Κυρώσεις κατά του επιχειρηματία Σιτκί Αγιάν, στενού φίλου και παλαιού συμμαθητή του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, επέβαλε χθες η αμερικανική κυβέρνηση. Σύμφωνα με τα έγγραφα του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, ο Τούρκος επιχειρηματίας παραβίαζε συστηματικά τις αμερικανικές κυρώσεις διακινώντας ιρανικό πετρέλαιο και «ξέπλενε» τα κέρδη από αυτήν τη δραστηριότητα για λογαριασμό της επίλεκτης «Δύναμης Κουντς», των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης.
Οι εταιρείες του Αγιάν, υποστηρίζουν οι αμερικανικές αρχές, συνήψαν συμβόλαια πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για την πώληση ιρανικού πετρελαίου, διεθνώς, κανόνισαν τη μεταφορά του και βοήθησαν στη νομιμοποίηση των κερδών, κατά τρόπο ώστε να μην είναι δυνατόν να διαπιστωθεί η προέλευση του πετρελαίου, που δεν ήταν άλλη από την ιρανική στρατιωτική ελίτ.
Αναλυτές ερμηνεύουν τη χθεσινή απόφαση ως απόρροια των πρόσφατα τεταμένων σχέσεων μεταξύ Ουάσιγκτον – Αγκυρας για τη ρωσική εισβολή και τις επιθέσεις στη Συρία.
Δημοσίευμα του Politico περιγράφει λεπτομερώς τη στενή σχέση που συνδέει τον πρόεδρο Ερντογάν με τον Σιτκί Αγιάν. Οι δύο άνδρες υπήρξαν παλαιοί συμμαθητές και φίλοι, σχέση που αποδείχθηκε αμοιβαία επωφελής. Ο Αγιάν προσέτρεξε πολλές φορές στον παλιό του συμμαθητή και είναι εκείνος που βοήθησε τον Ερντογάν, το 2008, να αποκρύψει την ιδιοκτησία του τάνκερ «Agdash», αξίας 25 εκατομμυρίων δολαρίων, που του δώρισε ένας εύπορος ευεργέτης. Το 2014, ο Αγιάν βρέθηκε ξανά στο προσκήνιο όταν δημοσιοποιήθηκαν ηχογραφημένες συνομιλίες, στις οποίες ο Τούρκος πρόεδρος λέει στον γιο του Μπιλάλ ότι πρέπει να απαιτήσουν από τον «κύριο Σιτκί» πιο πολλά χρήματα από τα 10 εκατομμύρια δολάρια που τους έδωσε.
Παρότι η συνεργασία της ιρανικής ελίτ και του Τούρκου επιχειρηματία ξετυλίγεται μέσα από εκατοντάδες σελίδες εγγραφών, μεταξύ των οποίων συμβόλαια και τραπεζιτικά εμβάσματα που τα περισσότερα φέρουν την υπογραφή του Αγιάν, η αμερικανική κυβέρνηση δεν προχωρούσε στην επιβολή κυρώσεων εναντίον του, φοβούμενη πως κάτι τέτοιο θα θύμωνε τον Ερντογάν.
Η περίπτωση Αγιάν, και η μέχρι προσφάτως ατιμωρησία του, υποδεικνύει την περιπλοκότητα της δυναμικής των σχέσεων Ιράν και Τουρκίας. Κυρίως, όμως, αποκαλύπτει τον μοναδικό ρόλο που διαδραματίζει ο Τούρκος πρόεδρος καθώς ταλαντεύεται ανάμεσα στον ρόλο του ιδιοτελούς εξουσιαστή και του επίδοξου διαμεσολαβητή μεταξύ της Δύσης, της Ρωσίας και της Μέσης Ανατολής, δημιουργώντας τέτοιες εξαρτήσεις που οι ΗΠΑ δεν έχουν άλλη λύση από το να τον αφήσουν να κάνει το δικό του. Αλλωστε, η αλήθεια είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν ανάγκη την τουρκική υποστήριξη σε πολλά μέτωπα και ιδιαίτερα στη Μαύρη Θάλασσα, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Iσως, όμως, οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον – Αγκυρας, τον τελευταίο καιρό, τόσο για την αγορά ρωσικών συστημάτων αεράμυνας όσο και για τη Συρία, να ερμηνεύουν τη χθεσινή εξέλιξη. Πρόσφατα η αμερικανική κυβέρνηση προειδοποίησε την Τουρκία να σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία. Η Αγκυρα είχε εξαγγείλει πιθανή χερσαία εισβολή κατά της κουρδικής πολιτοφυλακής (ΥPG) που θεωρεί τρoμοκράτες, παρότι συνιστά τη ραχοκοκαλιά των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ «Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων» .
