Εδώ και χρόνια, η παραστρατιωτική οργάνωση-εταιρεία Wagner θεωρείται ο ένοπλος βραχίονας της Μόσχας στο εξωτερικό, κυρίως στη Συρία και σε πολλές αφρικανικές χώρες. Το στάτους αυτό βρίσκεται σήμερα υπό αμφισβήτηση λόγω των ενεργειών του επικεφαλής της.
Επειτα από μια θεαματική στάση που έφερε τις δυνάμεις του σε απόσταση μικρότερη των 400 χιλιομέτρων από τη Μόσχα, την υπαναχώρησή του και την εξορία του στη Λευκορωσία, εκκρεμεί ο ανακαθορισμός των σχέσεων του Γεβγκένι Πριγκόζιν με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Τι θα γίνει τώρα με τις επιχειρήσεις της Wagner στα εξωτερικά θέατρα, όπου η οργάνωση διαπρέπει στην εκμετάλλευση των τοπικών πόρων, στην προστασία κυβερνήσεων, στον κυβερνοπόλεμο και στις κτηνώδεις πολεμικές επιχειρήσεις;
«Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις του επεισοδίου μπορεί να γίνουν αισθητές στη Μέση Ανατολή και την Αφρική», γράφει στο Twitter ο Ρομπ Λι του Foreign Policy Research Institute, τονίζοντας ότι «μια βραχυπρόθεσμη συμβιβαστική λύση» είναι διαφορετική από μια «μακροπρόθεσμη λύση».
Η Μόσχα έχει ανάγκη τη Wagner για να διατηρήσει τη θέση της στις περιοχές όπου το κύριο μέλημά της είναι η υπονόμευση της δυτικής επιρροής.
Ομως «η Wagner έχει ισχυρή παρουσία στην Αφρική (…). Το Κρεμλίνο θα επιτρέψει τη συνέχιση των δραστηριοτήτων αυτών αν ο Πριγκόζιν και η Wagner έχουν ως έδρα την Λευκορωσία;».
Ενα ερώτημα στο οποίο κανένας αναλυτής δεν απαντά με βεβαιότητα. «Αποτελεί μυστήριο. Αυτό εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο οι ρωσικές αρχές θέλουν να κατανεμηθεί ό,τι συμβαίνει στην Αφρική και ό,τι συμβαίνει αλλού», συνοψίζει ο Αμερικανός ειδικός, Μάικλ Σούρκιν, της 14°North Strategies που ειδικεύεται στην Αφρική.
Τελικά, «η Ρωσία μπορεί να θεωρήσει ότι αυτό που κάνει η Wagner στην Αφρική αξίζει τον κόπο να συνεχιστεί διότι εξυπηρετεί τα ρωσικά συμφέροντα», σχολιάζει.
Ενα είναι βέβαιο: ο Πριγκόζιν και ο Πούτιν συζήτησαν αυτό το θέμα πριν καταλήξουν στη συμφωνία. Διότι η Wagner εξαρτάται από το ρωσικό υπουργείο Αμυνας, που της παρέχει στρατιώτες, υλικό και όπλα στα θέατρα των δραστηριοτήτων της. Και η Μόσχα έχει ανάγκη τη Wagner για να διατηρήσει τη θέση της στις ταραγμένες αυτές ζώνες όπου το κύριο μέλημά της είναι η υπονόμευση της δυτικής επιρροής.
Στη Συρία, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι μισθοφόροι της Wagner -προερχόμενοι από τη Ρωσία, από πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και από τη Συρία- έδρασαν ως «ειδικές δυνάμεις» στο θέατρο των πολεμικών επιχειρήσεων στο πλευρό του στρατού του Κρεμλίνου από το 2015. Σήμερα, παραμένουν παρόντες, σε μικρότερους αριθμούς, κοντά στις πετρελαιοπηγές, καθώς και στις επαρχίες Χάμα και Λαττάκεια.
