Την ώρα που Σλοβακία, Ουγγαρία και Σερβία επιδεικνύουν όλες σημαντική συμπάθεια προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, άλλο ένα σημάδι που δείχνει τη μετατόπιση της Κεντρικής Ευρώπης προσφέρει η Πολωνία.
Η χώρα που φιλοξενεί περισσότερους από 1,5 εκατ. Ουκρανούς πρόσφυγες και υπήρξε από τους πιο στιβαρούς υποστηρικτές του Κιέβου τον πρώτο ενάμιση χρόνο του πολέμου, αποφάσισε πρόσφατα να κλείσει τα σύνορά της στα φθηνά ουκρανικά σιτηρά. Το κυβερνών ακροδεξιό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS) διεξάγει σκληρή προεκλογική εκστρατεία κατά της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης ενόψει των εκλογών της ερχόμενης Κυριακής.
Παρότι ο σκιώδης ηγέτης της χώρας, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, παραμένει φανατικά αντιρώσος, οι εθνικιστικές και υπερσυντηρητικές αξίες του απηχούν εκείνες του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν και του Σλοβάκου εν αναμονή ομολόγου του, Ρόμπερτ Φίτσο. Μία νίκη του PiS στις βουλευτικές εκλογές θα υπονόμευε ακόμη περισσότερο την ευρωπαϊκή ενότητα, σε μία στιγμή που η στασιμότητα στο πεδίο της μάχης απομακρύνει κάθε ενδεχόμενο διπλωματικού συμβιβασμού.
Ο Κατσίνσκι αντιτίθεται στην πολιτική, αμυντική και οικονομική ευρωπαϊκή ενσωμάτωση, την οποία πρεσβεύει με πάθος ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Φήμες έχουν κυκλοφορήσει ακόμη και για πιθανή έξοδο της Πολωνίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, προϊόν αβάσιμης και ακραίας σεναριολογίας, το οποίο τροφοδοτεί, ωστόσο, τις τριβές γύρω από τον ρόλο της Ε.Ε. στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ακόμη και στη Δυτική Ευρώπη, πρόσφατη έρευνα του ινστιτούτου German Marshall Fund έδειξε ότι 52% των Γάλλων συμφωνεί με την ένταξη της Ουκρανίας στην Ενωση, έναντι 49% των Γερμανών, ενώ μόλις 45% των ερωτηθέντων στη Γερμανία συμφώνησαν με το ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Στο σύνολό της, όμως, η μελέτη διαπίστωσε ότι και στις δύο όχθες του Ατλαντικού, 69% των πολιτών συμφωνούν για την ανάγκη ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, με πολίτες χωρών όπως η Βρετανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Σουηδία και η Λιθουανία να δηλώνουν ότι συμφωνούν απολύτως με τα αιτήματα της Ουκρανίας.
«Ούτε μία σφαίραγια την Ουκρανία», ήταν το σύνθημα της νικηφόρου προεκλογικής εκστρατείας του Ρόμπερτ Φίτσο στη Σλοβακία.
Ο καθηγητής της γαλλικής Σχολής Πολιτικών Επιστημών Ζακ Ρουπνίκ επιμένει, όμως, στην άποψη ότι η Κεντρική Ευρώπη αποστασιοποιείται σταδιακά από το δράμα της Ουκρανίας. «Ακούμε ολοένα και πιο συχνά το σαφές μήνυμα που στέλνουν οι Ευρωπαίοι προς τον Ζελένσκι: Σας εκλιπαρούμε, συμφωνήστε με τον Πούτιν», λέει ο δρ Ρουπνίκ. Μετά τις τεράστιες θυσίες του ουκρανικού λαού, όμως, για την υπεράσπιση της χώρας του απέναντι στη ρωσική εισβολή, αυτό είναι το μόνο που ο Ζελένσκι δεν πρόκειται να επιδιώξει.
Η εκλογή του Φίτσο στην Μπρατισλάβα και η ενδεχόμενη επανεκλογή Τραμπ στον Λευκό Οίκο περιπλέκει επικίνδυνα τις επιδιώξεις και τις προσδοκίες της Ε.Ε. στο Ουκρανικό. Ο νικητής των εκλογών στη Σλοβακία, πρώην πρωθυπουργός Φίτσο, ο οποίος υιοθέτησε ανερυθρίαστα φιλορωσική γραμμή, αποτελεί μία ακόμη ένδειξη της αποσάθρωσης της υποστήριξης της Δύσης προς την Ουκρανία.
Η Σλοβακία είναι βέβαια μία μικρή χώρα με ιστορικούς δεσμούς με τη Ρωσία, ενώ η μορφή του συνασπισμού που θα σχηματίσει ο Φίτσο παραμένει ακόμη άγνωστη. Κάποιοι ελπίζουν ότι ο Σλοβάκος εντολοδόχος πρωθυπουργός θα επιδείξει ρεαλισμό, όπως έκανε η ακροδεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι. Η μετατόπιση της Σλοβακίας παραμένει, όμως, ανησυχητική, ιδίως από μία χώρα η οποία πρώτη παρέδωσε μαχητικά αεροσκάφη στην Ουκρανία.
Το αποτέλεσμα της κάλπης της περασμένης Κυριακής στη Σλοβακία συμπίπτει με την αυξανόμενη αμηχανία σε ΗΠΑ και Ε.Ε. για τα δισεκατομμύρια δολάρια σε αμυντική βοήθεια που έχει λάβει το Κίεβο και τις εκκλήσεις για αξιοποίηση των κεφαλαίων αυτών για τη στήριξη των χειμαζόμενων από την ακρίβεια Αμερικανών και Ευρωπαίων πολιτών. Η νίκη του Φίτσο με κεντρικό προεκλογικό σύνθημα «ούτε μία σφαίρα για την Ουκρανία» αποδεικνύει την ενισχυόμενη δημοτικότητα της απεμπλοκής από τον πόλεμο μεταξύ του ευρωπαϊκού κοινού.
Ο Φίτσο συνδύασε τον κοινωνικό συντηρητισμό, τον εθνικισμό, την ομοφοβική ρητορική και τις υποσχέσεις για γενναίες κρατικές παροχές, προσελκύοντας ψηφοφόρους αγροτικών και περιαστικών περιοχών. «Η Σλοβακία απέδειξε ότι η απειλή πολέμου στα σύνορά σου δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα στηρίζεις ολόψυχα την Ουκρανία», λέει ο δρ Ρουπνίκ.
Δημοσκόπηση του Μαρτίου σε όλη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη έδειξε ότι 51% των Σλοβάκων θεωρεί πως η Δύση και η Ουκρανία είναι οι «κύριοι υπεύθυνοι» του πολέμου. Ο Φίτσο υιοθέτησε πλήρως τη ρητορική του φιλορώσου Ορμπαν. «Ο Ορμπαν προσέφερε την έμπνευση στον Φίτσο, παρότι ο τελευταίος δεν διαθέτει τις ίδιες βαθιές ακροδεξιές ρίζες όπως ο Ούγγρος συνάδελφός του. Ο Σλοβάκος εν αναμονή πρωθυπουργός είναι πιο ρεαλιστής», λέει ο Λούντεκ Σεκίρα, Τσέχος επιχειρηματίας και ιδρυτής φιλελεύθερου ινστιτούτου μελετών.
