Ισπανία ενδέχεται να οδηγηθεί σε επαναληπτικές εκλογές, εάν τα καταλανικά αυτονομιστικά κόμματα επιμείνουν στην «κόκκινη γραμμή» για ανεξαρτησία.
Αυτό θα είναι το βασικό τους αίτημα στις σκληρές διαπραγματεύσεις με τον επικεφαλής των Σοσιαλιστών, Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος θα ζητήσει τη στήριξή τους για να ανανεώσει την πρωθυπουργική του θητεία.
Ωστόσο, το «παράθυρο ευκαιρίας» φαίνεται πως ανοίγει για τους αυτονομιστές σε μία περίοδο που η όρεξη για ανεξαρτησία… φθίνει.
Χωρίς πλειοψηφία
Στις εκλογές της Κυριακής ούτε το δεξιό ούτε το αριστερό μπλοκ κατάφεραν να κερδίσουν αρκετές έδρες ώστε να σχηματίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Έτσι, τα καταλανικά αυτονομιστικά κόμματα Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) και Junts αναδείχθηκαν «βασιλιάδες» στη μετεκλογική σκακιέρα.
Ο εκτελών χρέη πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ χρειάζεται τις 14 κοινοβουλευτικές ψήφους τους για να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού.
Οι «κόκκινες γραμμές»
Το Junts, ελέγχει επτά έδρες και είναι το πιο σκληροπυρηνικό από τα δύο στο θέμα της ανεξαρτησίας.
Τη Δευτέρα ανακοίνωσε ότι προϋπόθεση για να στηρίξει τον Σάντσεθ αποτελεί η χορήγηση από μέρους του άδειας για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία.
Επίσης, ζητά αμνηστία για όλους τους αυτονομιστές που αντιμετωπίζουν κατηγορίες έπειτα από την αποτυχημένη προσπάθεια ανεξαρτησίας το 2017.
Το Junts ιδρύθηκε εκείνη τη χρονιά από τον πρώην επικεφαλής της περιφέρειας της Καταλονίας Κάρλες Πουτζδεμόν, ο οποίος ζει αυτοεξόριστος στο Βέλγιο για να αποφύγει τη δίωξη στην Ισπανία όπου κατηγορείται για απόπειρα απόσχισης.
Η ψήφος του 2020
Το αντίπαλον δέος του Junts, ERC, που ελέγχει επί του παρόντος την περιφερειακή κυβέρνηση, όπως επίσης και επτά έδρες στο εθνικό κοινοβούλιο, έπαιξε καθοριστικό ρόλο το 2020 ψηφίζοντας υπέρ του Σάντσεθ. Σε αντάλλαγμα, κέρδισε τότε την έναρξη συνομιλιών σχετικά με το μέλλον της Καταλονίας.
Σε αντίθεση με το Junts, σε κάποιες περιπτώσεις, βοήθησε τον Σάντσεθ στο να περάσει νομοσχέδια. Για να ανανεώσει την υποστήριξη στους Σοσιαλιστές, ζητά συνομιλίες για την επαναδιαπραγμάτευση των σχέσεων Μαδρίτης – Καταλονίας, τη μείωση των εισφορών της περιοχής στο εθνικό δημόσιο ταμείο και την ανάληψη του ελέγχου του συστήματος διαχείρισης τρένων από την κεντρική κυβέρνηση.
Ο Ραμόν Τρεμόζα, βουλευτής του Junts στο καταλανικό κοινοβούλιο, ανακοίνωσε ότι οι Σοσιαλιστές του Σάντσεθ θα πρέπει να βελτιώσουν σημαντικά τις παραχωρήσεις τους, διαφορετικά θα βρεθούν ξανά στις κάλπες.
Πρόσθεσε ότι οι Σοσιαλιστές θα μπορούσαν να ξεκινήσουν κάνοντας συμβολικές χειρονομίες καλής θελήσεως, για παράδειγμα επιτρέποντας τη χρήση της καταλανικής γλώσσας στο Ευρωκοινοβούλιο.
