Ενα ταξίδι στον ποταμό Αώο (ή Βιόσα) στη νότια Αλβανία σημαίνει επίσκεψη σε ένα τοπίο που μοιάζει να έχει μείνει απαράλλαχτο εδώ και αιώνες. Κυλώντας από τα βορειοδυτικά σύνορα της Ελλάδας προς την Αδριατική Θάλασσα, ο Αώος διατρέχει φαράγγια και κοιλάδες που έχουν σχηματιστεί προ αμνημονεύτων χρόνων, γεμάτα βελανιδιές, πλατάνια και πεύκα. Αρχαίες πετρογέφυρες ενώνουν τις όχθες του, ρίχνοντας σκιά στα τιρκουάζ νερά του. Κοπάδια από πρόβατα βοσκούν τη χλόη του, ενώ αμπέλια, ελαιώνες και οικογενειακές φάρμες αποτελούν την κύρια ενασχόληση όσων ζουν γύρω του.
Νωρίτερα αυτή τη χρονιά η Αλβανία έκανε ένα μεγάλο βήμα προς τη διατήρηση αυτού του ευλογημένου τόπου, με την ίδρυση του Εθνικού Δρυμού Αώου Ποταμού, του πρώτου στην Ευρώπη, ενός προορισμού που εντάχθηκε στη λίστα «52 places to go in 2023» των New York Times.
Ο Εθνικός Δρυμός Αώου Ποταμού εντάχθηκε στη λίστα «52 places to go in 2023» των New York Times.
Τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες, η πρωτοβουλία αυτή ήταν ένα θείο δώρο. Κοινότητες βασίζουν την ύπαρξή τους στον ποταμό πριν ξεκινήσει η καταγραφή της ανθρώπινης Ιστορίας. Και, σε μια χώρα που ήδη έχει γίνει γνωστή για το φαγητό και τη φιλοξενία της, η κοιλάδα του Αώου βάζει τον πήχυ της τουριστικής ανάπτυξης πολύ ψηλά. Δροσερά φρούτα και λαχανικά, ορεινό μέλι, κατσικάκι, κρασί, αρνί, ρακί, τυριά και βότανα – όλα σε αφθονία και σε συνδυασμό με τη βαλκανική φιλοξενία. «Πριν από δέκα χρόνια όλοι έφευγαν από τα χωριά τους», μας έγραψε σε email η Μιρέλα Κουμπάρο, υπουργός Τουρισμού της Αλβανίας. «Πλέον έχουμε όλο και περισσότερους κάθε χρόνο, οι οποίοι επιστρέφουν από την ξενιτιά στους τόπους τους για να ανοίξουν ξενώνες και τουριστικές φάρμες», προσθέτει. «Αισθάνομαι πως θα αναπτυχθεί ένας φιλικός προς το περιβάλλον τουρισμός, με ανθρώπους που θα βλέπουν τη φύση ως κάτι με ανεκτίμητη αξία». Η Αλβανία μπορεί να μη διαθέτει τις πιο σύγχρονες υποδομές. Εκεί όμως που η χώρα πραγματικά λάμπει είναι στους ξενώνες, στην επαφή με τους ανθρώπους και στη φυσική εξερεύνηση. «Οταν πήγα για πρώτη φορά στη Δυτική Ευρώπη και είδα τα φρούτα τους, τόσο γυαλιστερά και υπέροχα, ένιωσα ντροπή για τα άσχημα φρούτα που έχουμε στην Αλβανία», δηλώνει η Ιρμα Τάκο, ιδιοκτήτρια ενός κέντρου εξερεύνησης του Αώου. «Οταν όμως τα δοκίμασα, κατάλαβα πως ήταν άγευστα. Η Αλβανία είναι σαν τα φρούτα της: δεν είναι λαμπερή, αλλά είναι γεμάτη γεύση».
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει, φυσικά, στην πόλη του Αργυροκάστρου. Μια πόλη που έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς από την UNESCO, καθώς ο αρχιτεκτονικός της χαρακτήρας αποτελεί «χαρακτηριστικό δείγμα της Οθωμανικής περιόδου». Τα σπίτια της πόλης με τις πέτρινες στέγες βρίσκονται κατά μήκος του ποταμού Δρίνου, ενός από τους παραποτάμους του Αώου, που προσφάτως έγιναν μέρη του Εθνικού Δρυμού.
Η «πέτρινη πόλη», πατρίδα του επί σειρά πολλών ετών ηγέτη της χώρας, Ενβέρ Χότζα, βουίζει πλέον από τους χιλιάδες επισκέπτες που περιδιαβαίνουν το κάστρο του 13ου αιώνα, το οποίο επιβλέπει βλοσυρό από τον λόφο του το όμορφο Αργυρόκαστρο. Εκεί έκατσα και ήπια έναν καφέ ψημένο στη χόβολη. «Αυτό που θέλουμε να δείξουμε στον κόσμο είναι ότι στην πόλη μας οι παραδόσεις και η φιλοξενία έχουν σημασία», μου είπε ο ιδιοκτήτης καθώς με σέρβιρε.
