Ενώ τα ισραηλινά στρατεύματα βρίσκονται με το δάχτυλο στη σκανδάλη στα σύνορα με τη Γάζα, οι διπλωματικές ζυμώσεις σε περιφερειακό επίπεδο βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, με επίκεντρο την εξασφάλιση ασφαλών διόδων για τους αμάχους της Γάζας.
Καταρχάς, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Αντονι Μπλίνκεν, δεν έχει ολοκληρώσει τις διαβουλεύσεις του με τις πολιτικές ηγεσίες των χωρών της περιοχής.
Υστερα από τις συναντήσεις που είχε με την κυβέρνηση του Ριάντ, σήμερα συνεχίζει τις επαφές του με την Αίγυπτο. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πρωτεύουσας σημασίας το ζήτημα του καθορισμού ασφαλούς διαφυγής των Παλαιστινίων αμάχων, όχι μόνο από το βόρειο τμήμα του παλαιστινιακού θύλακα προς τα νοτιότερα, αλλά ακόμα και η ασφαλής διαφυγή τους προς τη Χερσόνησο του Σινά μέσω του φυλακίου της Ράφα.
Ωστόσο, η κυβέρνηση του Καΐρου προβληματίζεται από το ενδεχόμενο της –έστω προσωρινής– εγκατάστασης σε αιγυπτιακό έδαφος ενός προσφυγικού πληθυσμού που θα μπορούσε συνολικά να φτάσει τα δύο εκατομμύρια.
Την Αίγυπτο δεν την προβληματίζει μόνο η έλλειψη κατάλληλων υποδομών φιλοξενίας, όσο κυρίως οι επιπτώσεις που ενδέχεται να έχει μια τέτοια εξέλιξη σε επίπεδο εσωτερικής ασφάλειας. Εδώ και δεκαετίες, ο αιγυπτιακός στρατός βρίσκεται ουσιαστικά σε διαρκή ένοπλη σύγκρουση στο βόρειο και κεντρικό τμήμα της Χερσονήσου του Σινά κατά πυρήνων του ISIS, που κατά καιρούς έχουν προκαλέσει πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις σε αιγυπτιακές στρατιωτικές βάσεις και σε αστυνομικά τμήματα της πόλης Ελ-Αρίς. Ετι περαιτέρω, δεν είναι πλέον μυστικό ότι τα τούνελ που συνδέουν το Σινά με το νότιο τμήμα της Γάζας ανέκαθεν αποτελούσαν τις ασφαλέστερες διόδους παράνομης μεταφοράς οπλισμού – γεγονός που η αιγυπτιακή κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει ακόμα να καταπολεμήσει αποτελεσματικά.
Ενόψει της κατ’ ιδίαν συνάντησης Μπλίνκεν – Σίσι στο Κάιρο σήμερα, ο Αιγύπτιος πρόεδρος ολοκλήρωσε το πρωί ευρεία σύσκεψη με το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της χώρας. Είναι γεγονός ότι πολύ δύσκολα η Αίγυπτος θα είναι σε θέση να αντιταχθεί μέχρι τέλους σε μια αμερικανική απαίτηση να φιλοξενηθούν στο έδαφός της οι άμαχοι της Γάζας. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό εφόσον γίνουν αποδεκτά κάποια ανταλλάγματα. Και το ερώτημα που τίθεται, πλέον, είναι ποια ακριβώς ανταλλάγματα θα ζητήσει ο Αιγύπτιος πρόεδρος και ποιες προϋποθέσεις θα θέσει στους Αμερικανούς – και αντιστρόφως.
Το εκκρεμές ζήτημα της ασφαλούς διόδου των Παλαιστινίων αμάχων της Γάζας πράγματι ενέχει πολιτικές σκοπιμότητες, με κυριότερη τη διατήρηση του θετικού κλίματος που επικρατεί (ακόμα) στη διεθνή κοινή γνώμη υπέρ του Ισραήλ, μετά τις απίστευτης αγριότητας σφαγές που πραγματοποίησε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Από την άλλη, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να αγνοήσει ότι αυτή τη στιγμή στη Λωρίδα της Γάζας ζουν μόνιμα 600 Παλαιστίνιοι που έχουν αμερικανική υπηκοότητα. Παράλληλα, και στο Ισραήλ ζουν πολλοί περισσότεροι υπήκοοι ΗΠΑ, οι οποίοι επίσης θα πρέπει να μετακινηθούν. Ηδη σήμερα ξεκίνησε η μεταφορά των Αμερικανών υπηκόων που διαμένουν στο Ισραήλ με ναυλωμένα πλοία που έχουν προορισμό την Κύπρο, και δεν αποκλείεται να υπάρξει συνέχεια. Επομένως, η ισραηλινή πλευρά εκτιμάται πως θα λάβει πολύ σοβαρά υπ’ όψιν και αυτό το δεδομένο προτού προχωρήσει στη χερσαία επιχείρηση.
Τέλος, σήμερα ανακοινώθηκε ότι αναχώρησε από τις ΗΠΑ το αεροπλανοφόρο «Αϊζενχάουερ» με κατεύθυνση τα ανοιχτά των μεσογειακών ακτών του Ισραήλ, προκειμένου να ενισχύσει το αεροπλανοφόρο «Τζέραλντ Φορντ» που ήδη βρίσκεται στην περιοχή. Εκτιμάται ότι οι Ισραηλινοί θα έχουν σημαντικούς λόγους να περιμένουν την ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, πέραν των δυνάμεων της CENTCOM στον Περσικό Κόλπο, προκειμένου να διαμηνυθούν με ακόμα περισσότερη σαφήνεια οι αμερικανοϊσραηλινές προειδοποιήσεις προς το Ιράν και τους περιφερειακούς παράγοντες που επηρεάζει –με κυριότερη την οργάνωση Χεζμπολάχ– ώστε να πειστούν να μην αναμιχθούν περαιτέρω στο πολεμικό σκηνικό που εξυφαίνεται.
Ολα δείχνουν ότι η ισραηλινή πλευρά θα ανανεώνει τις προθεσμίες εκκένωσης του βόρειου τμήματος της Γάζας, μέχρις ότου η διπλωματία να πει την τελευταία της λέξη.
* Ο κ. Γαβριήλ Χαρίτος διδάσκει Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου στο Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ
