Με τις εκλογές της 15ης Οκτωβρίου, που θα κρίνουν τη νέα σύνθεση του πολωνικού κοινοβουλίου καθώς και τον νέο ηγέτη της χώρας, να πλησιάζουν, η συμμετοχή των αποδήμων είναι τεράστια και πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως θα μπορούσε να αποβεί καθοριστική. Η προθεσμία εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους για τους Πολωνούς εκτός Πολωνίας εξέπνευσε τα μεσάνυχτα της Τρίτης προς Τετάρτη και ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων ξεπέρασε τις 608.000, που αποτελεί ρεκόρ για την ιστορία της χώρας. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο αριθμός των αποδήμων ψηφοφόρων που συμμετείχαν στις προηγούμενες εκλογές (2019) είχε φτάσει στις 314.000.
H Πολωνία έχει μεγάλη διασπορά, με περισσότερους από 5 εκατ. πολίτες της να ζουν εκτός συνόρων σε περισσότερες από τριάντα χώρες του κόσμου. Στις προηγούμενες εκλογές, οι Πολωνοί του εξωτερικού είχαν στηρίξει σε μεγαλύτερα ποσοστά από τους ντόπιους την αξιωματική αντιπολίτευση, με το κόμμα της Συμμαχίας Πολιτών (ΚΟ), έναν διευρυμένο συνασπισμό κομμάτων διαφόρων πολιτικών ιδεολογιών, να λαμβάνει το 39% των ψήφων εκτός συνόρων αλλά μόλις το 25% των συνολικών.
Στις τρέχουσες εκλογές, ισχυρότερος αντίπαλος του κυβερνώντος κόμματος αναδεικνύεται ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας καθώς και τέως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ. Ο Τουσκ, επικεφαλής του κεντροδεξιού κόμματος Πολιτική Πλατφόρμα (PO), που αποτελεί και το μεγαλύτερο κόμμα της ΚΟ, ενσωματώνει πολλά χαρακτηριστικά που τον καθιστούν δημοφιλή στο πολωνικό κοινό. Παντρεμένος με δύο παιδιά, ταιριάζει γάντι στο προφίλ του «καθημερινού» προοδευτικού χριστιανοδημοκράτη, ενώ η συμμετοχή του κόμματός του στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, σε συνδυασμό με την κατάληψη εκ μέρους του σημαντικών πολιτικών θέσεων στο Ευρωκοινοβούλιο, δημιουργεί ένα φιλοευρωπαϊκό προφίλ που πολλοί πολίτες επιθυμούν να επιστρέψει στη χώρα. Με βάση τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης κερδίζει το 30% των ψήφων και έρχεται δεύτερος πίσω από το κυβερνών εθνικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, που συγκεντρώνει το 36%.
Ενας από τους λόγους για τους οποίους η εκλογική αναμέτρηση συγκεντρώνει το διεθνές ενδιαφέρον, είναι πως το αποτέλεσμά της αναμένεται να παίξει σοβαρό ρόλο στην παραμονή ή μη μιας σημαντικής οικονομίας στους κόλπους της Ε.Ε.
Αν και όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το κυβερνών κόμμα μάλλον θα τερματίσει ξανά πρώτο σε ψήφους, είναι πολύ πιθανό να μην καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση μόνο του.
Το PiS, που κυβερνά τη χώρα από το 2015, είναι ένα λαϊκιστικό, ευρωσκεπτικιστικό κόμμα, το οποίο έχει συχνά εκφράσει απόψεις κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Κρατάει σκληρή στάση απέναντι στους μετανάστες, ενθαρρύνει τις γεννήσεις και πολλοί στη χώρα το θεωρούν τον ντε φάκτο πολιτικό σύμμαχο της πανίσχυρης πολωνικής Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Εχει κατηγορηθεί πως στα χρόνια της διακυβέρνησής του έχει προσπαθήσει συστηματικά να χειραγωγήσει τη Δικαιοσύνη και πως ασκεί ασφυκτικό έλεγχο στα μέσα ενημέρωσης. Στον τομέα των ατομικών ελευθεριών, έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός Πολωνίας έχει προκαλέσει η πρόσφατη απόφασή του να περιορίσει την πρόσβαση των γυναικών στη νόμιμη έκτρωση, σε βαθμό που σχεδόν ισοδυναμεί με πλήρη κατάργηση του συγκεκριμένου ανθρώπινου δικαιώματος.
Χαρακτηριστικό δείγμα των αντιδράσεων που έχει προκαλέσει αποτελεί η τεράστια αντικυβερνητική διαδήλωση στην αρχή του μήνα στη Βαρσοβία. Εκεί, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν κρατώντας σημαίες της Πολωνίας και της Ε.Ε. Ο Τουσκ αποκάλεσε τη συγκέντρωση «πορεία του ενός εκατομμυρίου καρδιών» και «σημάδι για την αναγέννηση της Πολωνίας». Μιλώντας στο συγκεντρωμένο πλήθος, τόνισε πως «η μεγάλη αλλαγή έρχεται».
Αν και όλες οι δημοσκοπήσεις συμφωνούν πως το κυβερνών κόμμα μάλλον θα τερματίσει ξανά πρώτο σε ψήφους, είναι πολύ πιθανό αυτή τη φορά να μην καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση μόνο του. Η απρόσμενη προχθεσινή παραίτηση δύο κορυφαίων στρατιωτικών αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμυνας (ΑΓΕΕΘΑ), δείχνει πως στο κόμμα υπάρχουν κάποιοι τριγμοί. Εάν, ωστόσο, το PiS χρειαστεί να ζητήσει τη βοήθεια κάποιου τρίτου κόμματος, ο πιθανότερος σύμμαχος είναι η ακροδεξιά Συνομοσπονδία (Konf) που συγκεντρώνει το 9%.
