Είναι δύσκολο να βρεις στη Βρετανία συνειδητοποιημένο αντίπαλο της μοναρχίας. Πρέπει να ψάξεις για ριζοσπάστες αριστερούς, π.χ. στο Εργατικό Κόμμα και τα εθνικά αριστερά κόμματα της Σκωτίας ή της Ουαλίας. Πειράζουμε τον φίλο μας τον Αλεξ και τον ρωτάμε πώς ακριβώς θα τιμήσει τον νέο βασιλιά, αλλά ο Αλεξ θεωρούσε ότι ο Τζέρεμι Κόρμπιν είχε βάλει νερό στο κρασί του στο προεκλογικό πρόγραμμα του 2019. Και εκείνος γελάει όμως όταν του λέμε ότι οι υπόλοιποι θα πιούμε μπίρες εις υγείαν του Καρόλου. Δεν είναι δηλαδή όπως στην Ελλάδα, που αν πεις unfair το δημοψήφισμα του 1974, σε βγάζουν στα μανταλάκια για χουντοβασιλικό. Ο κόσμος εδώ είναι χαλαρός. Αλλά και η βρετανική μοναρχία δεν είναι σαν την ελληνική. Για την ακρίβεια, οι Βρετανοί μονάρχες έκαναν μεν αυτά που έκαναν οι Γλύξμπουργκ, αλλά 150 χρόνια νωρίτερα. Μετά σταμάτησαν.
Ο προτεστάντης βασιλιάς Γεώργιος Γ΄ δεν άφησε τον πρωθυπουργό Ουίλιαμ Πιτ να προχωρήσει σε μέτρα χειραφέτησης για τους καθολικούς Ιρλανδούς και τον εξανάγκασε σε παραίτηση (χώρια που με την άκαμπτη στάση τους οι Βρετανοί κατέληξαν να χάσουν και την Ιρλανδία από την Ενωση). Αλλά αυτά έγιναν το 1800, όχι το 1965.
Τώρα ο βασιλιάς είναι ένα ανώδυνο εθνικό σύμβολο. Στο σχολείο της γειτονιάς μας τα παιδιά έκαναν πικ νικ στην αυλή την Πέμπτη για να γιορτάσουν τη στέψη. Η διευθύντρια τους ζήτησε να φορέσουν, αντί για τις ποδιές τους (στα βρετανικά σχολεία είναι υποχρεωτικές), μπλε, κόκκινο και άσπρο ή ό,τι τέλος πάντων θέλουν. Κανείς δεν κατηγορεί το σχολείο ως φιλομοναρχικό ούτε στα ψιλικατζίδικα βάζουν σημαιάκια με το πρόσωπο του Καρόλου μόνον οι δεξιοί. Ολοι βάζουν. Σε ούλτρα αριστερές περιοχές του Λονδίνου, όπου οι Εργατικοί βουλευτές βγαίνουν με 50% και 60%, οι γείτονες ζήτησαν άδεια από τον δήμο για να κλείσουν τον δρόμο και να κάνουν street party.
Ο νέος βασιλιάς είναι ευκαιρία για εθνική γιορτή, όπως εμείς γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου, με ένα πολύ μακρινό, ανεπαίσθητο απόηχο πολιτικής φόρτισης. Σε αντίθεση, όμως, με την 25η Μαρτίου, εδώ μπαίνει μέσα και λίγο το γκλαμ, δηλαδή πλαστικό ποτήρι με προσέκο έξω στο πάρκο, δήθεν είμαστε όλοι αριστοκράτες. Είναι λίγο λυπητερό να δανείζεται το μεγαλείο του άλλου, αλλά είναι και «ok» για μια μέρα.
Ο νέος βασιλιάς είναι ευκαιρία για εθνική γιορτή, όπως εμείς γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου, με έναν πολύ μακρινό απόηχο πολιτικής φόρτισης.
Υπάρχει επίσης η βιωματική σχέση των ανθρώπων με το παλάτι. Σχεδόν σε όλους η μοναρχία κάνει ένα κλικ με μια άσχετη με την περίσταση ανάμνηση. Ο Αυστραλός, αλλά μόνιμος κάτοικος Βρετανίας, Νικ Κέιβ, που παρέστη στην ενθρόνιση (και πρόσφατα εξήγησε με ολόκληρο κατεβατό γιατί θεωρεί τον εαυτό το κεντρώο) περιέγραψε στην τακτική αλληλογραφία με τους οπαδούς του ότι δάκρυσε στην κηδεία της Ελισάβετ γιατί ουσιαστικά θυμήθηκε τη μαμά του, που αγαπούσε τη βασίλισσα.
Πού να έγραφε ο δικός μας κεντρώος Νίκος Πορτοκάλογλου κάτι αντίστοιχο για τον Γλύξμπουργκ και τη δική του μαμά; Θα κρατούσε τα σόλα στον Ρουβίκωνα, ενώ θα του έσπαγαν το Μουσικό Κουτί.
Και κάτι τελευταίο, ειδικά για τον Κάρολο που μεγάλωσε ως ο αντιπαθούκλας της βασιλικής οικογένειας. Η κυβέρνηση ζήτησε πρόσφατα τη συνδρομή του ώστε να αποκατασταθούν οι σχέσεις της Βρετανίας με την Ε.Ε., τις οποίες είχε κάνει μπάχαλο ο Μπόρις Τζόνσον. Η νέα συμφωνία φέρει τον τίτλο της βασιλικής οικογένειας (Ουίνδσορ) και ο ίδιος ο Κάρολος συναντήθηκε εθιμοτυπικά με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αμέσως μετά την υπογραφή της, εξαγριώνοντας τους υπερσυντηρητικούς εθνικιστές. Αρα, ο νέος βασιλιάς όχι μόνο έκανε πολιτική παρέμβαση που είχαμε να δούμε διακόσια χρόνια, αλλά την έκανε κατά παραγγελία της κυβέρνησης και σε αρμονία με το κυρίαρχο λαϊκό αίσθημα, που θέλει εξομάλυνση των σχέσεων με την Ε.Ε.
Δεν είναι λοιπόν άσπρο μαύρο τα πράγματα με τη βρετανική μοναρχία. Η σχέση της με την κοινωνία είναι πολύπλοκη και απλώς δεν μπορεί να διαβαστεί με οδηγό μια ανύπαρκτη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο οπισθοδρομικό παλάτι και μια προοδευτική κοινωνία.
Ο κ. Θύμιος Τζάλλας είναι δημοσιογράφος και εργάζεται σε think tank στο Λονδίνο.
