Τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμφώνησαν επί κρίσιμης σημασίας κειμένου της μεταρρύθμισης της μεταναστευτικής πολιτικής, ανακοίνωσε η ισπανική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.
«Συμφωνία! Οι πρεσβευτές της Ε.Ε. κατέληξαν σε συμφωνία για τον κανονισμό που θα αφορά περιπτώσεις κρίσεων ή ανωτέρας βίας στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου», αναφέρει σε ανάρτησή της η ισπανική προεδρία.
📣 Deal! EU Ambassadors have reached an agreement on the regulation addressing situations of crisis and force majeure in the field of migration and asylum.#COREPERII #EU2023ES #EUMigration pic.twitter.com/9ikt98a7sg
— Presidencia española del Consejo de la UE (@eu2023es) October 4, 2023
Το συγκεκριμένο πακέτο ρυθμίσεων αποσκοπεί στην από κοινού οργάνωση της απάντησης σε περιπτώσεις μαζικής ροής μεταναστών σε μία χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης –όπως κατά τη διάρκεια της κρίσης της περιόδου 2015-2016– που επιτρέπει την παράταση της διάρκειας κράτησης μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα της Ενωσης.
Το κείμενο θα αποτελέσει πλέον αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους ευρωβουλευτές.
Η αντιπαράθεση μεταξύ Ρώμης και Βερολίνου
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα euronews, η συμφωνία πάνω στον λεγόμενο «Κανονισμό για τις Κρίσεις» επισφραγίστηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησης των πρεσβευτών του μπλοκ στις Βρυξέλλες, στους οποίους ανατέθηκε η ολοκλήρωση του έργου που οι υπουργοί Εσωτερικών δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν την περασμένη εβδομάδα, όταν η Ιταλία μπλόκαρε το προσχέδιο κειμένου.
Ειδικότερα, η ιταλική πλευρά είχε αμφισβητήσει ένα μικρό μέρος της νομοθεσίας που επικεντρώνεται στις υπηρεσίες έρευνας και διάσωσης που παρέχονται από πλοία Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στη Μεσόγειο Θάλασσα, την οποία η Ρώμη θεωρεί «πόλο έλξης» που φέρνει περισσότερους μετανάστες στις ευρωπαϊκές ακτές.
Από την άλλη πλευρά, η Γερμανία, της οποίας η ψήφος ήταν απαραίτητη για την επίτευξη της απαιτούμενης ειδικής πλειοψηφίας, υπερασπίστηκε τα πλοία των ΜΚΟ, υποστηρίζοντας ότι η διάσωση ζωών στη θάλασσα είναι ένα νομικό, ανθρωπιστικό και ηθικό καθήκον. Η Ιταλία είχε προηγουμένως επικρίνει τη γερμανική κυβέρνηση για την παροχή κρατικής χρηματοδότησης στις εν λόγω οργανώσεις.
Παρ’ όλα αυτά, έπειτα από διαβουλεύσεις με τις εθνικές τους κυβερνήσεις, οι πρεσβευτές κατάφεραν σήμερα να βρουν λύση στο αδιέξοδο.
Τι είναι ο «Κανονισμός για τις Κρίσεις»;
Το εν λόγω κείμενο ορίζει τους κανόνες που θα ισχύουν σε κρίσιμες περιόδους όταν το σύστημα ασύλου της Ε.Ε. απειλείται από αιφνίδια και μαζική άφιξη μεταναστών, όπως συνέβη κατά τη μεταναστευτική κρίση κατά τα έτη 2015-2016.
Για να αντιμετωπισθεί μια απροσδόκητη εισροή, θα επιτρέπεται στα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν σκληρότερα μέτρα, όπως η διατήρηση των αιτούντων άσυλο στα σύνορα για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, ενώ θα εξετάζονται τα αιτήματά τους για διεθνή προστασία.
