Πονοκέφαλο προκαλεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το ενδεχόμενο επανόδου του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο στις προεδρικές εκλογές που θα γίνουν σε 16 μήνες στις ΗΠΑ. Με το μέτωπο της Ουκρανίας (ακόμη) ανοικτό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναζητούν σχέδιο Β για μια υποχρεωτική συμβίωση με τον ιδιόρρυθμο τέως πρόεδρο εάν δεν επανεκλεγεί ο Τζο Μπάιντεν τον Νοέμβριο του 2024, σύμφωνα με ανάλυση του περιοδικού Economist.
Οπως επισημαίνει η έγκυρη βρετανική επιθεώρηση, μια επιστροφή Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ, έχοντας ήδη εξαγγείλει ότι μπορεί να τελειώσει «τον πόλεμο της Ουκρανίας σε 24 ώρες», προφανώς θα σημαίνει τη διακοπή κάθε στήριξης στο Κίεβο, όπως άλλωστε θέλουν και οι Ρώσοι.
Ακόμη χειρότερα, ένας «αμολημένος Τραμπ», όπως σχολιάζει το περιοδικό, θα είναι μετά την επανεκλογή του πιο εκδικητικός, πιο οργανωμένος και λιγότερο συγκρατημένος από την πρώτη τετραετία, ή όπως θα έλεγε κάποιος στην Ελλάδα, «η δεύτερη φορά θα είναι αλλιώς».
Μπορεί να αποτελέσει καταστροφική εξέλιξη για την Ουκρανία και μεγάλο κίνδυνο για την Ευρώπη. Ισως και να πραγματοποιήσει την απειλή του, που χρονολογείται από τη θητεία του στον Λευκό Οίκο, περί απόσυρσης των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ. «Οι συμμαχίες εξαρτώνται από την εμπιστοσύνη. Ακόμη κι αν απλώς δείξει ότι δε θα πολεμήσει για να προστατεύσει τους συμμάχους, θα ολοκληρώσει την καταστροφή της ευρωπαϊκής τάξης που επιχειρεί η Μόσχα», επισημαίνει το περιοδικό.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με τρεις φόβους: Της επίθεσης από τη Ρωσία, του οικονομικού στραγγαλισμού από την Κίνα και της εγκατάλειψης από την Αμερική. Η Γαλλία προσφέρει μια σαφή απάντηση και στα τρία: Ευρωπαϊκή «στρατηγική αυτονομία».
Ευρωπαϊκή άμυνα
Μιλώντας στη Μπρατισλάβα τον Μάιο, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, έθεσε το ανείπωτο ερώτημα: «Η [αμερικανική] κυβέρνηση θα είναι πάντα η ίδια; Κανείς δεν μπορεί να πει και δεν μπορούμε να εκχωρήσουμε τη συλλογική μας ασφάλεια και τη σταθερότητά μας στις επιλογές των Αμερικανών ψηφοφόρων». Οι Ευρωπαίοι, υποστήριξε, έπρεπε να είναι σε θέση να αμυνθούν, όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και οικονομικά.
Γάλλοι αξιωματούχοι θεωρούν ότι ήδη έχει αρχίσει η απομάκρυνση των ΗΠΑ από την Ευρώπη, αλλά τυχόν επάνοδος του Ντόναλντ Τραμπ θα αποκρυσταλλώσει αυτή την τάση κατά τρόπο δραματικό. Ακόμη και επί Μπάιντεν η έμφαση της Ουάσιγκτον μπορεί να είναι στην Κίνα, ειδικά αν ξεσπάσει κρίση στην Ταϊβάν.
Μπορεί η Ευρώπη να τα βγάλει πέρα μόνη της; Θεωρητικά, ναι. Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ είναι βιομηχανοποιημένοι και μετρούν σχεδόν 600 εκατομμύρια κατοίκους. Διαθέτουν σχεδόν 2 εκατομμύρια στρατιώτες και δεκαετίες πείρας από τη μεταξύ τους συνεργασία. Δύο από αυτές, η Βρετανία και η Γαλλία, διαθέτουν πυρηνικά όπλα και είναι μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ομολογουμένως, το ΝΑΤΟ υποστηρίζεται από την ισχύ της Αμερικής, η οποία αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα των συνολικών στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ. Μόνο 10 από τους 30 συμμάχους της Αμερικής θα επιτύχουν τον στόχο αμυντικών δαπανών του 2% του ΑΕΠ φέτος. Ακόμη και αυτό θα πρέπει να είναι αρκετό για να αποκρούσει τη Ρωσία.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης, μια δεξαμενή σκέψης, υπολογίζει ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι δαπάνησαν συλλογικά 333 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022. Αυτό συγκρίνεται με ίσως 86 δισεκατομμύρια δολάρια από τη Ρωσία. Ο διπλασιασμός ή ο τριπλασιασμός αυτού του ποσού για να ληφθεί υπόψη η μεγαλύτερη αγοραστική του δύναμη εξακολουθεί να αφήνει μεγάλο κενό.
