Στις 14 Μαΐου 1948, ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Σιωνιστικού Κογκρέσου Δαβίδ Μπεν – Γκουριόν (1886-1973) διάβασε την ιδρυτική διακήρυξη του κράτους του Ισραήλ, ενώπιον 250 ατόμων στο Μουσείο του Τελ Αβίβ. Για τους Εβραίους της διασποράς ήταν η επισημοποίηση της επιστροφής στη Γη της Επαγγελίας, ύστερα από εξορία χιλιάδων ετών. Για τους Άραβες, που αποτελούσαν την πλειονότητα των κατοίκων της Παλαιστίνης, ήταν η «Ημέρα της Καταστροφής» («Nakba»), η δική τους Έξοδος από τα πατρογονικά τους εδάφη.
Ακριβώς 11 λεπτά αργότερα, την ιστορική ανακοίνωση ακολούθησε μια άλλη: Η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε αναγνωρίσει το κράτος με την ονομασία Ισραήλ.
Ορισμένα μέλη της αμερικανικής αντιπροσωπείας στα Ηνωμένα Έθνη εξεπλάγησαν τόσο πολύ από την απόφαση του προέδρου Χάρι Σ. Τρούμαν που ξέσπασαν σε γέλια: Γιατί ο Τρούμαν γνωστός αντισημίτης, επέλεξε να γίνει ο Αμερικανός «νονός» της ισραηλινής κρατικής υπόστασης;
Ωστόσο, από όλες τις βαρυσήμαντες ενέργειες του 33ου προέδρου των ΗΠΑ – η ατομική βόμβα, ο πόλεμος στην Κορέα – η απόφαση του Τρούμαν να αναγνωρίσει το Ισραήλ, ξεχωρίζει ίσως ως η πιο παρεξηγημένη.
Το ζήτημα των εβραίων απασχολούσε την ιδιωτική αλληλογραφία του Τρούμαν με τη σύζυγό του, καθώς και τις συζητήσεις με τους φίλους – ιδίως όταν συζητούσε για τις αδικαιολόγητες πιέσεις που ένιωθε ότι του ασκούσαν οι Εβραίοι ηγέτες καθώς πλησίαζε το τέλος της βρετανικής εντολής. (Η Βρετανική Εντολή της Παλαιστίνης ήταν μια γεωπολιτική οντότητα που δημιουργήθηκε μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δημιουργήθηκε το 1920 και τερματίστηκε το 1948 με την ίδρυση του Ισραήλ).
Στις 21 Ιουλίου 1947 ο αμερικανός πρόεδρος έχει μακρά συνομιλία με τον Χένρι Μόργκεντο, τον εβραϊκής καταγωγής υπουργό Οικονομικών ο οποίος ζήτησε την παρέμβασή του για την τύχη των 4.500 εβραίων προσφύγων του πλοίου «Exodus», στους οποίους οι τότε βρετανικές αρχές της Παλαιστίνης δεν επέτρεπαν να αποβιβαστούν. Πικαρισμένος ο Τρούμαν γράφει: «Δεν υπήρχε κανένας λόγος να έρθει να με δει» (ο Μόργκεντο). «Αυτοί οι Εβραίοι δεν έχουν αίσθηση του μέτρου ούτε μπορούν να κρίνουν και να λάβουν υπόψη τους τη διεθνή κατάσταση. Ο Χένρι έφερε μια χιλιάδα Εβραίους στη Νέα Υόρκη υποτίθεται προσωρινά και παρέμειναν». Και ο Τρούμαν συνεχίζει με πιο σκληρή γλώσσα:
«Βρίσκω ότι οι Εβραίοι είναι πολύ εγωιστές και ατομικιστές. Δεν τους ενδιαφέρει καθόλου πόσοι Εσθονοί, Λετονοί, Φινλανδοί, Πολωνοί, Γιουγκοσλάβοι ή Ελληνες σφάχτηκαν ή κακόπαθαν στον πόλεμο, ιδιαίτερη όμως μεταχείριση πρέπει να έχουν οι Εβραίοι. Οταν γίνουν κάτι, όταν αποκτήσουν φυσική, οικονομική ή πολιτική εξουσία τότε ούτε ο Χίτλερ ούτε ο Στάλιν τούς φθάνουν σε σκληράδα ή σε απαίσια συμπεριφορά σε αυτούς που έχουν από κάτω, τους φέρονται σαν σε σκυλιά. Βάλε έναν εβραίο κακομοίρη σε κάποια υψηλή θέση και δεν πάει να είναι Ρώσος, Εβραίος, Νέγρος, να είναι η διεύθυνση, το συνδικάτο, οι Μορμόνοι, οι Βαπτιστές, αμέσως ξεσαλώνει. Εχω συναντήσει πολύ λίγους, ελάχιστους, που να θυμούνται το παρελθόν τους όταν οι ίδιοι τα «κονόμησαν»».
