ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: Αρκετά ερωτήματα έχει προκαλέσει η «στρατηγική συμφωνία» που υπέγραψε η Ευρωπαϊκή Ενωση με την Τυνησία με στόχο τον περιορισμό των αναχωρήσεων μεταναστών από την αφρικανική χώρα με προορισμό την Ευρώπη. Η εν λόγω συμφωνία υπεγράφη την Κυριακή μεταξύ της Κομισιόν και της κυβέρνησης του Καΐς Σαγιέντ, παρουσία της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε και της Ιταλίδας ομολόγου του Τζόρτζια Μελόνι, η οποία την προωθούσε εδώ και καιρό και ενώ είχε προηγηθεί αντίστοιχη τριμερής αποστολή στα μέσα Ιουνίου.
Η Τζόρτζια Μελόνι ζητούσε επιμόνως να υπογραφεί συμφωνία με την Τυνησία στο πρότυπο εκείνης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας του 2016. Από την αρχή του έτους έφθασαν στην Ιταλία 75.000 άνθρωποι από την Τυνησία, σύμφωνα με το ιταλικό υπουργείο Εσωτερικών, που κάνει λόγο για διπλασιασμό του αντίστοιχου αριθμού σε σχέση με πέρυσι. Ηταν πάντως η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της Τυνησίας, που διαπραγματεύεται εδώ και καιρό συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το «καμπανάκι» που χτύπησε στη Ρώμη και σε συνεργασία με τις Βρυξέλλες χρησιμοποιήθηκε μάλιστα ως «κίνητρο» για την υπογραφή της συμφωνίας, που επιχειρεί να καλύψει προγράμματα «κατάρτισης και τεχνικής υποστήριξης για την περαιτέρω βελτίωση της διαχείρισης των συνόρων της Τυνησίας», ενώ προβλέπει τη διευκόλυνση των επιστροφών Τυνήσιων μεταναστών από την Ε.Ε. αλλά και την επιστροφή μεταναστών από την Τυνησία στις χώρες καταγωγής τους. Προωθεί συγχρόνως και νόμιμες οδούς μετανάστευσης που περιλαμβάνουν «εποχικές ευκαιρίες απασχόλησης».
Αρκετοί Ευρωπαίοι ειδικοί αναρωτήθηκαν για τη νομική βάση της συμφωνίας που υπεγράφη παρουσία των Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Μαρκ Ρούτε, Τζόρτζια Μελόνι και του Τυνήσιου προέδρου Καΐς Σαγιέντ.
Πρόκειται για αρκετούς αναλυτές για μια «χρυσή συμφωνία», καθώς περιλαμβάνει πάνω από 1 δισ. ευρώ –900 εκατ. θα δοθούν ως οικονομική βοήθεια, 150 εκατ. ευρώ ως άμεση εισφορά στον προϋπολογισμό, και 105 εκατ. ευρώ με τη μορφή επένδυσης για την προστασία των συνόρων και τον έλεγχο των δικτύων διακινητών–, ενώ είναι συνδεδεμένη και το «πακέτο» 1,5 δισ. του ΔΝΤ, που συνοδεύεται όμως από σκληρούς όρους. Μετά την υπογραφή πάντως ο Τυνήσιος πρόεδρος δήλωσε ότι εξακολουθεί να αντιτίθεται στις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις του ΔΝΤ, αναφέροντας ότι «χρειάζεται να βρούμε νέους τρόπους συνεργασίας εκτός του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος».
Δεν ήταν όμως αυτές οι δηλώσεις που προκάλεσαν ανησυχία σε ευρωβουλευτές ή ειδικούς σε θέματα ευρωπαϊκού δικαίου, όσο ο τρόπος που χειρίζονται οι τυνησιακές αρχές τους μετανάστες, η έλλειψη συστήματος παροχής ασύλου, αλλά κυρίως προηγούμενες δηλώσεις του Σαγιέντ ότι οι μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική αποτελούν μέρος «συνωμοσίας» εναντίον της χώρας του ώστε να αλλάξουν τα δημογραφικά στοιχεία της. Τον περασμένο μήνα, μάλιστα, σύμφωνα με ιταλικά δημοσιεύματα, οι τυνησιακές αρχές μετέφεραν περίπου 700 ανθρώπους από την υποσαχάρια Αφρική στα απομακρυσμένα σύνορα με τη Λιβύη, αφήνοντάς τους εκεί χωρίς νερό και τροφή.
Και εάν συμφωνίες με αυταρχικούς ηγέτες –ο Καΐς Σαγιέντ κυβερνάει από το 2021 με προεδρικά διατάγματα– κρίνονται απαραίτητες από την Ε.Ε. προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία με τρίτες χώρες, ώστε να αντιμετωπιστεί το σύγχρονο δουλεμπόριο των διακινητών, αρκετοί Ευρωπαίοι ειδικοί αναρωτήθηκαν μέσω Twitter για τη νομική βάση της συμφωνίας, που υπεγράφη παρουσία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και των δύο πρωθυπουργών Μαρκ Ρούτε και Τζόρτζια Μελόνι, εν απουσία ωστόσο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ή έστω του Ισπανού πρωθυπουργού, που ασκεί την εξάμηνη προεδρία της Ε.Ε. Η συμφωνία θα πρέπει να επικυρωθεί από τα Κοινοβούλια των κρατών-μελών, ήταν πάντως η σχετική απάντηση της Κομισιόν.
