Η εκλογή της τάραξε πολλά νερά. Ουδείς περίμενε ότι η Ελι Σλάιν, η νέα γραμματέας του ιταλικού Δημοκρατικού Κόμματος, θα εκλεγόταν σε αυτή τη θέση. Οι ριζοσπαστικές θέσεις της –όπως έχουν ονομαστεί από την ίδια και άλλους– δεν προοιωνίζονταν νίκη σε ένα εν πολλοίς βαλτωμένο κεντροαριστερό κόμμα που περιήλθε σε εκλογική δυσμένεια. Ολοι ανέμεναν ότι θα κερδίσει ο Στέφανο Μπονατσίνι. Η Ελι Σλάιν όμως συγκέντρωσε το 53,8% των ψήφων έναντι του 46,2% του ανθυποψηφίου της.
Σαν από κεκτημένη ταχύτητα, όλοι έσπευσαν να κάνουν λόγο για «αντι-Μελόνι»· λογικό μέχρι του σημείου που αμφότερες είναι γυναίκες. Εκεί όμως εξαντλείται κάθε ομοιότητα μεταξύ των δύο πολιτικών ηγέτιδων. Η Ελι Σλάιν δεν θα αποδειχθεί –αν αποδειχθεί– απλώς αντίβαρο στην Ιταλίδα πρωθυπουργό· η νέα επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος έχει παρελθόν, παρά τα 38 της χρόνια, κάτι που φάνηκε από τα κύματα θετικών και αρνητικών αντιδράσεων για την εκλογή της, από όσους έσπευσαν να τη συγκρίνουν με την Τζασίντα Αρντερν, την Αλεξάντρια Οκάζιο-Κορτέζ, τη Σάνα Μαρίν ή… τον Τζέρεμι Κόρμπιν.
Και το παρελθόν της δεν περιορίζεται ούτε στην εθελοντική της συμμετοχή στις προεδρικές εκστρατείες του Μπαράκ Ομπάμα ούτε –πόσο μάλλον– στη δεδηλωμένη της αμφισεξουαλικότητα. Η διαδρομή της έχει περισσότερο να κάνει με τις αποχωρήσεις της παρά με τις συμμετοχές της. Οπως, για παράδειγμα, η ανεξαρτητοποίησή της στην Ευρωβουλή το 2015, όπου είχε εκλεγεί με το Δημοκρατικό Κόμμα, εξαιτίας, όπως είχε πει, της νεοφιλελεύθερης στροφής τού τότε επικεφαλής του κόμματος και πρωθυπουργού της Ιταλίας, Ματέο Ρέντσι. Ή όταν το 2013 ξεκίνησε τον ανένδοτο «OccupyPD», καθώς οι 101 βουλευτές του κόμματός της και του συνασπισμού αρνήθηκαν την ψήφο στο Ρομάνο Πρόντι για τη θέση του προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας.
Το παρελθόν –και το παρόν της– στιγματίζονται επίσης από τη ρητορική και τον ακτιβισμό της. Από την ανυποχώρητη αφοσίωσή της στις μειονότητες, την εργατική τάξη, τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα, από τον κοσμοπολιτισμό της – απ’ όλα αυτά για τα οποία δημιουργούν αναταράξεις και σκωπτική υποτίμηση.
Η διαδρομή της
Γεννημένη το 1985 στο ιταλόφωνο Λουγκάνο της Ελβετίας, από Αμερικανό πατέρα και Ιταλίδα μητέρα –εξού και η τριπλή υπηκοότητα–, η Ελι Σλάιν, όπως γράφει η ίδια, κουβαλά ευρωπαϊκή κληρονομιά: ο παππούς της από τη μητέρα της, Αγκοστίνο Βιβιάνι, ήταν δικηγόρος από τη Σιένα και ένθερμος αντιφασίστας. Ο παππούς της από τον πατέρα της, Χάρι Σλάιν, καταγόταν από οικογένεια της Ανατολικής Ευρώπης που βίωσε τις τραγωδίες του 20ού αιώνα και μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ελι Σλάιν, λέει ο ιστότοπός της, έχει έναν αδερφό και μία αδελφή: ζουν σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες.
