Κύμα αγανάκτησης στα παλαιστινιακά εδάφη, έντονες αντιδράσεις από τις αραβικές χώρες –ακόμη και αυτές που έχουν αναγνωρίσει το Ισραήλ– και ανησυχίες στη διεθνή κοινότητα για μια νέα υποτροπή του Μεσανατολικού προκάλεσε η επιδεικτική επίσκεψη Ισραηλινού υπουργού σε ιερούς τόπους των μουσουλμάνων, στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Δράστης του επεισοδίου ήταν ο Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, υπουργός Εθνικής Ασφαλείας στη νέα κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου και προσωπικότητα της ισραηλινής Ακροδεξιάς. Συνοδευόμενος από ισχυρή αστυνομική δύναμη και υπερορθόδοξους Εβραίους, ο Μπεν Γκβιρ επισκέφθηκε για περίπου δεκαπέντε λεπτά την Πλατεία των Τζαμιών, στο παλαιστινιακό κομμάτι της Παλιάς Πόλης, όπου βρίσκεται και το τέμενος Αλ Ακσα, ο τρίτος ιερότερος τόπος για τους απανταχού μουσουλμάνους, μετά τη Μέκκα και τη Μεδίνα.
Μνήμες του 2000
Η επίσκεψη ενός άλλου Ισραηλινού πολιτικού –του τότε αρχηγού της δεξιάς αντιπολίτευσης και μετέπειτα πρωθυπουργού Αριέλ Σαρόν– στο ίδιο σημείο, το 2000, είχε πυροδοτήσει τη δεύτερη παλαιστινιακή Ιντιφάντα, ένοπλη εξέγερση κατά της ισραηλινής κατοχής, που διήρκεσε πέντε χρόνια. Βίαια επεισόδια που ξέσπασαν στην Πλατεία των Τζαμιών το 2021 οδήγησαν σε ένα σπιράλ βίας, που κλιμακώθηκε με έναν πόλεμο 11 ημερών μεταξύ του Ισραήλ και της ισλαμικής, παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς. Βάσει του στάτους κβο που διαμορφώθηκε ύστερα από τις αραβοϊσραηλινές συγκρούσεις του προηγούμενου αιώνα, οι μη μουσουλμάνοι μπορούν να επισκέπτονται την Πλατεία των Τζαμιών συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, αλλά δεν μπορούν να προσεύχονται εκεί. Ο τόπος είναι ιερός και για τους Εβραίους, οι οποίοι τον αποκαλούν Ορος του Ναού.
Προκλήσεις
Εκκληση στον Νετανιάχου να σεβαστεί το στάτους κβο των ιερών χώρων της Ιερουσαλήμ απηύθυνε η Ουάσιγκτον.
Ο Μπεν Γκβιρ ζητούσε, όσο βρισκόταν στην αντιπολίτευση, να αρθεί η απαγόρευση προσευχής για τους Εβραίους. Ο ίδιος ζει σε έναν από τους πιο ακραίους εβραϊκούς εποικισμούς, επιδιώκει ανοιχτά την προσάρτηση της Δυτικής Οχθης, όπου ζουν περίπου τρία εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, στο Ισραήλ και τη μετακίνηση Ισραηλινών Αράβων σε τρίτες χώρες. Υπερασπιζόμενος τη χθεσινή του κίνηση, δήλωσε ότι «το Ορος του Ναού είναι ο πιο σημαντικός τόπος για τον λαό του Ισραήλ», ότι «οι Εβραίοι θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν εκεί» και ότι «όσοι εκτοξεύουν απειλές εναντίον τους θα αντιμετωπίζονται με σιδηρά πυγμή».
