Στο ασφαλές άνοιγμα του περάσματος της Ράφα, ώστε να φτάσει ανθρωπιστική βοήθεια και να φύγουν οι ξένοι υπήκοοι από την πολιορκημένη Γάζα, επικεντρώνονται, μεταξύ άλλων, οι διπλωματικές προσπάθειες για το Μεσανατολικό.
Το πέρασμα βρίσκεται στα νότια σύνορα της πολιορκούμενης Λωρίδας της Γάζας με την Αίγυπτο και η ανάγκη να υπάρξει τουλάχιστον ένα ασφαλές σημείο διέλευσης για να φτάσει βοήθεια αυξάνεται ολοένα και περισσότερο, ενόψει της χερσαίας επίθεσης του Ισραήλ.
Το Ισραήλ, συνεχίζοντας την πολιορκία του παλαιστινιακού θυλάκου, έχει καλέσει από την Παρασκευή τούς 1 εκατομμύριο κατοίκους της βόρειας Γάζας να μετακινηθούν προς τα νότια.
Την ίδια ώρα, οι υπηρεσίες του ΟΗΕ προειδοποιούν για συνθήκες κόλασης στην πυκνοκατοικημένη Λωρίδα που ξεμένει από είδη πρώτης ανάγκης.
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Αντονι Μπλίνκεν, ο οποίος πραγματοποιεί περιοδεία στην περιοχή, εντείνει τις προσπάθειες να περιοριστεί η ανθρωπιστική κρίση και να απομακρυνθούν με ασφάλεια εγκλωβισμένοι Αμερικανοί πολίτες.
Για αυτόν τον σκοπό είχε συνομιλίες στο Κάιρο που στόχευαν, μεταξύ άλλων, στο να πείσει τις αιγυπτιακές Αρχές να ανοίξουν το πέρασμα. Ο Α. Μπλίνκεν δήλωσε την Κυριακή ότι το πέρασμα θα ξανανοίξει για να επιτραπεί η είσοδος βοήθειας και η απομάκρυνση κατόχων ξένων διαβατηρίων.
Εκατοντάδες τόνοι βοήθειας από διάφορες χώρες παραμένουν εδώ και ημέρες στην Αίγυπτο, εν αναμονή μιας συμφωνίας για την ασφαλή παράδοσή τους. Εν τω μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καλέσει τους πολίτες τους που βρίσκονται στη Γάζα να πλησιάσουν το πέρασμα ώστε να μπορέσουν να φύγουν.
Η αμερικανική κυβέρνηση εκτιμά ότι ο αριθμός των ατόμων με διπλή παλαιστινιο-αμερικανική υπηκοότητα που βρίσκονται στη Γάζα ανέρχεται σε 500 έως 600 στο σύνολο του πληθυσμού των 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων του θυλάκου.
Η ελπίδα για «έξοδο»
Εκτός από σημείο διέλευσης για τις ανθρωπιστικές αποστολές και για την έξοδο ατόμων με διπλή υπηκοότητα, η Ράφα αντιπροσωπεύει επίσης τη μοναδική ελπίδα όλων όσοι αναζητούν την έξοδο από τη Γάζα.
Στην περιοχή γύρω από το πέρασμα συγκεντρώνονται οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι που προσπαθούν να αποκτήσουν άδεια εξόδου. Παρόλο που όσοι έχουν γεννηθεί στη Λωρίδα στη συντριπτική τους πλειονότητα δεν έχουν εγκαταλείψει ποτέ τα 365 τετραγωνικά χιλιόμετρα που την αποτελούν, καθώς η απόκτηση άδειας εξόδου είναι εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία με αυστηρά κριτήρια.
Το πέρασμα βρίσκεται στο νότιο άκρο της Γάζας, στα σύνορα με τη χερσόνησο του Σινά της Αιγύπτου. Πρόκειται για τριγωνική περιοχή που καλύπτεται κυρίως από έρημο και έχει γίνει την τελευταία δεκαετία τόπος μαχών μεταξύ του αιγυπτιακού στρατού και τζιχαντιστών.
