Η απομάκρυνση του υπουργού Άμυνας της Ουκρανίας Ολέξιι Ρέζνικοφ, που ανακοίνωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι το βράδυ της Κυριακής, αφού είχαν όμως προηγηθεί καταγγελίες για δωροδοκίες και οικονομική κακοδιαχείριση στις τάξεις του ουκρανικού ΥΠΕΘΑ, έρχεται να υπογραμμίσει την ανάγκη εξάλειψης της διαφθοράς που συνεχίζει να αποτελεί κομβική πρόκληση για την ουκρανική ηγεσία εν καιρώ πολέμου.
Η διαφθορά στις τάξεις του ουκρανικού κράτους ήταν θέμα ταμπού κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του πολέμου καθώς οι Ουκρανοί συσπειρώθηκαν γύρω από την κυβέρνησή τους με στόχο την εθνική επιβίωση, γράφει ο Αντριου Κρέιμερ στους New York Times.
Εν καιρώ πολέμου
Ωστόσο, η ανακοίνωση του Ζελένσκι την Κυριακή το βράδυ ότι αντικαθιστά τον υπουργό Άμυνας, Ολέξιι Ρέζνικοφ, επαναφέρει το θέμα (σ.σ. των φαινομένων διαφθοράς που «επιβιώνουν» εν καιρώ πολέμου) στο επίκεντρο της ουκρανικής πολιτικής, συνεχίζει ο Αμερικανός δημοσιογράφος στην ανταπόκρισή του από το Κίεβο.
Πιέσεις από το εξωτερικό
Σύμφωνα με τον ανταποκριτή των NY Times, η απομάκρυνση του Ουκρανού ΥΕΘΑ έρχεται σε μια κομβική στιγμή του πολέμου, ενώ συνεχίζεται η – σε μεγάλο βαθμό βασισμένη στη δυτική στρατιωτική βοήθεια – ουκρανική αντεπίθεση στα νότια και ανατολικά.
Σύμφωνα με τους Financial Times από την άλλη πλευρά, η αντικατάσταση του Ρέζνικοφ αποτελεί «τη μεγαλύτερη αλλαγή για την κυβέρνηση στο Κίεβο έπειτα από την έναρξη της ρωσικής εισβολής».
Δυτικοί σύμμαχοι έχουν, από την αρχή του πολέμου, ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση του Ζελένσκι ζητώντας της να διασφαλίσει ότι Ουκρανοί αξιωματούχοι δεν πρόκειται να «τσεπώσουν» μέρος των δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν δοθεί ως βοήθεια στο Κίεβο.
Συναντήσεις με Αμερικανούς
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζέικ Σάλιβαν, συναντήθηκε με τρεις υψηλόβαθμους Ουκρανούς αξιωματούχους για να συζητήσουν τις προσπάθειες εξάλειψης της διαφθοράς εν καιρώ πολέμου. Την ίδια ώρα, πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες, ορισμένοι νομοθέτες χρησιμοποιούν αυτές τις καταγγελίες περί ουκρανικής διαφθοράς ως επιχείρημα για τον περιορισμό της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.
Ο κ. Ζελένσκι απάντησε στην πίεση με ένα πλήθος πρωτοβουλιών κατά της διαφθοράς. Μάλιστα μια από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν ήταν και το να τιμωρείται η διαφθορά ως προδοσία.
Ο κ. Ρέζνικοφ υπέβαλε την παραίτησή του το πρωί της Δευτέρας. Ο ίδιος δεν είχε εμπλακεί προσωπικά στις καταγγελίες για κακοδιαχείριση αλλά οι σχετικές έρευνες, που διευρύνονται στις τάξεις του ουκρανικού υπουργείου Αμυνας, έρχονται να αποτελέσουν σημαντική πρόκληση για την ουκρανική κυβέρνηση σε ό,τι έχει να κάνει με τα μέτρα κατά της διαφθοράς.