«Σε ιδιωτικές συζητήσεις», γράφει ο Ντέιβιντ Μακάλογκ στο “Truman”, τη βραβευμένη με Πούλιτζερ βιογραφία του, «ήταν ένας άνθρωπος ενίοτε αθυρόστομος που μπορούσε να χρησιμοποιήσει [μια αντισημιτική προσβολή] ή, σε μια επιστολή προς τη σύζυγό του, να απορρίψει το Μαϊάμι ως μέρος που έχει μόνο ξενοδοχεία, βενζινάδικα, εβραίους και καμπίνες».
Από την άλλη όμως ο Μακάλογκ τονίζει: «”Η υποστήριξη σε μια εβραϊκή πατρίδα είναι εξαιρετική -πολιτικά- απόφαση” ανέφερε ο Τρούμαν σε συνεργάτες του με φόντο τις εκλογές, ενδεχομένως κρίσιμη σε μεγάλες πολιτείες όπως η Πενσυλβάνια ή το Ιλινόις και ιδιαίτερα στη Νέα Υόρκη, όπου υπήρχαν 2,5 εκατομμύρια Εβραίοι”». Μια δημοσκόπηση του Gallup έδειχνε ότι πιθανότατα ο Τρούμανθα έχανε από τον κυβερνήτη της Νέας Υόρκης Τόμας Ντιούι, τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών, ή από οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένου του στρατηγού Ντάγκλας Μακάρθουρ.
Πέραν των πολιτικών υπολογισμών, υπήρχε τεράστια λαϊκή υποστήριξη στις Ηνωμένες Πολιτείες για το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός εβραϊκού κράτους. «Μερικές φορές το ξεχνάμε, δεν ήταν μόνο οι Αμερικανοί Εβραίοι που επιθυμούσαν ένα κράτος για τον εβραϊκό λαό, ήταν το μεγαλύτερο μέρος της Αμερικής», αναφέρει ο βιογράφος του. «Η πολιτική, οι ανθρωπιστικές ανησυχίες και η εξωτερική πολιτική ήταν στενά, αμετάκλητα συνυφασμένες», παρατηρεί ο Μακάλογκ, ο οποίος πέθανε πέρυσι. «Ωστόσο, για τον Τρούμαν αναμφισβήτητα, οι ανθρωπιστικές ανησυχίες είχαν πρωταρχική σημασία».
Όταν σε μια σύσκεψη για το ζήτημα με τους επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής ο Τρούμαν υποστήριξε ότι θα έπρεπε να αναγνωριστεί το Ισραήλ, ο Υπουργός Εξωτερικών Τζόρτζ Μάρσαλ δήλωσε ότι το αν προχωρούσε σε μια τέτοια κίνηση θα ψήφιζε εναντίον του τον Νοέμβριο. Εξ ου και η αγωνία γύρω από την τελική απόφαση του Τρούμαν να αναγνωρίσει το νέο εβραϊκό κράτος δύο ημέρες αργότερα, καθώς και το σοκ με το οποίο έγινε δεκτό σε ορισμένους διπλωματικούς κύκλους, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. «Η αμερικανική αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Έθνη έμεινε άναυδη», δήλωσε Μακάλογκ.
Πηγή: Washington Post
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