Στην Αφρική, είναι παρόντες στη Λιβύη, στο Σουδάν και στη Μοζαμβίκη. Και βρίσκονται στην πρώτη γραμμή στο Μάλι, παρά τις αρνήσεις της χούντας που κάνει λόγο για «Ρώσους εκπαιδευτές», καθώς και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, όπου στέλεχος της Wagner διαχειρίζεται τα της ασφάλειας του προέδρου Φοστέν-Αρκάνζ Τουαντερά.
Η Wagner προμηθεύει τη Ρωσία με «χρυσό και μεταλλεύματα από το Σουδάν, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Μάλι. Ο Πούτιν τα χρειάζεται για να συντηρεί την οικονομία του, η οποία βρίσκεται σε μηχανική υποστήριξη», σύμφωνα με ευρωπαϊκή στρατιωτική πηγή.
Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία κατηγόρησε τον Φεβρουάριο τον στρατό και τους Ρώσους συμμάχους του για θηριωδίες. Η Ευρωπαϊκή Ενωση ανακοίνωσε, στη συνέχεια, την επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Wagner.
Την Παρασκευή, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, κατηγόρησε τη Ρωσία ότι αποτελεί «δύναμη αποσταθεροποίησης της Αφρικής, μέσω ιδιωτικών μισθοφορικών στρατών που έρχονται για να κάνουν αρπαγές και θηριωδίες κατά του άμαχου πληθυσμού».
«Χρειάζεται χρόνος για να διαλυθεί η ομίχλη»
Η συνέχεια θα εξαρτηθεί από τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στον Πούτιν και τον Πριγκόζιν, με ενδιάμεσο τον πρόεδρο της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο.
«Οπως φαίνεται, στο Μπανγκί και το Μπαμακό επικρατεί ένα είδος ρευστότητας και μια στάση αναμονής», διαπιστώνει ο Μαξίμ Οντινέ του Institut de Recherche Stratégique de l’Ecole Militaire (IRSEM) στο Παρίσι, προσθέτοντας ότι οι ιστοσελίδες που σχετίζονται με το νεφέλωμα Πριγκόζιν έχουν αποκλειστεί, αλλά μόνο στη Ρωσία.
«Η μεταβίβαση τεράστιων μεριδίων προνομιακής εξουσίας στη Wagner για να ενεργεί εκεί που το ρωσικό κράτος δεν θέλει να αναμειχθεί, της έχει δώσει πολύ σημαντικότερα περιθώρια δράσης απ όσο αναμενόταν», τονίζει.
«Φαντάζομαι ότι κατά τις συνομιλίες το θέμα τι θα γίνει στο μέλλον με τις εξωτερικές δραστηριότητες της Wagner ετέθη στο τραπέζι. Το δίκτυο του Πριγκόζιν έχει γίνει ο κυρίαρχος παράγοντας της ρωσικής παρουσίας στην υποσαχάρια Αφρική τα τελευταία χρόνια. Η εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα σε ρωσικούς κρατικούς και μη κρατικούς παράγοντες στην αφρικανική ήπειρο θα γνωρίσει σημαντικές ανακατατάξεις».
Αλλά χρειάζεται χρόνος για να διαλυθεί η ομίχλη.
«Η Wagner είχε κάποιου βαθμού ελευθερία κινήσεων στα σχέδιά της στην Αφρική. Χωρίς τη συνεργασία με το ρωσικό υπουργείο Αμυνας, δεν βλέπω πώς η οργάνωση-εταιρεία μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί», δηλώνει η Πολίν Μπαξ, αναπληρώτρια διευθύντρια του Προγράμματος για την Αφρική του International Crisis Group.
Ομως, ο Πούτιν «δεν μπορεί να στείλει Ρώσους στρατιώτες στη θέση της Wagner. Δεν φαντάζομαι ότι θα αποσυρθεί άμεσα από την αφρικανική ήπειρο».
Πηγή: ΑΠΕ-AFP