Ο αντιπρόεδρος του Junts, Ζοζέπ Ρίους, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής του επιτελείου του Πουτζδεμόν κατά τη διάρκεια της αποτυχημένης προσπάθειας των αυτονομιστών, δήλωσε ότι οι απαιτήσεις του κόμματος είναι σαφείς: «Ένα συμφωνημένο και δεσμευτικό δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία».
Ωστόσο, η δυνατότητα διεξαγωγής δημοψηφίσματος αποτελεί «κόκκινη γραμμή» και για πολλούς Ισπανούς που είναι ήδη θυμωμένοι με τη χάρη που παρείχε ο Σάντσεθ σε εννέα φυλακισμένους αυτονομιστές ηγέτες, καθώς και για την απόσυρση νομοθεσίας σχετικά με το έγκλημα της εξέγερσης για το οποίο είχαν καταδικαστεί.
«Πολιτικοί φυγάδες»
«Η τέταρτη (μεγαλύτερη) οικονομία στην ευρωζώνη δεν μπορεί να παραδοθεί σε πολιτικούς φυγάδες ή σε πολιτικούς που δηλώνουν ότι δεν ενδιαφέρονται για την Ισπανία», δήλωσε την Τρίτη ο ηγέτης του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό, ο οποίος κέρδισε τις περισσότερες έδρες την Κυριακή.
Ο Φεϊχό επιχειρεί επίσης να σχηματίσει κυβέρνηση. Ωστόσο, πολλά περιφερειακά κόμματα ξεκαθάρισαν ότι δεν θα τον υποστηρίξουν, επειδή αυτό θα σήμαινε συμμετοχή του ακροδεξιού Vox στην κυβέρνηση.
Θα ήταν πρόωρο να προδιαγράψει κάποιος ότι ο Σάντσεθ θα αποτύχει. Κατάφερε να επιστρέψει στην ηγεσία στο Σοσιαλιστικό Κόμμα μετά την απομάκρυνσή του το 2016. Αναρριχήθηκε στον πρωθυπουργικό θώκο δύο χρόνια αργότερα πείθοντας πολλά κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των καταλανικών να συνεργαστούν για να «εξορίσουν» τον Μαριάνο Ραχόι του Λαϊκού Κόμματος από την εξουσία.
Αβεβαιότητα
Ο Σάντσεθ δήλωσε τη Δευτέρα απευθυνόμενος σε στελέχη του κόμματός του ότι είναι βέβαιος πως μπορεί να αποφύγει τις επαναληπτικές εκλογές, επειδή θα επιτευχθεί συμφωνία.
Ωστόσο, έχει ταχθεί ενάντια σε καταλανική ανεξαρτησία και έχει δηλώσει επίσης αντίθετος σε δημοψήφισμα ή αμνηστία.
Για τον λόγο αυτό, οποιαδήποτε συμφωνία με το Junts δεν θεωρείται καθόλου βέβαιη. Πολιτικοί αναλυτές στην Καταλονία, θεωρούν ότι το Junts θα διατηρήσει τη γραμμή «δημοψήφισμα ή τίποτα» οπότε, όπως τονίζουν, οι επαναληπτικές εκλογές θα είναι αναπόφευκτες.
Το συνταγματικό πλαίσιο
Οι αυτονομιστές διεξήγαγαν δημοψήφισμα το 2017, χωρίς προηγουμένως να έχουν συμφωνία με τη Μαδρίτη, το οποίο το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε παράνομο.
Η Ιζαμπέλ Ροντρίγκεθ, κυβερνητική εκπρόσωπος, δήλωσε την Τρίτη ότι η κυβέρνηση θα λειτουργήσει μόνο εντός του συνταγματικού πλαισίου για την αντιμετώπιση του καταλανικού ζητήματος.
Ωστόσο, η Γιολάντα Ντίαθ, επικεφαλής του κόμματος Sumar που θα συμμετείχε σε κυβέρνηση συνασπισμού με τους Σοσιαλιστές εάν κατάφερναν να επιτύχουν πλειοψηφία, δήλωσε ότι το κόμμα της θα εισέλθει σε συνομιλίες «χωρίς κόκκινες γραμμές».