Η κράτηση των απορριφθέντων αιτούντων θα μπορούσε επίσης να παραταθεί πέρα από το μέγιστο όριο των 12 εβδομάδων έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία επιστροφής.
Από την πλευρά τους, οι ΜΚΟ υποστηρίζουν ότι αυτές οι παρεκκλίσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εγκλεισμό μεγάλου αριθμού ανθρώπων, να υποβαθμίσουν την ποιότητα των διαδικασιών εξέτασης των αιτημάτων ασύλου και να αυξήσουν τον κίνδυνο επαναπροωθήσεων.
Από την άλλη πλευρά, ο Κανονισμός για τις Κρίσεις προβλέπει τη δυνατότητα ταχείας παρακολούθησης των αιτημάτων ασύλου ατόμων που διαφεύγουν από μια κατάσταση έκτακτου κινδύνου, όπως μια ένοπλη σύγκρουση. Το ειδικό καθεστώς θα παρακάμπτει ουσιαστικά το συμβατικό σύστημα ασύλου, το οποίο τείνει να είναι δυσκίνητο και χρονοβόρο, και θα παρέχει στους πρόσφυγες άμεση πρόσβαση σε διαμονή, απασχόληση, εκπαίδευση και κοινωνική στήριξη.
Αυτό θα έμοιαζε με την προσωρινή προστασία που παρέχεται σε εκατομμύρια Ουκρανούς, οι οποίοι διέφυγαν από την εμπόλεμη χώρα τους μετά τη ρωσική εισβολή και αναζήτησαν καταφύγιο στην Ε.Ε.
Σε ποιες περιπτώσεις θα ενεργοποιείται;
Η θέση του Συμβουλίου σχετικά με τον εν λόγω κανονισμό ήταν η μόνη που έλειπε από το «παζλ» που είναι γνωστό ως το «Νέο Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το ασυλο».
Το Νέο Σύμφωνο παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2020 για να αντικαταστήσει την ad-hoc διαχείριση κρίσεων της περασμένης δεκαετίας με ένα σύνολο σαφών κανονισμών που να ισχύουν για όλα τα κράτη-μέλη.
Η μεταρρύθμιση με πέντε άξονες βαδίζει σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης για να διασφαλίσει ότι τα κράτη της πρώτης γραμμής, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, δεν θα μείνουν χωρίς στήριξη.
Το βασικό στοιχείο του Συμφώνου είναι ένα σύστημα «υποχρεωτικής αλληλεγγύης» που προσφέρει στις χώρες τρεις διαφορετικές επιλογές για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών: αποδοχή ορισμένων μεταναστών που αιτούνται άσυλο, πληρωμή 20.000 ευρώ για την επιστροφή όσων οι αιτήσεις απορρίφθηκαν ή χρηματοδότηση επιχειρησιακής υποστήριξης, όπως π.χ. υποδομές και προσωπικό.
Αυτό το σύστημα, το οποίο συμφωνήθηκε προκαταρκτικά σε μια σημαντική στιγμή τον Ιούνιο, θα πρέπει να λειτουργεί σε σταθερή βάση, ενώ ο «Κανονισμός για τις Κρίσεις» θα ενεργοποιείται μόνο σε έκτακτες καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο το σύστημα ασύλου της Ε.Ε.
Ο «Κανονισμός για τις Κρίσεις» θα ισχύει επίσης όταν η μετανάστευση εργαλειοποιείται από κάποια ξένη κυβέρνηση σε μια προσπάθεια ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις της Ε.Ε., ένα μάθημα που αντλήθηκε κατά τη διάρκεια της συνοριακής κρίσης που υποκίνησε η Λευκορωσία το καλοκαίρι του 2021.
Μετά τη σημερινή συμφωνία, οι συνομιλίες αναμένεται να επαναληφθούν σύντομα με στόχο να ολοκληρωθούν και οι πέντε παράμετροι του Νέου Συμφώνου πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024.
Με πληροφορίες από AFP, euronews