Ωστόσο η Ευρώπη δεν δρα συλλογικά. Οι δαπάνες της είναι διάσπαρτες σε δεκάδες στρατούς, αεροπορικές δυνάμεις και πολεμικά ναυτικά συχνά κατώτερης ισχύος. Παράλληλα σημειώνεται και διάσταση μεταξύ των προτεραιοτήτων κάθε χώρας.
Εναλλακτική λύση;
Εάν ο κ. Τραμπ έφευγε εντελώς από το ΝΑΤΟ, οι Ευρωπαίοι θα προσπαθούσαν να αναλάβουν τον μηχανισμό του αντί να μετατρέψουν την Ευρωπαϊκή Ενωση σε στρατιωτική συμμαχία, λέει ο Καμίλ Γκραντ, πρώην βοηθός του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ. Οι Ευρωπαίοι θα έπρεπε να καλύψουν τα κενά που καλύφθηκαν από τους 85.000 στρατιώτες των ΗΠΑ στην Ευρώπη, μεταξύ των οποίων το προσωπικό των αρχηγείων και τα 22 τάγματα μάχης (περίπου όσα έχει συνολικά η Βρετανία).
Θα πρέπει επίσης να προμηθευτούν τους ακριβούς ενισχυτικούς παράγοντες, όπως αεροπορικές μεταφορές και ανεφοδιασμό, διαστημικά μέσα, αλλά πληροφορίες, επιτήρηση και αναγνώριση, τους οποίους παρέχει σε αφθονία η Αμερική. Ολα αυτά μπορεί να χρειαστούν μια δεκαετία για να οικοδομηθεί η Ευρώπη, πιστεύει ο κ. Γκραντ.
Οσον αφορά την οικονομική διάσταση της αυτονομίας, η Ε.Ε. έχει καταγράψει αξιοσημείωτη πρόοδο, η οποία στις Βρυξέλλες αποκαλείται μερικές φορές «ανοικτή στρατηγική αυτονομία» για να σηματοδοτήσει το άνοιγμα προς τον κόσμο. Οι Ευρωπαίοι εκχωρούν σταδιακά μεγαλύτερο κομμάτι της εθνικής οικονομικής πολιτικής τους στην Ε.Ε.
Η πιο εντυπωσιακή επιτυχία ήταν η απομάκρυνση της Ευρώπης από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Η μετάβαση έχει βοηθηθεί από εναλλακτικές προμήθειες από την Αμερική και αλλού, και από την εσωτερική αγορά ενέργειας της Ε.Ε., η οποία επιτρέπει τη διασυνοριακή διαπραγμάτευση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Η εκλογή του κ. Τραμπ θα ήταν μια «προβλεπόμενη καταστροφή», λέει η Κονστάντσε Στέλτσενμιουλερ του Ινστιτούτου Brookings, μιας αμερικανικής δεξαμενής σκέψης. Ελάχιστοι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν μια καλή απάντηση σε αυτό. Πολλοί το αγνοούν, ενώ άλλοι προσεύχονται ότι ο κ. Τραμπ θα αποδειχθεί λιγότερο καταστροφικός απ’ ό,τι φοβούνταν, και ίσως συγκρατηθεί από το Κογκρέσο και το Πεντάγωνο. Κάποιοι μιλούν για προσέλκυση των πιο μετριοπαθών συνεργατών του.
Επιπλέον μια επανεκλογή του από το 2017 ως το 2021 προέδρου των ΗΠΑ ίσως ενισχύσει τα ακροδεξιά κόμματα στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) και το κόμμα της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία. Και τα δύο κόμματα είναι κοντά στη Ρωσία και επικρίνουν την υποστήριξη της Δύσης στην Ουκρανία. Ακριβώς όπως ο κ. Μπάιντεν απέδειξε ότι η αμερικανική ισχύς μπορεί να ενώσει τους Ευρωπαίους, ο κ. Τραμπ μπορεί ακόμη να επιδείξει τη δύναμή του να τους διχάσει.
Πηγή: The Economist