Η αδελφή της, μάλιστα, Σουζάνα Σλάιν, είναι σύμβουλος α΄ στην ιταλική πρεσβεία στην Αθήνα και τη μάθαμε προσφάτως από την εμπρηστική επίθεση που δέχθηκε στο σπίτι της στην ελληνική πρωτεύουσα, με «θύμα», ευτυχώς, μόνον το αυτοκίνητό της. Οι μέχρι στιγμής πληροφορίες θέλουν τα κίνητρα της επίθεσης να εδράζονται στην αντίθεση του αναρχικού κινήματος στην καταδίκη του διάσημου Ιταλού αναρχικού Αλφρέντο Κοσπίτο.
Εχοντας τελειώσει το σχολείο στο Λουγκάνο και λαμβάνοντας βραβείο για τα καλύτερα αποτελέσματα στις εξετάσεις, η Ελι Σλάιν κίνησε για την Μπολόνια και για σπουδές στις τέχνες, τη μουσική και την κινηματογραφική παραγωγή. Εναν χρόνο μετά, την κέρδισε η Νομική. Το 2008 αποφασίζει να γίνει μέρος των τεκτονικών αλλαγών που προμήνυε η εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα στην προεδρία των ΗΠΑ· φεύγει για το Σικάγο όπου εντάσσεται εθελοντικά στην προεκλογική του εκστρατεία. «Εκεί είδα ότι δεν κυνηγούν ψήφους, αλλά κινητοποιούν ιδέες», με τα δικά της λόγια. Και αυτό, εξ όσων συνάγεται, έμελλε να καταστεί το κέντρο της πολιτικής της στάσης.
Τελειώνοντας το 2011 το πανεπιστήμιο –όπου η πτυχιακή της εργασία εξέταζε το ζήτημα της εγκληματικότητας, της υπερεκπροσώπησης των μεταναστών στις φυλακές και τα δικαιώματα των αλλοδαπών στη συνταγματική νομολογία–, η Ελι Σλάιν αποδύεται σε ακτιβιστικούς αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και παράλληλα δημοσιεύει κινηματογραφικές κριτικές σε εφημερίδες και ιστολόγια. Ταυτόχρονα, συμμετέχει στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο. Εργάστηκε στο ντοκιμαντέρ «Anija-La Nave» του Ρολάν Σέικο, που είχε ως θέμα τη μαζική απόδραση χιλιάδων ανθρώπων από την Αλβανία στην Ιταλία. Το 2013, ασχολείται κινηματογραφικά με το θέμα των αζήτητων ιταλικών κεφαλαίων στην Ελβετία.
Το 2014 είναι η χρονιά της. Είναι υποψήφια στις ευρωπαϊκές εκλογές με βασικό άξονα την κοινωνική κινητοποίηση των ανθρώπων του μόχθου και του περιθωρίου. Η καμπάνια της έχει λάβει το όνομα #slowfoot (αργό βάδισμα) με πυλώνα ένα βιώσιμο μέλλον. Στις 25 Μαΐου, εκλέγεται ευρωβουλευτής με 54.802 ψήφους και συμμετέχει σε πλείστες όσες επιτροπές που άπτονται των ενδιαφερόντων της: δικαιώματα, μετανάστευση, δημοσιονομική δικαιοσύνη, οικολογική μεταστροφή, καταπολέμηση της διαφθοράς και της μαφίας.
Ακριβώς έναν χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 2015, ανεξαρτητοποιείται από το Δημοκρατικό Κόμμα, παραμένοντας ευρωβουλευτής, εξαιτίας των προωθούμενων εκπαιδευτικών και εργασιακών μεταρρυθμίσεων του Ματέο Ρέντσι. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου ιδρύει με φίλους και συντρόφους της το κόμμα «Possibile». Το 2017 βραβεύεται ως ευρωβουλευτής της χρονιάς για τη συμβολή της σε ζητήματα ανάπτυξης σε σχέση κατά βάσιν με το μεταναστευτικό.
