της αγάπης του για το ποτό, αλλά και τις συζύγους των συναδέλφων του.
Η βρετανική υπηρεσία συνέλεξε πληθώρα αναφορών μέθης του Ιβάνοφ σε δημόσια θέα, με τον Ρώσο διπλωμάτη να τραυματίζεται στη μύτη από πτώση ενόσω ήταν μεθυσμένος. Ο Ιβάνοφ, όμως, ανέπτυξε φιλία με τον κοσμικό ιατρό Στίβεν Ουόρντ, με το αρχηγείο της KGB να τον διατάζει να προσεγγίσει τον ιατρό, ξεχνώντας τα προηγούμενα ατοπήματά του.
Η ερωτική σχέση που είχε συνάψει ο Ιβάνοφ με τη 19χρονη Κριστίν Κίλερ, η οποία διατηρούσε παράλληλα δεσμό με τον τότε υπουργό Αμυνας της Βρετανίας, Τζον Προφιούμο, οδήγησαν στην κατάρρευση της κυβέρνησης Μακμίλαν. Το σκάνδαλο υποχρέωσε τον Προφιούμο σε ατιμωτική παραίτηση, ενώ ο ιατρός Στίβεν Ουόρντ αυτοκτόνησε στη φυλακή λίγες ημέρες πριν καταδικασθεί για μαστροπεία.
Τα έγγραφα που δημοσιοποίησαν τα βρετανικά κρατικά αρχεία δείχνουν ότι το υπουργείο Εξωτερικών του Λονδίνου εκμεταλλεύθηκε τη φιλία Ιβάνοφ – Ουόρντ, ως άτυπη οδό επικοινωνίας με το Κρεμλίνο, με τον υπουργό Αλεκ Ντάγκλας-Χόουμ να έχει εγκρίνει τις συναλλαγές αυτές.
Προειδοποίησε η MI5
Οταν, όμως, η MI5 πληροφορήθηκε την πρωτοβουλία αυτή του υπουργείου Εξωτερικών, προειδοποίησε ότι «η αξιοποίηση του Ουόρντ είναι επικίνδυνη εξαιτίας της αφέλειας και της αδιακρισίας του». Ο Ουόρντ, που ενεργούσε ως μεσολαβητής για γνωριμίες εύπορων ανδρών με νέες γυναίκες, προσκαλούσε συχνά τον Ιβάνοφ στην εξοχική κατοικία που διατηρούσε σε κτήμα του λόρδου Αστορ. «Ο λόρδος Αστορ είναι παντρεμένος με το πρώην μοντέλο Κάρεν Πιου, που “αναδείχθηκε” χάρη στον πυγμαλίωνα ιατρό Ουόρντ. Ο Ουόρντ εκπαίδευε τις γυναίκες στο πώς να “στέκονται” στην καλή κοινωνία, προτού τις προωθήσει», σημειώνει πληροφοριοδότης σε έκθεση της MI5.
Ο ιατρός είχε ισχυρισθεί ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες αξιοποίησαν τη «δίοδο επικοινωνίας» Ιβάνοφ – Ουόρντ κατά τη διάρκεια της κρίσης των πυραύλων της Κούβας τον Οκτώβριο του 1962. Τον ισχυρισμό του Ουόρντ επιβεβαιώνει τηλεγράφημα του Φόρεϊν Οφις, που ζητάει «επείγουσα εκτίμηση» της αξιοπιστίας του Ιβάνοφ, προκειμένου η Βρετανία να προχωρήσει σε διπλωματική προσέγγιση προς τη Μόσχα για την αποφυγή πυρηνικού πολέμου.
Ο Προφιούμο αρνήθηκε αρχικά τη σχέση του με την Κίλερ. Η νεαρή γυναίκα ήρθε, όμως, σε επαφή με δημοσιογράφους, που ανακοίνωσαν στην κυβέρνηση την πρόθεσή τους να αποκαλύψουν την είδηση. Σε έκθεση προς τους πολιτικούς του προϊσταμένους, ο επικεφαλής της MI5, σερ Ρότζερ Χόλις, έγραψε ότι «ο Προφιούμο είναι βέβαιος ότι οι μυστικές υπηρεσίες θα επικαλούνταν την εθνική ασφάλεια και θα έβρισκαν νομική μέθοδο για την απαγόρευση της δημοσίευσης. Η ελπίδα του ωστόσο είναι μάταιη».