Λίγη όρεξη για ανεξαρτησία
Το παράθυρο ευκαιρίας των αυτονομιστών ανοίγει σε μία στιγμή που η όρεξη για ανεξαρτησία φθίνει. Σύμφωνα με έρευνα της περιφερειακής εταιρείας δημοσκοπήσεων της Καταλονίας που διεξήχθη από τις 29 Μαΐου έως τις 26 Ιουνίου, το 52% των κατοίκων της περιοχής τάχθηκαν κατά της ιδέας έναντι ενός 42% που ήταν υπέρ. Το αντίστοιχο ποσοστό υποστήριξης έφτανε σε 49% τον Οκτώβριο του 2017.
Ωστόσο, ξεχωριστή δημοσκόπηση του Απριλίου, έδειξε ότι η υποστήριξη στο δημοψήφισμα παραμένει υψηλή, φτάνοντας στο 77%.
Τα αυτονομιστικά κόμματα έχασαν σημαντικό ποσοστό της δύναμής τους στις εκλογές της Κυριακής με τις περισσότερες διαρροές να καταγράφονται προς τους Σοσιαλιστές. Κάτι που η κυβέρνηση λέει ότι αντανακλά τη στήριξη στις προσπάθειές της να μειώσει τις εντάσεις, τονίζοντας πως επιβεβαιώνεται ακόμη ότι δεν υπάρχει πολύ όρεξη για δημοψήφισμα.
Πρόκειται για άποψη που συμμερίζεται ο επιχειρηματικός κόσμος της Καταλονίας, ο οποίος έχει χάσει έδαφος από τη Μαδρίτη έπειτα από την πολιτική κρίση του 2017.
«Αυτό που σίγουρα δεν θέλουμε είναι να επιστρέψουμε εκεί που ήμασταν πριν από μερικά χρόνια, επειδή αυτό το επίπεδο αστάθειας και αναστάτωσης είναι πολύ κακό για τις επενδύσεις», δήλωσε ο επικεφαλής της SEAT, του ομίλου της Volkswagen στη Βαρκελώνη, Γουέιν Γκρίφιθς.
Το ERC και ο Junts έχασαν 550.000 ψήφους στις εκλογές της Κυριακής σε σύγκριση με το 2019 και το ένα τρίτο από τις 21 έδρες τους, ενώ οι Σοσιαλιστές κέρδισαν 418.000 ψήφους στην Καταλονία.
Ο φόβος της ακροδεξιάς
Ωστόσο, πολλοί αυτονομιστές θεωρούν ότι πολλοί Καταλανοί ψήφισαν Σάντσεθ για να εμποδίσουν τον σχηματισμό κυβέρνησης με τη συμμετοχή του Vox, καθώς και ότι αν χρειαστεί, θα επιστρέψουν στη βάση τους.
Ο Ρίους πρόσθεσε ότι η προθυμία του κόμματός του να συμβιβαστεί εξαρτάται από τον Σάντσεθ. «Η μπάλα είναι στο γήπεδο του Σάντσεθ», είπε χαρακτηριστικά.
Παρά τις δηλώσεις του Ρίους, στην παρούσα φάση, φαίνεται πως ο Σάντσεθ έχει περισσότερη ανάγκη τους αυτονομιστές, από όση τον έχουν εκείνοι.
Αν στηρίξουν τον Σάντσεθ, τότε θα έχουν επικρατήσει οι μετριοπαθέστερες φωνές. Αν η χώρα προχωρήσει σε επαναληπτικές εκλογές, το Λαϊκό Κόμμα, που πέτυχε «πικρή νίκη», θα έχει πιθανόν την ευκαιρία να αναθεωρήσει το «φλερτ» με την ακροδεξιά που του κόστισε εκλογικά, στερώντας του ψήφους από τον κεντρώο χώρο.
Με πληροφορίες από Reuters