Στις περιφερειακές εκλογές του Ιανουαρίου 2020 εκλέγεται στη νομοθετική συνέλευση της Εμίλια-Ρομάνα με το κόμμα Coraggiosa και ανακηρύσσεται αντιπρόεδρος της συνέλευσης και σύμβουλος για την καταπολέμηση των ανισοτήτων και την οικολογική μετάβαση.
Την ίδια χρονιά, δηλώνει ότι είναι αμφιφυλόφιλη. «Εχω αγαπήσει άνδρες, έχω αγαπήσει γυναίκες, τώρα είμαι ευτυχισμένη με μία κοπέλα», είχε πει η ίδια. Μάλιστα, σύμφωνα με τη La Repubblica, έχει δηλώσει ότι «o πατέρας μου δεν ήξερε για τη συνήθεια του τσιγάρου, μου πήρε περισσότερο χρόνο να του ομολογήσω ότι κάπνιζα παρά να του αποκαλύψω τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό».
Στον δρόμο προς την εκλογή
Το περασμένο Σεπτέμβριο ήρθε ξανά στην επικαιρότητα όταν παραιτήθηκε ο Ενρίκο Λέτα από την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος και η ίδια έθεσε υποψηφιότητα ως αουτσάιντερ, υποσχόμενη «ριζοσπαστικοποίηση» του κόμματός της και τη στροφή του στην «αληθινή Αριστερά». Ελεγε χαρακτηριστικά ότι δεν θέλει μία Αριστερά «που κερδίζει στις συζητήσεις σε δείπνα αλλά όχι στις εκλογές».
Σε συνέντευξή της στον Guardian τον Σεπτέμβριο, είπε ότι «δεν άντεχε» άλλο το Δημοκρατικό Κόμμα, μετά τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις του Ματέο Ρέντσι, που περιείχε μέτρα που διευκόλυναν τους εργοδότες να απολύουν εργαζομένους και να προσλαμβάνουν άλλους με επισφαλείς συμβάσεις, όπως έλεγε η ίδια.
Βασικοί άξονες της προεκλογικής της ατζέντας ήταν ο κατώτατος μισθός, η κοινωνική πρόνοια και το περιβάλλον.
«Κερδίσαμε, είναι μια μικρή μεγάλη επανάσταση», είπε η ίδια όταν εξελέγη την περασμένη Κυριακή ως η πρώτη γυναίκα επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος. «Θα δουλέψουμε μαζί για το συμφέρον της χώρας. Θα εργαστούμε για την ενότητα και η δέσμευσή μου είναι να είμαι ηγέτις όλων, για να ξανακερδίσουμε. Το κόμμα θα πρέπει να έχει εμμονή με αυτούς που δεν ψηφίζουν. Δυστυχώς, αυτό σημαίνει κυρίως ομάδες χαμηλότερου εισοδήματος».
«Θα είμαστε μεγάλο πρόβλημα για την κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι. Θα επιμείνουμε για την Ιταλία που παλεύει περισσότερο: τους φτωχούς στους οποίους επιτίθεται η κυβέρνηση», έχει πει η ίδια, ενώ υποσχέθηκε «οδοφράγματα» ενάντια στις προωθούμενες αλλαγές στην κοινωνική πρόνοια και υγεία.
Σε μιαν απευθείας αντιπαράθεση με τη Μελόνι, το βράδυ της εκλογής της, η Ελι Σλάιν είπε: «Είμαι γυναίκα, αγαπώ μια γυναίκα, δεν είμαι μητέρα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι λιγότερο γυναίκα», απαντώντας στην αντίστοιχη ατάκα της Ιταλίδας πρωθυπουργού: «Είμαι γυναίκα, μητέρα, Ιταλίδα και Χριστιανή και κανείς δεν μπορεί να μου το στερήσει αυτό».