Αμεση ήταν η αντίδραση των παλαιστινιακών αρχών και των αραβικών κρατών. Ο Παλαιστίνιος πρωθυπουργός Μοχάμεντ Στάγεχ κάλεσε τους ομοεθνείς του «να αποκρούσουν τις επιδρομές στο τέμενος Αλ Ακσα» και υποστήριξε ότι η επίσκεψη του Μπεν Γκβιρ ήταν η αρχή μιας σχεδιασμένης προσπάθειας για τη μετατροπή του τζαμιού σε «εβραϊκό ναό». «Εγκλημα» χαρακτήρισε την επίσκεψη του Ισραηλινού υπουργού ο Χάζεμ Κάσεμ, εκπρόσωπος της ισλαμικής Χαμάς, που κυβερνάει τη Λωρίδα της Γάζας.
Με έντονο τρόπο αντέδρασε και η Ιορδανία, η δεύτερη (μετά την Αίγυπτο) αραβική χώρα που υπέγραψε συμφωνία ειρήνης με το Ισραήλ και έχει αναλάβει καθήκοντα θεματοφύλακα των ιερών χώρων της ανατολικής Ιερουσαλήμ. Η κυβέρνηση της χώρας κατήγγειλε την επίσκεψη του Μπεν Γκβιρ ως παραβίαση του διεθνούς νόμου και του ιστορικού στάτους κβο στην Παλιά Πόλη, ενώ κάλεσε τον Ισραηλινό πρεσβευτή σε διάβημα διαμαρτυρίας.
«Προκλητική» χαρακτήρισε την επίμαχη επίσκεψη η Σαουδική Αραβία, χώρα με την οποία ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου φιλοδοξεί να υπογράψει νέα συμφωνία ειρήνης, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν οι κυβερνήσεις της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Στις φωνές των αραβικών κρατών ήρθε να προστεθεί εκείνη της Τουρκίας, η οποία έχει κάνει κινήσεις εξομάλυνσης των σχέσεών της με το Ισραήλ το τελευταίο διάστημα. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε την κυβέρνηση Νετανιάχου «να δράσει υπεύθυνα για να εμποδίσει παρόμοιες προκλήσεις, που παραβιάζουν το καθεστώς των ιερών τόπων και κλιμακώνουν την ένταση στην περιοχή». Απαντώντας στις επικρίσεις, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δήλωσε χθες το απόγευμα ότι δεσμεύεται «να εφαρμόσει με αυστηρότητα το στάτους κβο» στο τέμενος Αλ Ακσα και στην Πλατεία των Τζαμιών.
Πηγές: Reuters, A.P.
Παρέμβαση ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ «υποστηρίζουν σταθερά τη διατήρηση του στάτους κβο αναφορικά με τους ιερούς τόπους της Ιερουσαλήμ» και «θεωρούν απαράδεκτη οποιαδήποτε μονομερή ενέργεια που το θέτει σε κίνδυνο». Αυτό δήλωσε χθες εκπρόσωπος Τύπου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, εκφράζοντας την ανησυχία της Ουάσιγκτον για μια νέα ανάφλεξη στην περιοχή, ύστερα από την εγκατάσταση της πιο σκληροπυρηνικής κυβέρνησης Δεξιάς – Ακροδεξιάς – Υπερορθόδοξων από την ίδρυση του εβραϊκού κράτους. Οπως αποκάλυψε χθες αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, σχεδιάζει να επισκεφθεί το Ισραήλ εντός του μηνός. Τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον ενίσχυσαν οι συγκρούσεις της Δευτέρας στην παλαιστινιακή πόλη Τζενίν με δύο νεκρούς. Χθες ένας δεκαπεντάχρονος Παλαιστίνιος έπεσε νεκρός, έχοντας δεχθεί σφαίρα Ισραηλινού στρατιώτη στο στήθος, στον προσφυγικό καταυλισμό Ντεϊσέχ, κοντά στη Βηθλεέμ. Ο ισραηλινός στρατός έκανε λόγο για «αντιτρομοκρατική επιχείρηση».
Πηγές: REUTERS, ΑΠΕ
