Ο Ντόναλντ Τουσκ, ο πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πανηγύρισε τη νίκη του στις βουλευτικές εκλογές της Πολωνίας την Κυριακή, λίγα λεπτά μετά το κλείσιμο της κάλπης, με βάση τα αποτελέσματα του exit poll.
Το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) φέρεται να κερδίζει τις περισσότερες ψήφους, ωστόσο, ανοίγει ο δρόμος προς μία κυβέρνηση συνεργασίας της αντιπολίτευσης με επικεφαλής τον Τουσκ.
Το PiS, το οποίο κυβερνά την Πολωνία εδώ και οκτώ χρόνια, έχει μετατρέψει τη δημόσια τηλεόραση σε προπαγανδιστικό του βραχίονα, έχει περιορίσει τα δικαιώματα στην άμβλωση και έχει δαιμονοποιήσει τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, τους μετανάστες και τους πρόσφυγες.
Eχει επίσης έθεσε την Πολωνία σε πορεία σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες για θέματα κράτους δικαίου, γεγονός που έχει οδηγήσει στο πάγωμα δεκάδων δισ. ευρώ τα οποία προέρχονται από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
«Το τέλος των κακών καιρών»
Ο Τουσκ εμφανίστηκε την Κυριακή στο Εθνογραφικό Μουσείο της Βαρσοβίας από όπου δήλωσε τη νίκη του.
«Είναι το τέλος των κακών καιρών, είναι το τέλος της διακυβέρνησης του PiS, τα καταφέραμε», είπε ο Τουσκ, υπό τις επευφημίες των συγκεντρωμένων υποστηρικτών του.
«Κερδίσαμε τη δημοκρατία, κερδίσαμε την ελευθερία, κερδίσαμε την ελεύθερη αγαπημένη μας Πολωνία … αυτή η μέρα θα μείνει στην Ιστορία ως μια φωτεινή μέρα, η αναγέννηση της Πολωνίας», είπε.
Σύμφωνα με το exit poll, το PiS έλαβε 36,8% και ο Συνασπισμός Πολιτών του Τουσκ 31,6%. Ωστόσο, δύο πολιτικές παρατάξεις που θα μπορούσαν να σχηματίσουν συνασπισμό με τον Τουσκ τα πήγαν επίσης καλά. Πρόκεταα για τον κεντροδεξιό Τρίτο Δρόμο που έλαβε ποσοστό με 13% και για την αριστερή Lewica που έλαβε 8,6%.
Χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις η ακροδεξιά
Αν επιβεβαιωθεί το αποτέλεσμα, τα τρία κόμματα συγκεντρώνουν την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο της Πολωνίας των 460 εδρών. Σε ακόμη μία πιθανή καλή είδηση για τους προοδευτικούς της Πολωνίας, το exit poll έδειξε ότι η Συνομοσπονδία, ακροδεξιός συνασπισμός λαμβάνει ποσοστό 6,2%, χαμηλότερα από όσο εκτιμούσαν οι προεκλογικές δημοσκοπήσεις.
Σημειώνεται ότι exit poll στις εκλογές της Σλοβακίας νωρίτερα αυτόν τον μήνα έδινε νίκη σε προοδευτικό συνασπισμό, ωστόσο, τα πραγματικά αποτελέσματα ήταν διαφορετικά.
Πάντως, το κλίμα στα κεντρικά γραφεία του Συνασπισμού Πολιτών ήταν πανηγυρικό. «Οι επόμενες 40, 60 ώρες θα δείξουν πώς θα χτίσουμε αυτόν τον κυβερνητικό συνασπισμό. Αλλά για εμάς είναι προφανές ότι θα αποτελείται από εμάς, τον Τρίτο Δρόμο και την Αριστερά», δήλωσε ο Μπορίς Μπούντκα, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Συνασπισμού Πολιτών.