Το Politico, πάντως, σε μιαν ακτινογραφία της εκλογής της έγραψε ότι η νεοεκλεγείσα ηγέτις κέρδισε έναντι του Μπονατσίνι σε μεγάλες πόλεις όπως το Μιλάνο, το Τορίνο και η Νάπολη, ενώ τα πήγε πολύ καλά σχεδόν σε κάθε σημείο βόρεια της Ρώμης – έχασε όμως στις περισσότερες του Νότου, σύμφωνα με το δημοσκόπηση YouTrend. «Υπήρξε ένα κύμα υποστήριξης που έφερε μαζί διαφορετικών ειδών ψηφοφόρους, τους οποίους ένωσε μια έντονη επιθυμία για αλλαγή», δήλωσε στον ιστότοπο ο Λορέντζο Πρελιάσκο, ιδρυτής του YouTrend. Ωστόσο, ο ίδιος υποβάθμισε τις αναφορές για έναν «νεανικό σεισμό» και περιέγραψε την εκστρατεία ως «βαρετή που σε μεγάλο βαθμό αγνοήθηκε από την κοινή γνώμη».
Οι αντιδράσεις
Η Τζούλια Μπλάζι, φεμινίστρια συγγραφέας και ακτιβίστρια που υποστήριξε την εκστρατεία της Σλάιν, σημείωσε στον New Statesman ότι η νίκη της, όπως και οι προηγούμενες εκστρατείες της στην εύπορη, βόρεια περιοχή Εμίλια-Ρομάνα, έδειξε την ικανότητά της «να κινητοποιεί μια διαφορετική βάση ψηφοφόρων. Η Σλάιν είναι πολύ ξεκάθαρη ως προς το πού βρίσκεται και πολύ πιο συντονισμένη στο τι θέλουν και τι χρειάζονται οι άνθρωποι. Νομίζω ότι σε αυτό ανταποκρίθηκαν οι ψηφοφόροι – τώρα, η ίδια και το υπόλοιπο κόμμα πρέπει να χτίσουν πάνω σε αυτό».
Από την άλλη πλευρά, η δεξιά εφημερίδα Il Tempo την καταχώρισε ως «CommunistElly», ο δεξιός σχολιαστής Ιταλο Μποκίνο κινήθηκε πιο λαϊκίστικα λέγοντας ότι η Σλάιν θα προτεραιοποιήσει μεν τους αδύναμους και τους φτωχούς, ενώ η ίδια δεν ξέρει τι θα πει φτώχεια, «σε αντίθεση με τη Μελόνι».
Η Ελι Σλάιν όμως δέχθηκε και φίλια πυρά. Το ιδρυτικό μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος και πρώην υπουργός Τζουζέπε Φιορόνι είπε στο Politico ότι η πλατφόρμα της δεν έχει καμία σχέση με την ιστορία και την πολιτική κουλτούρα μου. «Το δικό μου Δημοκρατικό Κόμμα δεν υπάρχει πια, έχει γίνει ένα άλλο κόμμα – δεν ανήκει πλέον στην Κεντροαριστερά αλλά στη σκληρή Αριστερά».
Το ζήτημα, πάντως, στο οποίο πολλοί αναλυτές λένε ότι θα αποτελέσει το πιο ολισθηρό σημείο στην πολιτική της πορεία είναι η θέση της για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η ίδια έχει πει ότι «στηρίζουμε το δικαίωμα της Ουκρανίας να αμυνθεί μέσω κάθε μορφής βοήθειας. Ως πασιφίστρια όμως δεν πιστεύω ότι τα όπλα από μόνα τους θα βάλουν τέλος στον πόλεμο».
Οπως γράφει το Politico, μπορεί οι μακρινοί της πρόγονοι να κατάγονται από ένα χωριό κοντά στη σημερινή Λβιβ της Ουκρανίας, ωστόσο γεννώνται ερωτηματικά για το αν θα συνεχίσει την πλήρη υποστήριξη του προκατόχου της Ενρίκο Λέτα για την παράδοση όπλων στην Ουκρανία.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
