Η Ρωσία μετρά σημαντικές απώλειες στον εκπαιδευτικό και επιστημονικό τομέα μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Το Κρεμλίνο «κατάφερε» να εκδιώξει από τη χώρα εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. «Η χώρα δεν είχε ποτέ τέτοιες απώλειες», λέει με παράπονο ο κοσμήτορας της Οικονομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ Μόσχας, Αλεξάντερ Αουσάν. Θα χρειαστούν τουλάχιστον 7 με 10 χρόνια για να αντισταθμιστεί αυτό το brain drain, και μόνο εάν δεν συνεχιστεί, ανέφερε ο διάσημος οικονομολόγος.
Ειδικοί πληροφορικής, μάνατζερ, δημοσιογράφοι καθηγητές και επιστήμονες συγκαταλέγονται στις ειδικότητες που έχουν μετακομίσει στο εξωτερικό. Το διεθνές ακαδημαϊκό δίκτυο «Scholars at Risk» έχει στηρίξει πάνω από 200 Ρώσους επιστήμονες για να εγκαταλείψουν τη χώρα από την αρχή του πολέμου, ενώ το Ίδρυμα Αλεξάντερ φον Χούμπολτ έδωσε τη δυνατότητα σε έξι επιστήμονες να λάβουν χρηματοδότηση στη Γερμανία. Επιπλέον, χιλιάδες γνωστοί λόγιοι τράπηκαν σε φυγή μόνοι τους καθώς τάσσονταν κατά του πολέμου ή φοβόντουσαν την επιστράτευση.
Η Μαρία Φαλίκμαν είναι μια από αυτούς. Πρόκειται για μία από τις πιο φημισμένες ψυχολόγους της Ρωσίας, η οποία μέχρι πέρυσι δίδασκε και έκανε έρευνα στο Πανεπιστήμιο HSE της Μόσχας. Το καλοκαίρι όμως μάζεψε τα πράγματα της και μετακόμισε στις ΗΠΑ. «Δυσκολευόμουν να παραμείνω στη Ρωσία λόγω της αυξανόμενης προπαγάνδας και της ιδεολογικής πίεσης», δήλωσε στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa). Στον τομέα της μόνο, το μισό επιστημονικό προσωπικό του πανεπιστημίου HSE έχει διαφύγει από την χώρα, επισημαίνει η ίδια.
Ο πόλεμος δημιούργησε μεγάλες ελείψεις στη χρηματοδότηση, καθώς οι δαπάνες για έρευνα μειώθηκαν κατά 30% φέτος. Οι καθηγητές διαμαρτύρονται για καθυστερημένες πληρωμές, η απόκτηση εξοπλισμού και εργαστηριακών υλικών είναι πλέον πολύ πιο δύσκολη και οι διεθνείς κυρώσεις απομόνωσαν τους Ρώσους επιστήμονες, οι οποίοι δεν μπορούν ούτε να δημοσιεύουν ούτε να αναφερθούν στα αποτελέσματα των συναδέλφων τους. Συνεπώς, η έλλειψη ακαδημαϊκής προοπτικής, τους οδήγησε στο να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Η πολιτική πίεση που ασκείται αποτελεί έναν ακόμη λόγο φυγής των επιστημόνων. Το πανεπιστήμιο HSE της Μόσχας από την ίδρυσή του αποτελούσε ένα από τα πλέον φιλελεύθερα και κορυφαία ερευνητικά ινστιτούτα της χώρας. Ο νέος πρύτανης ωστόσο, ονόματι Νικίτα Ανίσιμοβ, ήταν ένας από τους πρώτους επιστήμονες που υποστήριξε ανοιχτά τον πόλεμο μέσω μιας επιστολής που στάλθηκε στο πανεπιστήμιο, της οποίας οι επικριτές απολύθηκαν.
Όλοι σχεδόν οι επιστημονικοί τομείς της χώρας επηρεάζονται, ειδικά οι ανθρωπιστικές επιστήμες, καθώς υπάρχει εκτεταμένη αλλοίωση των πολιτικών απόψεων. Όποιος δεν διδάσκει και δεν γράφει με αρκετά πατριωτικό τρόπο πρέπει να φοβάται όχι μόνο για τη δουλειά του αλλά και για την ελευθερία του. Συμπλέγματα θεμάτων γίνονται ταμπού, τα οποία έχουν αντίκτυπο και σε μελέτες που επιτρέπονται ή όχι.
Άλλοι κλάδοι συνεχίζουν να προσφέρουν τη δυνατότητα ύπαρξης μιας απολιτικής θέσης, αλλά και εδώ υπάρχουν προτεραιότητες και κίνδυνοι. Οι φυσικές επιστήμες έχουν τεθεί στην υπηρεσία του στρατού. Η κυβέρνηση χορηγεί ολοένα και περισσότερο επιδοτήσεις για ερευνητικά έργα που σχετίζονται με εξοπλισμούς. Ο Ρώσος πρόεδρος τον περασμένο Φεβρουάριο τίμησε υπάλληλο ενός στρατιωτικού ερευνητικού ινστιτούτου αναφορικά με «δοκιμές τεχνολογιών για πολύπλοκες τεχνικές συσκευές που διασφαλίζουν την αμυντική ικανότητα της χώρας».
Παρ’ όλα αυτά είναι διάχυτος ο φόβος μήπως θεωρηθεί κάποιος κατάσκοπος. Το 2022 κατατέθηκαν τρεις αγωγές κατά επιστημόνων για φερόμενη κατάδοση μυστικών. Ο γνωστός φυσικός Ντιμίτρι Κόλκερ συνελήφθη από τις μυστικές υπηρεσίες, καθώς λέγεται πως αποκάλυψε κρατικά μυστικά κατά τη διάρκεια διαλέξεων στην Κίνα, αν και το περιεχόμενό τους είχε προηγουμένως ελεγχθεί και εγκριθεί από τα όργανα ασφαλείας. Ο Κόλκερ πέθανε λίγες μέρες μετά τη σύλληψή του.
Πηγή: DW
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
