Οι επιθέσεις του Σαββάτου κατά του Ισραήλ προετοιμάζονταν για αρκετό καιρό. Δεν ήταν μια οργισμένη απάντηση σε πρόσφατα γεγονότα, όπως η εισβολή εποίκων στο τέμενος Αλ Ακσά ή ο διάλογος Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας. Η ημερομηνία της 7ης Οκτωβρίου, σχεδόν 50 χρόνια μετά την τελευταία φορά που το Ισραήλ υπέστη παρόμοιο πλήγμα –τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ– θα χτυπά για αρκετό καιρό. Η Χαμάς κατανοεί τον συμβολισμό.
Η εύκολη και προφανής σύγκριση μεταξύ των δύο επιθέσεων είναι ότι για άλλη μια φορά το Ισραήλ αιφνιδιάστηκε. Οι συσχετισμοί και οι συγκρίσεις δεν σταματούν εκεί. Οι Ισραηλινοί κέρδισαν τελικά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973. Το ανθρώπινο κόστος ήταν όμως τόσο μεγάλο και έδειξε ότι η χώρα ήταν ακόμη ευάλωτη, παρά τις εντυπωσιακές νίκες στον πόλεμο του 1967. Η Χαμάς έδειξε τώρα ότι είναι ακόμα ικανή να επιφέρει βαριά πλήγματα στο Ισραήλ. Ο ισραηλινός λαός εκτιμά ότι αν υπήρχε καλύτερη εκτίμηση του κινδύνου όλα αυτά θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.
Οι πολιτικές αντιδράσεις στο Ισραήλ θα είναι σκληρές και θα υπερβούν τις έρευνες για την αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών. Οχι ακόμη όμως, διότι η χώρα θα ενωθεί καθώς οι μάχες συνεχίζονται και οι κομματικές διαφορές θα παραμερισθούν. Μόλις καταλαγιάσει η σκόνη. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν προσφερθεί να συμμετέχουν σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Προϋπόθεση είναι να απομακρυνθούν τα πιο αμφιλεγόμενα κόμματα του συνασπισμού του Νετανιάχου, κυρίως ο Μπεζαλέλ Σμότριτς και ο υπουργός Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ.
Η δικαστική μεταρρύθμιση δεν άφησε μόνο την ισραηλινή κοινωνία βαθιά διχασμένη, κάτι που η Χαμάς γνώριζε πολύ καλά. Αδεια φυλάκια και λεπτές γραμμές άμυνας στα σύνορα με τη Γάζα, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο.
Υπάρχει και μια άλλη διαφορά. Ο πόλεμος του 1973 ήταν προοίμιο της διπλωματίας. Μέχρι τότε όλες οι αραβικές κυβερνήσεις είχαν αρνηθεί το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ και είχαν απορρίψει προτάσεις για απευθείας διαπραγματεύσεις. Ο πρόεδρος της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ ήθελε να το αλλάξει αυτό και χρησιμοποίησε το κύρος που του προσέφεραν οι πρώτες επιτυχημένες ημέρες του πολέμου για να μπει στη διαδικασία που κατέληξε σε μια συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ. Λίγο αργότερα δολοφονήθηκε.
Του σημερινού πολέμου προηγήθηκαν σημαντικές διαπραγματεύσεις και τομές στις αραβοϊσραηλινές διπλωματικές σχέσεις, ιδίως με τα κράτη του Κόλπου. Η τελευταία προσπάθεια ξεκίνησε υπό την κυβέρνηση Τραμπ, οδηγώντας στις «Συμφωνίες του Αβραάμ» (μεταξύ του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν, του Σουδάν και του Μαρόκου) και πρόσφατα προχώρησαν σε συνομιλίες με τη Σαουδική Αραβία. Ο Νετανιάχου δήλωσε στον ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο ότι οι δύο χώρες βρίσκονταν στο «κατώφλι» μιας συμφωνίας. Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν επιβεβαίωσε επίσης ότι «κάθε μέρα ερχόμαστε πιο κοντά».
*Ο Λόρενς Φρίντμαν είναι Βρετανός ακαδημαϊκός, ιστορικός και συγγραφέας με ειδίκευση στην εξωτερική πολιτική, τις διεθνείς σχέσεις και τη στρατηγική. Το απόσπασμα είναι μέρος του πρόσφατου άρθρου του στο blog του στο Substack.
