Οταν μια ομάδα τριών αραβικών κρατών προχώρησε στην ιστορική αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ το 2020, η παλαιστινιακή ηγεσία είδε τη διαδικασία σαν προδοσία. Οι συμφωνίες ακύρωσαν την παραδοσιακή πρακτική πολλών δεκαετιών, με βάση την οποία οι Αραβες απομόνωναν το Ισραήλ έως ότου επιτευχθεί δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Τρία χρόνια αργότερα, εν μέσω αμερικανικών προσπαθειών για τη σύναψη ανάλογης συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας, οι Παλαιστίνιοι ηγέτες ακολουθούν τώρα μια διαφορετική πορεία: την εμπλοκή.
Χθες επρόκειτο να φθάσουν στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας τρεις ανώτατοι Παλαιστίνιοι απεσταλμένοι για συνομιλίες, προκειμένου να προσδιοριστεί ποια αιτήματα θα μπορούσε να προβάλει η Σαουδική Αραβία εκ μέρους των Παλαιστινίων, με αντάλλαγμα την εγκαθίδρυση επίσημων σχέσεων με το Ισραήλ. Αυτή η προσέγγιση ανατρέπει τη δυναμική του 2020, όταν Μπαχρέιν, Μαρόκο και Εμιράτα αποκατέστησαν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, χωρίς να έχουν συμβουλευθεί πρώτα τους Παλαιστινίους, πολλώ δε μάλλον να εξασφαλίσουν παραχωρήσεις για λογαριασμό τους. Εκείνη τη χρονιά οι Παλαιστίνιοι απλώς καταδίκασαν τη διαδικασία. Παρόλο που ο ενθουσιασμός των Παλαιστινίων για την ομαλοποίηση των σχέσεων εξακολουθεί να είναι λιγοστός, η στροφή απηχεί τη συνειδητοποίησή τους ότι έχουν περισσότερα να κερδίσουν μέσα από τη συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις, τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο.
Από την έναρξη της θητείας της τον Δεκέμβριο, η ισραηλινή ακροδεξιά κυβέρνηση έχει σκληρύνει τον έλεγχο στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη, ανακοινώνοντας επέκταση των οικισμών, καθιστώντας ακόμη πιο μακρινή την προοπτική δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Η συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία δίνει στους Παλαιστινίους την ευκαιρία να διατηρήσουν την υποστήριξη στον στόχο τους, ενώ η δυναμική για τις φιλοδοξίες τους φθίνει.
«Βασικά διαχειρίστηκαν τα λάθη του παρελθόντος τους», λέει ο Ιμπραήμ Νταλάλσα, αναλυτής με έδρα τη Ραμάλα της Δυτικής Οχθης. Το 2020 «αισθάνθηκαν ότι η αντίδρασή τους τούς στοίχισε. Τώρα επανεξέτασαν ολόκληρη τη διαδικασία». Αλλωστε, «δεν έχουν εναλλακτική». Από την πλευρά τους οι Σαουδάραβες αναζητούν σημαντικότερες παραχωρήσεις από εκείνες που προσέφεραν οι Ισραηλινοί το 2020 στους γείτονές τους, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ως αντάλλαγμα για την ομαλοποίηση το Ριάντ θέλει μια ευρύτερη στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ, καθώς και αμερικανική υποστήριξη σ’ ένα πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς. Παράλληλα θέλει το Ισραήλ να προχωρήσει σε παραχωρήσεις προς τους Παλαιστινίους και σκέφτεται τι να ζητήσει, σύμφωνα με διπλωμάτες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.
Το 2020 η ηγεσία των Εμιράτων εξασφάλισε μόνο μια συμβολική χειρονομία: την προσωρινή αναβολή των ισραηλινών σχεδίων για προσάρτηση της Δυτικής Οχθης. Αναλυτές πιστεύουν ότι οι Σαουδάραβες, γνωρίζοντας τον ισχυρό ρόλο τους στη Μέση Ανατολή, θα θέλουν να κερδίσουν κάτι σημαντικότερο για λογαριασμό των Παλαιστινίων. «Η Σαουδική Αραβία βλέπει εαυτήν ως ηγετική δύναμη στον ισλαμικό κόσμο», εξηγεί ο Γκασάν Χατίμπ, Παλαιστίνιος πρώην υπουργός και νυν αναλυτής με έδρα τη Ραμάλα. «Ετσι προσπαθεί να συμπεριφερθεί αναλόγως».
Παλαιστίνιοι και Σαουδάραβες μιλούν από τον Απρίλιο γι’ αυτό που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν οι πρώτοι από τις διαπραγματεύσεις. Δημοσίως ο Παλαιστίνιος ηγέτης, Μαχμούτ Αμπάς, λέει ότι η Σαουδική Αραβία δεν θα έπρεπε να συμβιβαστεί με τίποτα λιγότερο από ένα παλαιστινιακό κράτος στη Δυτική Οχθη, τη Γάζα και την ανατολική Ιερουσαλήμ. Κατ’ ιδίαν, όμως, τα αιτήματα είναι πιο μετριοπαθή, όπως η συνέχιση της σαουδαραβικής οικονομικής βοήθειας, η οποία μειώθηκε αφότου ένας Σαουδάραβας ηγέτης εξέφρασε την οργή του για την αποκαλούμενη παλαιστινιακή αχαριστία.