«Το ερώτημα είναι το “Πού είναι τα χρήματα;”. Η διαφθορά μπορεί να σκοτώσει. Ανάλογα με το πόσο αποτελεσματικοί είμαστε στη φύλαξη των δημοσίων πόρων, ο (σ.σ. Ουκρανός) στρατιώτης είτε θα έχει όπλο είτε δεν θα έχει», δηλώνει στους NY Times η Ντάρια Καλενιούκ, εκτελεστική διευθύντρια του ουκρανικού Κέντρου Δράσης κατά της Διαφθοράς.
«Πού πήγαν τα χρήματα;»
Κάποια στιγμή φέτος, συμβάσεις απόκτησης οπλικών συστημάτων ύψους περίπου 980 εκατομμυρίων δολαρίων είχαν «χάσει» τις προγραμματισμένες ημερομηνίες παράδοσης, ενώ ορισμένες προπληρωμές όπλων είχαν εξαφανιστεί από τους λογαριασμούς εμπόρων στο εξωτερικό. Τέτοιου τύπου παρατυπίες ενδεχομένως να φανερώνουν, ωστόσο, ότι υπεύθυνοι προμηθειών του ουκρανικού υπουργείου Αμυνας είτε δεν έκαναν σε όλες τις περιπτώσεις τους απαιτούμενους ελέγχους ως όφειλαν, είτε επέτρεπαν πληρωμές χωρίς αντίκρισμα.
Παράλληλα, ουκρανικά δημοσιεύματα έκαναν λόγο για υπερκοστολογήσεις σχετικές με βασικές στρατιωτικές προμήθειες, π.χ. τροφίμων (αυγών, φασολιών σε κονσέρβα) και χειμωνιάτικών ρούχων (παλτών).
Ουκρανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι παραδέχονται, όπως αναφέρει ο Αντριου Κρέιμερ στο άρθρο του για τους Τάιμς της Νέας Υόρκης, ότι ορισμένες στρατιωτικές συμβάσεις απέτυχαν να κομίσουν όπλα ή πυρομαχικά και ότι κάποια από τα χρήματα έχουν εξαφανιστεί. Ωστόσο, οι ίδιες πηγές σπεύδουν να υπογραμμίσουν ότι τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα είχαν προκύψει κατά τους «χαοτικούς» πρώτους μήνες του πολέμου το 2022 και ότι εν τω μεταξύ έχει αποκατασταθεί η αξιοπιστία των σχετικών διαδικασιών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δημόσιες αποκαλύψεις περί κακοδιαχείρισης δεν έχουν, μέχρι στιγμής, συσχετιστεί άμεσα με ξένα οπλικά συστήματα που δόθηκαν στον ουκρανικό στρατό ή χρήματα από τη δυτική βοήθεια, ωστόσο αυτές οι αποκαλύψεις και οι συνακόλουθες καρατομήσεις έρχονται να ρίξουν σκιές αμφισβήτησης πάνω από τη δυτική βοήθεια έπειτα από περίπου 18 μήνες πολέμου.
Συλλήψεις – καρατομήσεις
Δύο αξιωματούχοι του ουκρανικού υπουργείου Άμυνας – ένας αναπληρωτής υπουργός και ο επικεφαλής των προμηθειών – συνελήφθησαν τον περασμένο χειμώνα με φόντο καταγγελίες για αγορά υπερκοστολογημένων αυγών για το στράτευμα. Εν συνεχεία, τον περασμένο μήνα, ο κ. Ζελένσκι απέλυσε τους επικεφαλής στρατιωτικών γραφείων στρατολόγησης έπειτα από καταγγελίες που ήθελαν ορισμένους εξ αυτών να δωροδοκούνται από φυγόστρατους, ενώ και ο πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ουκρανίας βρέθηκε τον περασμένο Μάιο να συλλαμβάνεται κατηγορούμενος για δωροληψία.
Με πληροφορίες από the New York Times, FT