Στην αιγυπτιακή πλευρά του περάσματος βρίσκεται η Ράφα, πόλη που ουσιαστικά ισοπεδώθηκε από τον αιγυπτιακό στρατό προκειμένου να αποτραπεί η επιστροφή πρώην κατοίκων της, είτε πρόκειται για άμαχο πληθυσμό είτε για ενόπλους.
Oι αναφορές για άνοιγμα και η διάψευση
Σήμερα Δευτέρα, δύο αιγυπτιακές πηγές ασφαλείας, τις οποίες επικαλέστηκε το Reuters, ανέφεραν ότι το Ισραήλ συμφώνησε να σταματήσει τους βομβαρδισμούς στη νότια Γάζα.
Σύμφωνα με τους αξιωματούχους, επρόκειτο να επιτραπεί στους κατόχους ξένων διαβατηρίων να διαφύγουν.
Ωστόσο, το Ισραήλ διέψευσε τις αναφορές, τονίζοντας ότι δεν έχει εφαρμοστεί κατάπαυση του πυρός στην περιοχή.
Το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου ανέφερε σε ανακοίνωσή του: «Προς το παρόν δεν υπάρχει εκεχειρία, ούτε συμφωνία για αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα με αντάλλαγμα να φύγουν οι ξένοι».
Ακολούθησε διάψευση και από τον αξιωματούχο της Χαμάς, Ιζάτ Ελ Ρεσίκ. Οπως δήλωσε στο Reuters, «δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια προηγούμενες αναφορές για άνοιγμα του συνοριακού περάσματος της Ράφα με την Αίγυπτο και για προσωρινή κατάπαυση του πυρός».
Ασαφής η κατάσταση
Η κατάσταση στο πέρασμα της Ράφα παρέμεινε ασαφής, ενώ οι βομβαρδισμοί της Γάζας, που διοικείται από τη Χαμάς, συνεχίζονταν. Οι κάτοικοι ανέφεραν πως τη νύχτα σημειώθηκε ο πιο σφοδρός βομβαρδισμός κατά τις εννέα ημέρες των συγκρούσεων.
Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ χαρακτήρισε την κατάσταση στο πέρασμα «ρευστή και απρόβλεπτη».
Η Λωρίδα της Γάζας δέχεται βομβαρδισμούς από το Ισραήλ, σε απάντηση για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου της Χαμάς εναντίον του, κατά την οποία σκοτώθηκαν 1.300 άνθρωποι.
Το Ισραήλ ετοιμάζεται και για χερσαία εισβολή, «για να καταστρέψει τη Χαμάς», όπως ισχυρίζεται.
Εν τω μεταξύ, η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα επιδεινώνεται. Οπως ανακοίνωσαν οι αρχές, τουλάχιστον 2.750 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής από τα ισραηλινά πλήγματα, το ένα τέταρτο από αυτούς παιδιά, και σχεδόν 10.000 έχουν τραυματιστεί. Αλλοι 1.000 άνθρωποι αγνοούνται και πιστεύεται ότι βρίσκονται κάτω από τα ερείπια.
Τι προβλέπεται για το πέρασμα
Η Ράφα αποτελεί το μοναδικό πέρασμα από τη Γάζα αφότου το Ισραήλ έκλεισε όλα τα άλλα, επιβάλλοντας αυστηρό αποκλεισμό.
Με βάση την τελευταία συμφωνία με την Αίγυπτο, που υπογράφηκε το 2007, από το πέρασμα της Ράφα, επιτρέπεται η διέλευση μόνο ξένων υπηκόων.
Το πέρασμα ελέγχεται από την αιγυπτιακή κυβέρνηση, ενώ τις διελεύσεις εποπτεύει και η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Σχετικά με τη ροή των προμηθειών, συμπεριλαμβανομένης της ανθρωπιστικής βοήθειας, που έρχεται στη Γάζα μέσω της Ράφα, απαιτείται η έγκριση από το Ισραήλ, το οποίο έχει εμποδίσει την αποστολή υλικού για μεγάλα χρονικά διαστήματα, επικαλούμενο ανησυχίες για την ασφάλεια.
