ΣΑΝ ΦΡΑΝΣΙΣΚΟ. «Ευρετήριο επιβλαβούς λεξιλογίου» δημοσίευσε το τμήμα Ψηφιακής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, σχεδιάζοντας να απαλείψει προσβλητικούς όρους και να τους αντικαταστήσει με καταλληλότερους στις ιστοσελίδες του ιδρύματος.
Η Πρωτοβουλία απάλειψης επιβλαβών όρων αποτελεί «μακροπρόθεσμο σχέδιο, σε πολλές φάσεις, με στόχο την αντιμετώπιση του επιβλαβούς λόγου στο πανεπιστήμιο», σύμφωνα με το ευρετήριο. «Πολλές μορφές βλαβερού λόγου, που προωθούν τον ρατσισμό, τη βία και τις διακρίσεις (αναπηρίας, εθνικής καταγωγής, ρατσιστικές ύβρεις, σεξιστικός λόγος) θα πρέπει να αφαιρεθούν από τις ιστοσελίδες του Στάνφορντ, προκειμένου οι χρήστες να εκπαιδευθούν στις επιπτώσεις που έχει ο λόγος», όπως εξηγεί η πρόταση που συνέταξε η Ενωση εγχρώμων (people of color) φοιτητών.
Δέκα κατηγορίες
Το κείμενο ξεχωρίζει δέκα κατηγορίες «επιβλαβούς λόγου»: κατά των αναπήρων, των ηλικιωμένων, τον αποικιοκρατικό λόγο, τον πολιτιστικό νοσφισμό, τις διακρίσεις μεταξύ φύλων, την ασαφή γλώσσα, τον θεσμοθετημένο ρατσισμό, τον ναρκισσισμό και άλλες.
Μεταξύ των όρων που το πανεπιστήμιο συστήνει να αποφεύγονται είναι και το «Αμερικανός», που θα πρέπει να αντικατασταθεί με το «πολίτης των ΗΠΑ», προκειμένου να μην υποτιμώνται οι άλλες 42 χώρες της ηπείρου. Ο όρος «μετανάστης» θεωρείται υποτιμητικός και θα πρέπει να αντικαθίσταται με «άνθρωπος που μετανάστευσε». Ο «ανήλικος ή η ανήλικη που εκπορνεύεται» θα πρέπει να ονομάζεται «παιδί, θύμα τράφικινγκ», προκειμένου ο ανήλικος να μη στιγματίζεται.
Το πτυχίο μάστερ (αφέντης, αυθεντία) δεν θα πρέπει πια να χρησιμοποιείται ως όρος, καθώς παραπέμπει σε ιεραρχική, εξουσιαστική σχέση μεταξύ αφέντη και δούλου. Τα «τυφλά τεστ» δεν θα πρέπει να λέγονται πια έτσι, προκειμένου να μη θίγονται όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης, για να ονομασθούν εφεξής «κρυφά τεστ».
Σύμφωνα με άρθρο της Wall Street Journal, το πανεπιστήμιο απέκρυψε την επίμαχη πρόταση-ευρετήριο από την ιστοσελίδα του τη Δευτέρα, μετά τον σάλο που ξέσπασε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Κάτω από την κατηγορία «διακρίσεις εις βάρος αναπήρων και ασθενών», το ευρετήριο καλεί τους φοιτητές να αντικαταστήσουν τον όρο «πάρκινγκ αναπήρων» με «προσβάσιμο πάρκινγκ», το ρήμα «αυτοκτόνησε» με τη φράση «πέθανε από αυτοκτονία» και την έκφραση «εθισμένος στα ναρκωτικά» με «άτομο με πρόβλημα κατάχρησης».
Στο κεφάλαιο «θεσμικός ρατσισμός», οι συντάκτες του ευρετηρίου προτείνουν την αποφυγή όρων όπως «μαύρο πρόβατο» ή «μαύρο στίγμα», προκειμένου να αποφεύγονται αρνητικοί συνειρμοί για το συγκεκριμένο χρώμα δέρματος.
Κριτική
Σε καυστικό άρθρο της, η συντηρητική εφημερίδα του Πανεπιστημίου Στάνφορντ ειρωνεύεται ανελέητα το ευρετήριο. «Η πρωτοβουλία αυτή φιλοδοξεί να κάνει τους εγχρώμους και όσους θεωρούν ότι υπήρξαν θύματα ιστορικών αδικιών να νιώσουν πιο άνετα καθώς χρησιμοποιούν τα τεχνολογικά μέσα του Στάνφορντ. Μια ματιά και μόνο στο κείμενο θα σοκάρει κάθε κανονικό άνθρωπο και θα τον κάνει να νιώσει ακόμη χειρότερα», αναφέρει το άρθρο.
«Αυτού του είδους η ανοησία δεν εκπλήσσει, καθώς προέρχεται από τη διοίκηση του ιδρύματος. Το Στάνφορντ εκπαιδεύει τους πρωτοετείς του σαν νεοσύλλεκτους στην πολιτική ορθότητα», υποστηρίζει το δημοσίευμα.