Ο Μπούντκα δήλωσε, επίσης, ότι νίκη της αντιπολίτευσης θα σηματοδοτήσει την επιστροφή της Πολωνίας σε φιλικές σχέσεις με την Ε.Ε. και το τέλος της απειλής ενός Polexit.
Διχαστική εκστρατεία
Ο 74χρονος Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, πρόεδρος του PiS, δήλωσε ότι το αποτέλεσμα συνιστά μεγάλη επιτυχία για το κόμμα του, αλλά παραδέχθηκε ότι «δεν ξέρουμε» αν θα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση.
«Ερχονται μέρες μάχης και έντασης», είπε στους υποστηρικτές του αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση του exit poll. Αν το PiS είναι πράγματι το μεγαλύτερο κόμμα, έχει το δικαίωμα να κάνει την πρώτη προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού.
«Είτε είμαστε στην εξουσία είτε στην αντιπολίτευση, θα συνεχίσουμε να υλοποιούμε το σχέδιό μας και δεν θα επιτρέψουμε να προδοθεί η Πολωνία», είπε.
Σε μία διχαστική εκστρατεία τους τελευταίους μήνες, και οι δύο πλευρές παρουσίασαν τις εκλογές ως καθοριστικής σημασίας για το μέλλον της Πολωνίας. Ο Τουσκ είχε περιγράψει τις εκλογές ως «την τελευταία ευκαιρία» για να σταματήσει το PiS από το να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στην πολωνική δημοκρατία.
Το PiS από την πλευρά του διεξήγαγε ακραία λαϊκιστική εκστρατεία, υποστηρίζοντας ότι είναι το μοναδικό κόμμα που μπορεί να προστατεύσει την Πολωνία από «εισβολή» προσφύγων.
Η εκστρατεία «στόχευσε» επίσης προσωπικά τον 66χρονου Τουσκ, ενάντια στον οποίο εξαπέλυσε ανελέητη επίθεση χαρακτηρίζοντάς τον ως «ξένο τσιράκι».
Το ποσοστό συμμετοχής, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, ήταν σε τροχιά άνω του 72%, το υψηλότερο μετά την πτώση του κομμουνισμού.
Παράλληλο δημοψήφισμα
Παράλληλα με τις εκλογές, η κυβέρνηση διεξήγαγε δημοψήφισμα, στο οποίο τέθηκαν τέσσερα βασικά ερωτήματα, μεταξύ των οποίων δύο για τη μετανάστευση. Το ένα ρωτούσε αν οι πολίτες συμφωνούν με «την εισδοχή χιλιάδων παράνομων μεταναστών από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική».
Το δημοψήφισμα θεωρήθηκε ως ένας τρόπος για να ενισχυθεί η συμμετοχή των ψηφοφόρων του PiS.
Η αντιπολίτευση κάλεσε τους υποστηρικτές της να ζητήσουν μόνο ένα ψηφοδέλτιο για τις εκλογές και να αρνηθούν να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα, το οποίο απαιτεί ποσοστό συμμετοχής 50% για να είναι έγκυρο.
Με τόσο πολλά να διακυβεύονται, υπήρξαν κάποιες ανησυχίες για ενδεχόμενα προβλήματα στην εκλογική διαδικασία. Δεκάδες χιλιάδες Πολωνοί εθελοντές δήλωσαν συμμετοχή για την παρακολούθηση της διαδικασίας στα εκλογικά κέντρα.
Εκφράστηκαν επίσης ανησυχίες για πιθανές προσπάθειες απαξίωσης των αποτελεσμάτων ή παρέμβασης στη διαδικασία σε περίπτωση ήττας του PiS.
Ο Μπούντκα, ωστόσο, δήλωσε πως θεωρεί ότι ο χρόνος για το PiS έχει τελειώσει. «Ακόμη και αν επιχειρήσουν με κόλπα να παραμείνουν στην εξουσία δεν θα αλλάξει το αποτέλεσμα», υποστήριξε.
Με πληροφορίες από Reuters, Guardian, BBC