Επιπλέον, η διάβαση ελέγχεται αυστηρά από τις αιγυπτιακές Αρχές και παρέμεινε κλειστή έπειτα από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς το 2008, το 2014 και το 2021.
Από το 2013, όταν ξεκίνησε περίοδος αυξημένων συγκρούσεων μεταξύ του αιγυπτιακού στρατού και των τζιχαντιστών στη χερσόνησο του Σινά, η Αίγυπτος έχει περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τις μετακινήσεις μέσω του περάσματος και έχει απαγορεύσει την είσοδο τόσο μελών ανθρωπιστικών οργανώσεων όσο και δημοσιογράφων στο βόρειο Σινά.
Οι Παλαιστίνιοι κατηγορούν την Αίγυπτο ότι ενισχύει τον 16ετή αποκλεισμό του Ισραήλ, κλείνοντας ουσιαστικά τη μοναδική έξοδο από τη Γάζα.
Οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι δεν είναι μέχρι στιγμής πρόθυμοι να ανοίξουν το πέρασμα για οποιαδήποτε μετακίνηση ανθρώπων, εκτός και αν το Ισραήλ επιτρέψει την είσοδο βοήθειας στη λωρίδα.
Τι φοβάται η Αίγυπτος
Ο Αιγύπτιος πρόεδρος, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, όπως και άλλοι αξιωματούχοι της χώρας έχουν δηλώσει ότι δεν πρόκειται να επιτρέψουν στους Παλαιστίνιους να καταφύγουν στο βόρειο Σινά.
Φοβούνται ότι αυτό θα ισοδυναμούσε με μόνιμη εγκατάσταση περισσότερων από 2 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ο Σίσι αναφέρθηκε την περασμένη εβδομάδα στις ανησυχίες για τις συνέπειες μιας εξόδου των Παλαιστινίων από τη Γάζα. Οπως είπε, ότι το να τους επιτραπεί να εγκατασταθούν στο Σινά, έστω και προσωρινά, θα σήμαινε ταυτόχρονα πως το Ισραήλ θα έπαιρνε άνετα τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας που θα είχε αδειάσει από τους κατοίκους της.
«Η Αίγυπτος δεν θα επιτρέψει την εκκαθάριση του παλαιστινιακού ζητήματος σε βάρος άλλων μερών», τόνισε.
Στο ίδιο πνεύμα, ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, δήλωσε το περασμένο Σαββατοκύριακο ότι «δεν πρόκειται να υπάρξει μεταναστευτικό κύμα από τη Γάζα στην Αίγυπτο», μετά την οδηγία του Ισραήλ περίπου 1,1 εκατομμύρια άνθρωποι να μετακινηθούν προς τον νότο.
Την ίδια ώρα, ο ισραηλινός στρατός τόνιζε ότι οι Παλαιστίνιοι πρέπει να εγκαταλείψουν τη Γάζα.
Παλαιστινιακό κράτος στο… Σινά
Οι φόβοι ότι το Ισραήλ ή οι διεθνείς εταίροι θα μπορούσαν να πιέσουν την Αίγυπτο να δεχτεί μετεγκατάσταση εκατομμύρια Παλαιστινίων στο Σινά είναι διάχυτοι εδώ και δεκαετίες στο Κάιρο.
Ο Χόσνι Μουμπάρακ είχε διαψεύσει το 2017 δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία είχε συνάψει συμφωνία με τη Μάργκαρετ Θάτσερ το 1983 για την επανεγκατάσταση στη χερσόνησο Παλαιστινίων που είχαν εξοριστεί στον Λίβανο. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, είχε επίσης ταχθεί υπέρ μίας τέτοιας προοπτικής το 2010, όπως είχε αποκαλύψει ο Μουμπάρακ.
