Πειραματικό πυρηνοκίνητο πύραυλο τύπου Κρουζ φέρεται να έχει δοκιμάσει –ή να προετοιμάζεται να το κάνει– η Ρωσία, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες και δεδομένα αεροπλοΐας. Το νέο όπλο έχει θεωρητικό βεληνεκές δεκάδων χιλιάδων χιλιομέτρων.
Σύμφωνα με ανάλυση των δεδομένων από τους Times, οι κινήσεις αεροσκαφών και οχημάτων σε απομονωμένη στρατιωτική βάση της ρωσικής αρκτικής ζώνης δείχνουν προετοιμασίες για δοκιμή του πειραματικού πυραύλου, γνωστού με τους κωδικούς Μπουρεβέστνικ ή SSC-X-9 Σκάιφολ. Αμερικανικά κατασκοπευτικά αεροσκάφη, που πραγματοποίησαν υπερπτήσεις στην περιοχή σε πολύ μεγάλο υψόμετρο, παρακολουθήθηκαν από τα ραντάρ της ρωσικής βάσης, με το γενικό επιτελείο στην Ουάσιγκτον να εκδίδει διαταγή αποφυγής του συγκεκριμένου εναέριου χώρου από αεροσκάφη των ΗΠΑ. Η Ρωσία έχει πραγματοποιήσει 13 τέτοιες δοκιμές μεταξύ 2017 και 2019, όλες αποτυχημένες. Πύραυλος που εκτοξεύθηκε το 2019 συνετρίβη λίγο μετά την απογείωση και εξερράγη κατά τη διαδικασία ανάκτησής του, σκοτώνοντας επτά ανθρώπους.
«Πρόκειται για ένα εξωτικό οπλικό σύστημα, επικίνδυνο κατά τις δοκιμές και το στάδιο ανάπτυξης», λέει ο επικεφαλής του ινστιτούτου Ενωση Ελέγχου Εξοπλισμών, Ντάριλ Κίμπαλ. Αγνωστο παραμένει, ωστόσο, εάν το Μπουρεβέστνικ έχει δοκιμασθεί μετά το 2019. Ακόμη και ύστερα από μία επιτυχημένη δοκιμή, όμως, ο πύραυλος θα απαιτήσει χρόνια προκειμένου να αναπτυχθεί στο πεδίο της μάχης, προσθέτει ο Κίμπαλ. Σε προηγούμενες δοκιμές ο πύραυλος απέτυχε να φθάσει το διαφημιζόμενο βεληνεκές των 22.500 χιλιομέτρων. Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτίμησαν ότι κατά τη διάρκεια της πιο επιτυχημένης πτητικής δοκιμής ο Μπουρεβέστνικ πέταξε λίγο περισσότερο από δύο λεπτά και κάλυψε 30 χλμ., προτού συντριβεί στη θάλασσα. Για να χαρακτηρισθεί επιτυχημένο το τεστ θα πρέπει ο πυρηνικός αντιδραστήρας του κινητήρα να τεθεί σε λειτουργία εν πτήσει, αυξάνοντας έτσι το βεληνεκές.
Σύμφωνα με έκθεση της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Πρωτοβουλία για την Πυρηνική Απειλή», ο πύραυλος αποτελεί «όπλο δεύτερης κρούσης», το οποίο θα αξιοποιηθεί μετά την καταστροφή στόχων εντός της Ρωσίας από πυρηνικό πλήγμα. Ο πύραυλος μπορεί να φέρει συμβατική γόμωση, αλλά το πιθανότερο είναι η κεφαλή του να είναι «μικρή» πυρηνική, ισχύος τουλάχιστον 5 κιλοτόνων, ικανή να αφανίσει μεγάλες αστικές ζώνες και στρατιωτικούς στόχους. Παρότι η Ρωσία έχει κοινοποιήσει ελάχιστες πληροφορίες για τον Μπουρεβέστνικ, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν είχε αποκαλύψει ότι είναι πυρηνοκίνητος. Ο πύραυλος εκτοξεύεται χάρη σε κινητήρα στερεού καυσίμου, προτού τεθεί σε λειτουργία ο μικρός πυρηνικός αντιδραστήρας του, προσφέροντας στον Μπουρεβέστνικ θεωρητικά ανεξάντλητο χρόνο πτήσης.
Ο συγκεκριμένος πύραυλος είναι ένα από τα έξι στρατηγικά όπλα, μεταξύ τους ο βαλλιστικός πύραυλος Κινζάλ και ο υπερηχητικός Αβανγκάρντ, που παρουσίασε ο Πούτιν σε ομιλία του το 2018. Ο Ρώσος πρόεδρος είχε πει τότε ότι τα όπλα αυτά θα ήταν ικανά να υπερνικήσουν την υπάρχουσα αμερικανική άμυνα. Απευθυνόμενος προς τη Δύση ο Πούτιν είχε πει: «Αποτύχατε να αναχαιτίσετε τη Ρωσία».
Κινήσεις αεροσκαφών σε στρατιωτική βάση της αρκτικής ζώνης μαρτυρούν προετοιμασίες για τη δοκιμή του νέου όπλου.
Δορυφορικές εικόνες της 20ής Σεπτεμβρίου εμφανίζουν πολλά οχήματα γύρω από την εξέδρα εκτόξευσης, συμπεριλαμβανομένου και φορτηγού με φορτίο στο μέγεθος πυραύλου. Εικόνες από τις 28 Σεπτεμβρίου δείχνουν μεγάλο αριθμό προσωπικού γύρω από την εξέδρα και ένα ακόμη φορτηγό με, πιθανόν, πύραυλο στην καρότσα του.
Στις 31 Αυγούστου οι ρωσικές αρχές εξέδωσαν προειδοποίηση NOTAM στις διεθνείς αρχές αεροπλοΐας για την πραγματοποίηση ασκήσεων στη θάλασσα του Μπάρεντς, κοντά στην εξέδρα εκτόξευσης. Η Ρωσία είχε εκδώσει αντίστοιχη προειδοποίηση το 2019, λίγο πριν πραγματοποιήσει δοκιμή του Μπουρεβέστνικ.
Η άκρως απόρρητη φύση του προγράμματος Μπουρεβέστνικ και η απομακρυσμένη τοποθεσία της βάσης δοκιμών του δυσχεραίνει την εξασφάλιση πληροφοριών. Παρότι δοκιμές του πυραύλου έχουν πραγματοποιηθεί κατά το παρελθόν στη βάση της Αρκτικής, η Ρωσία ενδέχεται να πραγματοποιεί εκεί αποκλειστικά δοκιμές του κινητήρα.
Ειδικοί εκτιμούν ότι ο πύραυλος είναι επικίνδυνος όχι μόνο λόγω της ικανότητάς του να φέρει ισχυρή πυρηνική κεφαλή, αλλά και για την απειλή που θα δημιουργούσε τυχόν αστοχία στην εκτόξευση και διαρροή του πυρηνικού υλικού του αντιδραστήρα και της εκρηκτικής γόμωσης. Εάν ενταχθεί στο ρωσικό οπλοστάσιο, ο Μπουρεβέστνικ θα θεωρείται μέρος του πυρηνικού οπλοστασίου της χώρας και θα υπόκειται στη συνθήκη New START για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων.
Η εκπνοή της συνθήκης τον Φεβρουάριο του 2026 και η ένταξη του Μπουρεβέστνικ στο πυραυλικό δυναμικό της Ρωσίας θα μπορούσε ακόμη και να δώσει το έναυσμα για νέα ανεξέλεγκτη κούρσα εξοπλισμών.
