Τέσσερις μήνες μετά την εκλογή του στην ηγεσία των Συντηρητικών και την ανάληψη της πρωθυπουργίας, ο Ρίσι Σούνακ πιστώνεται την πρώτη, σημαντική –αν και όχι, ακόμη, οριστική– επιτυχία του: τη «Συμφωνία του Ουίνδσορ» με την Ε.Ε. βάσει της οποίας αίρεται η πιο σημαντική εκκρεμότητα του Brexit, αναφορικά με το εμπορικό καθεστώς της Βόρειας Ιρλανδίας.
Η συμφωνία, που ανακοινώθηκε τη Δευτέρα από τον Βρετανό πρωθυπουργό και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μειώνει τους περιορισμούς και τους ελέγχους στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ της υπόλοιπης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τις εξουσίες του τοπικού Κοινοβουλίου επί των κανόνων και των ρυθμίσεων που θα εφαρμοστούν, σε σύγκριση με το περίφημο «Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας» που είχε προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από τους σκληροπυρηνικούς οπαδούς του Brexit και τους Ενωτικούς της Βόρειας Ιρλανδίας.
Συγκεκριμένα, τα προϊόντα που θα εισάγονται από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο στη Βόρεια Ιρλανδία για να καταναλωθούν εντός της επικράτειάς της θα ταξιδεύουν από την «πράσινη λωρίδα», δηλαδή δεν θα υφίστανται τελωνειακούς ελέγχους. Εκείνα που θα προορίζονται για την ανεξάρτητη Ιρλανδία θα ταξιδεύουν μέσω της «κόκκινης λωρίδας», δηλαδή θα είναι υποκείμενα σε ελέγχους προκειμένου να διασφαλιστεί η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, στην οποία ανήκει η ανεξάρτητη Ιρλανδία, αλλά όχι και η Βόρεια. Ωστόσο, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι οι τελωνειακοί έλεγχοι θα μειωθούν στο ελάχιστο μέσω της χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών.
Ικανοποίηση του προέδρου Μπάιντεν, ενώ οι Ενωτικοί του DUP και οι σκληροί του Brexit μελετούν την απάντησή τους.
Επιπλέον, η συμφωνία προβλέπει ότι το τοπικό Κοινοβούλιο της Βόρειας Ιρλανδίας θα έχει τη δυνατότητα να θέτει βέτο στην εφαρμογή νέων κανόνων που θα θεσπίσει στο μέλλον η Ε.Ε. και δεν θα βρίσκουν σύμφωνες τις τοπικές αρχές. Ολα αυτά σημαίνουν σημαντική βελτίωση σε σχέση με το «Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας» που είχε δεχθεί ο τότε πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον το 2020, όταν η χώρα του εγκατέλειψε την Ε.Ε., αλλά στη συνέχεια επιχείρησε να ανατρέψει. Με άλλα λόγια, ο Ρίσι Σούνακ κατάφερε να πάρει από τους Ευρωπαίους αυτό που ούτε ο Τζόνσον ούτε η διάδοχός του Λιζ Τρας είχαν καταφέρει.
Στη Βουλή των Κοινοτήτων, η Συμφωνία του Ουίνδσορ έτυχε ευρείας υποστήριξης, αλλά στη Βόρεια Ιρλανδία η κατάσταση δεν έχει ακόμη ξεκαθαριστεί, καθώς το μεγαλύτερο κόμμα της περιφέρειας, το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP), επιφυλάχθηκε να μελετήσει το κείμενο στις λεπτομέρειές του. Χθες, ο Ρίσι Σούνακ βρέθηκε στο Μπέλφαστ προσπαθώντας να πείσει τους Ενωτικούς, οι οποίοι φοβούνταν ότι οποιαδήποτε διαφοροποίηση στο εμπορικό καθεστώς της περιοχής από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο θα την οδηγήσει πιο κοντά στην απορρόφησή της από την ανεξάρτητη Ιρλανδία.
Την ικανοποίησή του για τη συμφωνία Σούνακ – Φον ντερ Λάιεν εξέφρασε ο (ιρλανδικής καταγωγής) Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, τονίζοντας ότι αποτελεί «ουσιώδες βήμα» για τη διασφάλιση της ειρήνης που προβλέπει η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής. Πρόκειται για την ειρηνευτική συμφωνία της 10ης Απριλίου 1998 που τερμάτισε τη μακρόχρονη σύγκρουση Ενωτικών – Εθνικιστών και άνοιξε τον δρόμο για τη συγκυβέρνηση της περιοχής από το DUP των πρώτων και το Σιν Φέιν των δεύτερων. Πληροφορίες από την Ουάσιγκτον αναφέρουν ότι ο Τζο Μπάιντεν σχεδιάζει να επισκεφθεί το Λονδίνο και το Μπέλφαστ, με αφορμή τη συμπλήρωση 25 χρόνων από τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, τον επόμενο μήνα.
Εμπλοκή του Καρόλου
Ο Ρίσι Σούνακ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν οριστικοποίησαν τη συμφωνία τους σε ένα ξενοδοχείο του Ουίνδσορ, στα δυτικά του Λονδίνου – εξ ου και η ονομασία της συμφωνίας. Ωστόσο, ορισμένοι από τους πιο αδιάλλακτους Ενωτικούς της Βόρειας Ιρλανδίας εξανέστησαν γιατί στο Ουίνδσορ βρίσκεται το περίφημο βασιλικό κάστρο, ενώ «Οίκος των Ουίνδσορ» είναι το όνομα της βασιλικής οικογενείας. Οι επικριτές του Σούνακ τον κατηγόρησαν ότι με αυτόν τον τρόπο ενέπλεξε στη συμφωνία του τον βασιλιά Κάρολο, ο οποίος βάσει του αξιώματός του οφείλει να είναι αυστηρά ουδέτερος σε πολιτικά ζητήματα. Ακόμη χειρότερα, για τους σκεπτικιστές προτεστάντες της Βόρειας Ιρλανδίας, ο ίδιος ο Κάρολος άνοιξε τις πύλες του κάστρου για να υποδεχθεί και να προσφέρει τσάι στη Φον ντερ Λάιεν λίγο μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας με τον Σούνακ. Η εφημερίδα Guardian αναφέρει ότι ο Μπόρις Τζόνσον –ο οποίος μέχρι χθες το βράδυ δεν είχε τοποθετηθεί δημοσίως– συνέστησε στην ηγεσία του DUP να είναι «πολύ προσεκτική» και να μη βιαστεί να αποδεχθεί τη Συμφωνία του Ουίνδσορ.