Αρκετοί πολιτικοί στο Ισραήλ έχουν προτείνει τη δημιουργία εναλλακτικού παλαιστινιακού κράτους στο Σινά, ιδέα που οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι έχουν απορρίψει κατ’ επανάληψη.
Θα ανοίξει;
Οι συνθήκες διαβίωσης στο βόρειο Σινά είναι κακές εδώ και δεκαετίες. Οι κάτοικοι ισχυρίζονται πως το Κάιρο τους έχει εγκαταλείψει. Μεγάλες ελλείψεις παρατηρούνται σε βασικές υποδομές, στον τομέα της ενέργειας, ακόμη και σε κτιριακές εγκαταστάσεις.
Τεράστια περιοχή κατοικιών και καλλιεργήσιμων εκτάσεων κοντά στα σύνορα με τη Γάζα καταστράφηκε και δημιουργήθηκε αυτό που η Αίγυπτος περιγράφει ως «νεκρή ζώνη». Ο στρατός, ο οποίος ελέγχει την περιοχή, εμπόδισε τους πολίτες να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Εν τω μεταξύ, η Αίγυπτος βρίσκεται στη δίνη μεγάλης οικονομικής κρίσης, γεγονός που καθιστά την προοπτική της υποδοχής προσφύγων ακόμα πιο δύσκολη.
Το τελευταίο εναπομείναν ανεξάρτητο ειδησεογραφικό πρακτορείο της χώρας, Mada Masr, ανέφερε πάντως, ότι, ενώ το Κάιρο έχει απορρίψει πρόταση για μαζική μετακίνηση πληθυσμού από τη Γάζα στο Σινά, εξακολουθεί να «δέχεται ισχυρές πιέσεις από τις δυτικές χώρες».
«Της προσφέρουν οικονομικά κίνητρα» για να το πράξει, αναφέρει το πρακτορείο.
Η Αίγυπτος βρίσκεται στα πρόθυρα αποδοχής συμφωνίας που θα επέτρεπε σε ξένους, καθώς και σε Παλαιστινίους με διπλή υπηκοότητα να περάσουν από τη Ράφα, σύμφωνα πάντα με το πρακτορείο, με αντάλλαγμα την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Σύμφωνα με έξι πηγές που μίλησαν στο Mada Masr, υπάρχει «τάση να δεχτεί» το Κάιρο μεγάλη εισροή Παλαιστινίων στο Σινά, αν οι διεθνείς εταίροι προσφέρουν οικονομικά κίνητρα.
Παρ’ όλα αυτά, η προοπτική μακροπρόθεσμης οικονομικής στήριξης των Παλαιστινίων στην Αίγυπτο, είτε από το Κάιρο είτε από το εξωτερικό, μοιάζει να μετατίθεται στο μακρινό μέλλον.
Η ιστορία του
Μετά την οθωμανική – βρετανική συμφωνία το 1906, δημιουργήθηκε συνοριακό χώρισμα μεταξύ της υπό οθωμανική κυριαρχία Παλαιστίνης και της Αιγύπτου, όπου κυβερνούσαν οι Βρετανοί, το οποίο κατέληγε στη Ράφα.
Η Γάζα καταλήφθηκε από την Αίγυπτο το 1948. Πέρασε υπό τον έλεγχο του Ισραήλ μετά τον Πόλεμο των Εξι Ημερών του 1967, κατά τον οποίο η χερσόνησος του Σινά βρισκόταν επίσης υπό ισραηλινό έλεγχο.
Συμφωνία Ισραήλ – Αιγύπτου το 1979 με την οποία η χερσόνησος του Σινά επέστρεψε στην Αίγυπτο, προέβλεπε επίσης επαναφορά του καθεστώτος της Ράφα ως συνοριακού περάσματος.
Το 1982, η Ράφα έγινε το συνοριακό πέρασμα Αιγύπτου – Γάζας.
Με πληροφορίες από Reuters
