Η αναμενόμενη ανατροπή τελικά έγινε και η Τουρκία έδωσε το πράσινο φως για να γίνει η Σουηδία το 32ο μέλος του ΝΑΤΟ.
Τα πρώτα σημάδια αλλαγής διάθεσης από πλευράς Ερντογάν είχαν δοθεί τις περασμένες μέρες όταν υποστήριζε ότι η Σουηδία έχει εκπληρώσει σχεδόν όλα τα προαπαιτούμενα της τριμερούς συμφωνίας του Ιουνίου του 2022, αλλά το κάψιμο του Κορανίου και η χλιαρή στάση των σουηδικών διωκτικών αρχών αποτελούσε εμπόδιο για την συναίνεση της Άγκυρας.
Αυτό το επιχείρημα ήταν εξαιρετικά ασθενές και δεν μπορούσε να σταθεί ενώ μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, και για τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ η ένταξη της Σουηδίας είχε καταστεί η απόλυτη προτεραιότητα, τόσο για λόγους συμβολικούς όσο και ουσιαστικούς. Χθες το πρωί ο Ερντογάν έβαλε στην ατζέντα ένα ζήτημα άσχετο με το ΝΑΤΟ, και πιο συγκεκριμένα το ξεπάγωμα της διαδικασίας ένταξης της Άγκυρας στην Ε.Ε., περισσότερο για να σώσει τα προσχήματα στο
εσωτερικό.
Γνώριζε άλλωστε ότι το καλύτερο που θα μπορούσε να λάβει είναι μία νέα υποσχετική αναφορικά με ζητήματα που άπτονται των ευρωτουρκικών σχέσεων, όπως η Τελωνειακή Ένωση και η απελευθέρωση της βίζας. Πράγματι, η Σουηδία τα προσέφερε απλόχερα, αλλά προφανώς δεν είναι αυτή μόνο που αποφασίζει για τις ευρωπαϊκές πολιτικές, ούτε βέβαια μπορούν να παρακαμφθούν οι διαδικασίες υποδοχής ενός υποψηφίου μέλους, πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή που αυτό συν τω χρόνω αποκλίνει από καθετί ευρωπαϊκό.
Όμως έτσι, ο Τούρκος ηγέτης προλείανε το έδαφος για να πείσει τους συμπατριώτες του ότι χάρη στη σκληρή διαπραγμάτευση των τελευταίων μηνών, όχι μόνο κατάφερε να εξαλείψει τον τρομοκρατικό κίνδυνο που κατά αυτόν συνιστούν Γκιουλενιστές και Κούρδοι (τους οποίους κατηγορείται ότι υποστηρίζει η Στοκχόλμη), αλλά εξασφάλισε εν μία νυκτί ένα σαφώς ευνοϊκότερο περιβάλλον διαπραγμάτευσης με την Ε.Ε., χωρίς να συγκλίνει ούτε κατά το ελάχιστο θεσμικά με αυτή.
Και το μήνυμα, όπως θα το διαβάσει ο Ερντογάν, είναι πως ο συναλλακτικός τρόπος που πολιτεύεται
αποδίδει καρπούς, χωρίς να απαιτούνται πάντα δύσκολες προσαρμογές στις απαιτήσεις τρίτων. Αν όμως επανεκκινήσει ουσιαστικά η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας (και δεν πρόκειται για πυροτέχνημα), είναι έτοιμη η Άγκυρα εκτός από τις ευρωπαϊκές αξίες να αποδεχθεί τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και να προωθήσει σχέσεις καλής γειτονίας με Ελλάδα και Κύπρο;
Είναι, πάντως, αλήθεια ότι οι ευρωτουρκικές σχέσεις ενδιαφέρουν πλέον πολύ την Άγκυρα, από τη στιγμή που η κλονισμένη οικονομία της έχει ανάγκη από καλές ειδήσεις, αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και επαναφορά των άμεσων ξένων επενδύσεων, το σχεδόν 70% των οποίων προέρχεται από ευρωπαϊκά κεφάλαια. Ασφαλώς ο Ερντογάν είχε συνειδητοποιήσει το προφανές, ότι δηλαδή θα δυσκόλευε έτι περαιτέρω τον Μπάιντεν στην απόπειρα του να πείσει το Κογκρέσο ώστε να εγκρίνει την προμήθεια και τον εκσυγχρονισμό των F-16 προς την Τουρκία, αν επέμενε στο μπλοκάρισμα της σουηδικής υποψηφιότητας.
Και με την Αθήνα να είχε συνάψει προκαταρκτική συμφωνία για την αγορά F-35, την οποία οι Αμερικανοί φάνηκε τεχνηέντως να καθυστερούν, ενδεχομένως προκειμένου να καθησυχάσουν την Άγκυρα πριν το Βίλνιους. Ενώ τώρα ο δρόμος είναι ανοιχτός αλλά όχι απαραίτητα χωρίς εμπόδια.
Διόλου δεν αποκλείεται ο Ερντογάν να συνδέσει χρονικά την επικύρωση του πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας με την αντίστοιχη έγκριση του Κογκρέσου για τα F-16. Και τι θα γίνει στην περίπτωση που μέλη του Κογκρέσου επιμείνουν (και ορθά) στην επιβολή προϋποθέσεων, όπως η μη χρήση τους για την παραβίαση της κυριαρχίας ενός κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ.
Πήρε διαβεβαιώσεις ο Τούρκος πρόεδρος από τον Αμερικανό ομόλογό του ότι δε θα χρειαστεί να πιεί αυτό το πικρό -για τον πολιτικό εγωισμό του- ποτήρι; Και αρκεί στο Κογκρέσο με την παρούσα του σύνθεση η αυτονόητη για τη συνοχή του ΝΑΤΟ, εμφανώς όμως καθυστερημένη, συναίνεση στην υποψηφιότητα της Στοκχόλμης ή θα χρειαστεί εγγυήσεις (και ένα μηχανισμό ελέγχου) για να άρει τις επιφυλάξεις του;
Σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν φαίνεται να καταφέρνει να γίνει ο πρωταγωνιστής της Συνόδου πριν καν αυτή αρχίσει και να συγκεντρώσει θερμές δηλώσεις (ανακούφισης), ενώ λογικά θα θελήσει να είναι κι αυτός φορέας καλών ειδήσεων, μεταξύ άλλων από τη συνάντηση του με τον Έλληνα
πρωθυπουργό.
Κάποιοι αισιόδοξοι θα σπεύσουν ακόμη και να ισχυριστούν ότι η Τουρκία επέστρεψε για τα καλά στο δυτικό μαντρί, επικαλούμενοι και την ένταση των τελευταίων ημερών ανάμεσα σε Άγκυρα και Μόσχα, ωστόσο η κατάσταση είναι αρκετά πιο περίπλοκη.
Είναι, ωστόσο, ικανή, αν η ενέργεια της Άγκυρας συνοδευθεί από επιπλέον κινήσεις και αποκτήσει
χαρακτηριστικά μονιμότητας, να σπάσει τον φαύλο κύκλο της αμοιβαίας δυσπιστίας με τη Δύση; Είναι νωρίς ακόμη για να κριθεί κάτι τέτοιο, αλλά η Ελλάδα οφείλει να έχει λόγο και ρόλο σε ενδεχόμενη ανασύνταξη/αναδιάταξη των σχέσεων Τουρκίας-Δύσης.
