ΜΠΕΡΚΛΕΪ. Σε νέα ύψη-ρεκόρ εκτινάχθηκαν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυτό τον Σεπτέμβριο, εκπλήσσοντας τους επιστήμονες και κάνοντας έναν από αυτούς να κάνει λόγο για «εντελώς παρανοϊκό φαινόμενο».
Ο θερμότερος Σεπτέμβριος στην ιστορία ακολούθησε τον θερμότερο Αύγουστο και τον πιο ζεστό Ιούλιο της σύγχρονης εποχής, που αναδείχθηκε μάλιστα στον θερμότερο μήνα που έχει ποτέ καταγραφεί. Οι υψηλές θερμοκρασίες ευνόησαν τους καύσωνες και τις δασικές πυρκαγιές σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την εφημερίδα The Guardian.
Ο Σεπτέμβριος του 2023 ξεπέρασε το προηγούμενο ρεκόρ θερμοκρασίας κατά 0,5 βαθμό Κελσίου – η μεγαλύτερη τέτοια διαφορά από τη δεκαετία του 1940. Ο Σεπτέμβριος, από τη μεριά του, υπήρξε κατά 1,4 βαθμό Κελσίου πιο ζεστός από τον μέσο όρο του μήνα αυτού στην προβιομηχανική εποχή. Δεδομένα Ευρωπαίων και Ιαπώνων επιστημόνων επιβεβαιώνουν το θερμοκρασιακό αυτό άλμα.
Η ζέστη είναι αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης παρουσίας μεγάλων ποσοστών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, σε συνδυασμό με το σημαντικότερο περιοδικό μετεωρολογικό φαινόμενο του πλανήτη, το Ελ Νίνιο. Τα προηγούμενα τρία χρόνια, στον Ειρηνικό επικράτησαν συνθήκες Ελ Νίνια, συμβάλλοντας στη μείωση της θερμοκρασίας των υδάτων κατά μερικά κλάσματα του βαθμού Κελσίου και στη δέσμευση περισσότερης θερμότητας από τους ωκεανούς.
Οι συνθήκες, όμως, άλλαξαν με την επάνοδο του Ελ Νίνιο και την απελευθέρωση θερμότητας από τον ωκεανό στη γήινη ατμόσφαιρα. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το 2023 θα είναι το θερμότερο έτος στην καταγεγραμμένη μετεωρολογική ιστορία, ενώ το 2024 ενδέχεται να καταρρίψει το ρεκόρ αυτό, καθώς οι επιπτώσεις του Ελ Νίνιο θα είναι πιο αισθητές μερικούς μήνες μετά την εμφάνισή του. «Ο Σεπτέμβριος υπήρξε, κατά την επαγγελματική μου άποψη, εντελώς παρανοϊκός», έγραψε στο Twitter/X ο Ζικ Χάουσφαδερ του προγράμματος Berkeley Earth. Ο Μίκα Ραντάνεν, ερευνητής κλιματολογικών θεμάτων του Φινλανδικού Μετεωρολογικού Ινστιτούτου, λέει: «Παλεύω ακόμη να καταλάβω πώς είναι δυνατόν ένα έτος να ξεχωρίζει τόσο πολύ από τα προηγούμενα». Ο καθηγητής Εντ Χόκινς του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ στη Βρετανία λέει ότι είναι «αποσβολωμένος».
Υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ έχουν πλήξει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Πολωνία. Στη Βρετανία, η μετεωρολογική υπηρεσία αποφάνθηκε ότι ο Σεπτέμβριος του 2023 ήταν ο πιο ζεστός από το 1884, οπότε άρχισε η τήρηση αρχείων.
Στην Αυστραλία, η κλιματολόγος Τζοέλ Γκέργκις σημειώνει: «Οι καταγραφές κλιματικών δεδομένων στην Αυστραλία για τον Σεπτέμβριο ήταν σοκαριστικές. Τα στοιχεία δείχνουν ότι σε ορισμένες περιοχές της ηπείρου, οι θερμοκρασίες ήταν 3 με 5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο. Η ανομβρία συνεχίζεται, στο μεταξύ, και το καλοκαίρι στο νότιο ημισφαίριο αναμένεται μαρτυρικό». Παρότι η προκαλούμενη από την ανθρώπινη δραστηριότητα υπερθέρμανση του πλανήτη και το Ελ Νίνιο είναι οι πρώτοι υπαίτιοι των θερμοκρασιών ρεκόρ, άλλοι παράγοντες συντελούν και αυτοί σε μικρή άνοδο της μέσης θερμοκρασίας. Αυτοί είναι η ενίσχυση της ηλιακής δραστηριότητας που βρίσκεται στην κορύφωση του 11ετούς κύκλου της, ο περιορισμός των εκπομπών θείου –ικανού να μπλοκάρει την ηλιακή ακτινοβολία στην ατμόσφαιρα– από τα ναυτιλιακά και βιομηχανικά καύσιμα, και η ηφαιστειακή έκρηξη στη νήσο Τόνγκα του Ειρηνικού, η οποία εκτόξευσε στην ατμόσφαιρα μεγάλο όγκο υδρατμών, γνωστών για τις θερμοαπορροφητικές τους ιδιότητες.
